Jón á Bægisá - 30.09.2004, Qupperneq 82

Manfred Peter Hein
Þýöing
Hvað vildi ég starfa? Vildi ég kannski alla tíð verða þýðandi? Fyrst hug-
leiddi ég að verða kokkur, síðar skógavörður. Á þrettánda ári á að hafa glitt
í skáldið í mér eins og einn bekkjarfélagi þykist muna. En það var ekki
starf að vera skáld, það var köllun, sem var góð ástæða til að halda skáldinu
undir huliðshjálmi. Og rithöfundur? Þetta var orð sem naumast heyrðist,
nokkurs konar sletta sem maður botnaði lítið í. Auk þess átti ég í erfið-
leikum með tungumálið þegar á frumstigi, lestur og skrift, og ekki bættu
erlendu málin úr. Ég áttaði mig ekki á þessu fyrr en ég fór að komast yfir
hindranirnar. Kennararnir notuðu fagurbókmenntir til að koma okkur af
stað, beittu endursögninni fyrst og fremst til að hjálpa okkur að skilja: Að
skilja hvað tungumál er og getur verið í besta falli. Ég minnist stunda þegar
það gerðist, augnabliksmálhrifningar í öllum þeim fjórum tungumálum
sem við lærðum á menntaskólaárum okkar: þýsku, ensku, latínu, frönsku.
Það skal viðurkennt, ég hef aðeins bent á erfiðleikana og ýkt, ég þurfti
aldrei að sitja eftir í bekk. Það tók enginn eftir lesblindu minni, að ég tel,
vegna þess að hugtakið var ekki til hvorki sálfræðilega né læknisfræðilega,
og þess vegna var hún ekki svo áberandi og tiltölulega auðvelt að fela hana.
Núorðið leik ég mér að henni. Hversu langt aftur þessi leikur nær er erfitt
að sjá, en þegar ég hugsa um það eftir á sýnist mér hægt að dagsetja hana
nokkuð nákvæmlega. En hvað á þetta að þýða? Það kann vel að vera að ég
blekki sjálfan mig, en í mínum huga uppgötvaði ég dadaistann samtímis
þýðandanum. Þetta krefst auðvitað skýringar.
Þegar rætt er um lesblindu þá mætti spyrja hvort það séu orðin sem fari
í rugl eða hvort hinn lesblindi ruglar orðunum. Ruglingurinn sést þá frá
tveimur hliðum, bætir við texta, sem í framhaldi leiksins má líta á sem
dadaískan, eða sem bókmenntatexta. Það er þýðingarlaust að sitja fyrir
honum, eins og venja er, því enn liggja ekki fyrir ritaðir textar sem hægt er
að spyrja hvort þeir hafi merkingu eða ekki. Hins vegar má líta á ferlið
sjálft sem þýðingu hins viðurkennda tungumáls með því að greina sig frá
því og þar með kannski túlka það sem sjálfstætt tungumál. Ég, nemandinn
lesblindi, varð enginn dadaisti, og ekki einu sinni maður sem gerði til-
80
á . jSí/y/já — TÍMARIT ÞÝÐENDA NR. 8 / 2OO4