Bændablaðið - 26.03.2015, Blaðsíða 21

21Bændablaðið | Fimmtudagur 26. mars 2015
Vatn er lífsnauðsynlegt
Kreppa af völdum vatnsskorts er mesta hættan sem steðjar að samfélagi manna á jörðinni á næstu
tíu árum samkvæmt niðurstöðu ráðstefnunnar World Economic Forum Global Risk sem haldin var í
London í janúarmánuði síðastliðnum. Um 900 sérfræðingar af ýmsum toga tóku þátt í ráðstefnunni.
Næst á eftir vatnsskortinum í áhættumatinu var kreppa vegna fæðuskorts og vaxandi óstöðugleika í
stjórnun þjóðfélaga. Aðrir helstu áhættuþættir eru vegna hlýnunar jarðar, hætta vegna atvinnuleysis,
efnahagshruns og vegna tölvuárása.
• Um 75% mannslíkamans er vatn við fæðingu og vatn er nauðsynlegt til að líkaminn starfi
eðlilega. Vatnshlutfallið minnkar með aldrinum og hjá fullorðnum karlmönnum er það um
60% og um 55% hjá konum, samkvæmt vísindavef HÍ.
• Um 70% jarðarinnar er þakin vatni en um 0,8% af því er drykkjarhæft.
• Um 97% af ferskvatni á jörðinni er bundið í jöklum.
• Um 70% af öllu ferskvatni sem notað er á jörðinni er talið nýtt til ræktunar á nytjaplöntum.
• Um 22% af vatnsnotkun heimsins er notað til iðnaðarframleiðslu og vatnsnotkun í iðnaði
fer ört vaxandi. Um 59% af því er nýtt í svokölluðum iðnríkjum.
• Um 70% af affallsvatni iðnfyrirtækja í heiminum er dælt menguðu og ómeðhöndluðu út í
umhverfið og mengar þar grunnvatn. (UN World Water Development Report).
• Alþjóða heilbrigðismálastofnunin gefur út að hver einstaklingur þurfi að algjöru lágmarki
20 lítra af vatni á dag til neyslu og hreinlætis.
• Meðal vatnsnotkun heimilis í Reykjavík er um 165 lítrar á dag á hvern einstakling samkvæmt
tölum Samorku, en um 120 lítrar á mann í Vestmannaeyjum.
• Meðalnotkun á vatni í Svíþjóð er talin vera um 180 lítrar á mann. Þar eru 10 lítrar úr mat
og drykk. Um 35 lítrar fara til að sturta niður úr klósetti. Um 35 lítrar fara í uppvask. Um 25
lítrar fara í að þvo þvott.
• Um 65 lítrar eru notaðir til að baða sig og 10 lítrar fara í annað.
• Einn milljarður jarðarbúa býr nú við skort á neysluvatni samkvæmt tölum Conservation
International.
• Áætlað er að um 2 milljarðar manna muni búa við skort á neysluvatni árið 2030.
• Um 41 milljón Evrópubúa af þeim 877 milljónum sem álfuna byggja hafa ekki aðgang að
heilnæmu vatni.
• Áætlað er að ríflega 840 þúsund manns deyi árlega vegna niðurgangs af völdum neyslu á
óhreinu vatni, eða 2.300 manns á dag.
• Yfir þriðjungur stærstu borga heims nýta vatn af vatnasvæði frumskóga sem stöðugt er
verið að ganga á.
• Víða eru vatnsbirgðir heimsins nú þegar ofnýttar og sumar vatnslindir þegar uppþornaðar.
Áætlað er að um 40% meiri eftirspurn verði eftir vatni árið 2030 en mögulegt er að útvega.
• Um 60% af stöðuvötnum í Bandaríkjunum eru of menguð til að þar sé hægt að stunda
fiskveiðar eða jafnvel til að synda í þeim. Í Erie-vatni eru nú þegar stór svæði of eitruð til
að öruggt sé að veiða þar fisk.
• Samkvæm mælingum NASA hafa um 144 rúmkílómetrar af ferskvatni tapast í Tyrklandi,
Sýrlandi, Írak, Íran og meðfram ánni Tígris og Efrad á árunum frá 2003 til 2010. Það er um
það bil sama vatnsmagn og er í Dauðahafinu.
• Aðeins á einum áratug hefur grunnvatn undir norðvesturhéruðum Indlands, Punjab, Hary-
ana og Rajasthan, minnkað um meira en 108 milljarða rúmmetra sem er nærri átta sinnum
meira en allt vatnsmagnið í Lake Mead sem er stærsta vatnsforðabúið í Bandaríkjunum.
• Í Frakklandi og á Spáni tapast á bilinu 24–34% af vatni í vatnsveitukerfum áður en það
nær til neytenda.
• Í Suður-Asíu hefur uppdæling á vatni aukist um 70% frá 1990 og tapast um 54 rúmkílómetrar
af grunnvatni á hverju ári.
úrkoma en annars staðar á jörðinni
og búast megi við aukinni úrkomu
á komandi árum. Hlýnandi loftslag
muni hafa áhrif á fjölmarga þætti
er varðar aukna úrkomu, eins og
mengun. Það hafi m.a. áhrif á
vatnsgæði og auki hættu á flóðum
og skemmdum á mannvirkjum og
ræktarlandi.
Vaxandi hætta steðjar að
mannkyni
„Heimurinn horfir nú fram á
vatnskreppu sem mun hafa áhrif
á alla jarðarbúa. Jean Chrétien,
fyrrverandi forsætisráðherra Kanada
og meðstjórnandi í aðgerðarhópnum
InterAction Council, segir: Ef við
ætlum að nota vatn með sama hætti
og við höfum gert á liðinni tíð, þá
getur mannkynið ekki viðhaldið sér
í framtíðinni.“
Þessar gervihnattamyndir NASA sýna gríðarlegt tap á grunnvatni í Kaliforníu.
Rauði liturinn lengst til hægri sýnir mínusstöðu, en núllstaða er blágrænt
líkt og á myndinni lengst til vinstri. Frá desember 2004 til nóvember 2013
hafa tapast í Central-dalnum um 64,8 rúmkílómetrar af ferskvatni. Um 75%
þess vatns er talið hafa tapast af grunnvatnsbirgðum svæðisins.
Mynd / UC Irvine, NASA
Miðhellu 4
S. 414 8080 www.naust.is
Victron energy
hleðslutæki í úrvali
Fylgdu okkur
á Facebook
Hágæða hleðslutæki sem
auka líftíma rafgeyma og
verja gegn skemmdum.
Vatns, ryk og efnaþolin.
“Smart charge algorithm”.
Endurlífga “dauða” geyma.
Sjálfvirk spennugjafastilling.
SEGLAGERÐIN ÆGIR
Þar sem ferðalagið byrjar
Korputorg
112 Reykjavík
Sími 551 5600
utilegumadurinn.is
FERÐAVAGNAR
Opið mán-fös kl. 10-18 - lau-sun kl. 12-16
Verð frá 4.190.000 kr.Verð frá 4.190.000 kr.
www.bbguesthouse.is
2 manna
herbergi
9.000
kr

iÁ leiðinni til útlanda?