Bændablaðið - 26.03.2015, Blaðsíða 34

34 Bændablaðið | Fimmtudagur 26. mars 2015
Auk þess að framleiða
sportbíla, sem varla
eru á færi annarra en
margmilljónamæringa
að eignast, framleiddi
Porsche á tímabili dráttar-
vélar. Ríflega 20 slíkar
voru fluttar til Íslands
skömmu eftir 1950.
Þrátt fyrir að fyrstu
Porsche-traktorarnir væru
hannaðir af stofnanda
fyrirtækisins og héldu
nafni þess í mörg ár
framleiddi Porsche traktora
eingöngu í stuttan tíma. Porsche
hannaði einnig fjórhjóladrifinn
fallbyssutraktor fyrir Austro-
Daimler í heimsstyrjöldinni fyrri.
Vélin aftan við ökumannssætið
Hugmyndin að framleiðslu
Porsche-dráttarvéla varð til á
seinni hluta þriðja áratugar síðustu
aldar samhliða hugmyndinni um
framleiðslu á Wolkswagen, bíl
fólksins. Nokkrar dráttarvélar
voru framleiddar áður en seinni
heimsstyrjöldin braust út en
framleiðslan stöðvaðist í stríðinu.
Fyrstu Porsche-traktorarnir
voru óvenjulegir að því leyti að
vélin var aftan við ökumannssætið
og eins konar geymslurými að
framan.
Volksschlepper
Vinna við nýja Porsche-
dráttarvélar, sem fékk
vinnuheitið Volksschlepper,
eða dráttarvél fólksins,
hófst strax í lok heims-
styrjaldarinnar seinni.
Þegar vélin kom á markað
var búið að endurbæta fyrri
hönnun talsvert. Vélin
var tveggja strokka, gekk
fyrir dísilolíu, loftkæld
og búið að færa hana fram fyrir
ökumannsætið og setja húdd yfir
hana.
Einkennislitur Porsche-
dráttarvéla var frá upphafi rauður
eða appelsínugulur til að vera
mest áberandi.
Allgaier kaupir
framleiðsluréttinn
Nokkrum árum eftir að nýja
Porsche-dráttarvélin kom á
markað keypti fyrirtækið Allgaier
framleiðsluréttinn. Allgaier þekkti
vel til verka á sviði vélasmíði og
sölu og á árabilinu 1946 til 1957
seldust ríflega 25.000 Porsche-
traktorar.
Mannesmann-samsteypan
keypti framleiðsluréttinn á
dráttarvélum árið 1957. Á
þeim tíma voru framleiddar
nokkrar stærðir Porsche-
traktora með eins til fjögurra
strokka vélar frá 14 og upp í
50 hestöfl.
Framleiðslu á Porsche-
traktorum var hætt árið 1964
þegar dráttarvélaframleiðsla
Mannesmanns var tekin yfir
af Renault.
Porsche-dráttarvélar á
Íslandi
Ríflega 20 Porsche-dráttarvélar
voru fluttar til Íslands skömmu
eftir 1950. Eina slíka er að finna
á Búvélasafninu að Grund í
Reykhólahreppi. Vélin er árgerð
1956 af gerðinni Porsche A 111
og 12 hestöfl.
Unnsteinn Ólafsson, einn af
aðstandendum safnsins, segir
að vélin hafi verið keypt ný frá
Þýskalandi að Munaðarnesi í
Borgarfirði og notuð við almenn
bústörf. „Upphaflegur eigandi
traktorsins hét Magnús Einarsson
en síðar eignaðist Katrín, dóttir
hans, vélina og við fengum hana
frá henni.“ Unnsteinn segir að
hann og bróðir hans, Guðmundur,
hafi rekist á traktorinn fyrir
hendingu þegar þeir voru á
keyrslu. „Við sáu vélina í haug
fyrir utan veg og fórum að skoða
hana og vissum ekki í fyrstu af
hvað tegund hún var. Eftir smá
eftirgrennslan komust við að
því að það átti að farga vélinni
en Katrín gaf okkur leyfi til að
hirða hana.“
Í dag er vélin uppgerð og
gangfær og einn af sýningar-
gripum Búvélasafnsins á Grund
í Reykhólahreppi.
Porsche – dráttarvél
fólksins
Utan úr heimi
Tvö tré í Kaliforníu hafa
verið talsvert í fréttum vestra
undanfarið. Líta má á trén sem
lífrænar minjar sem tengjast
rokktónlist.
Annað tréð sést vel á umslagi
plötunnar, The Joshua Tree með U2,
en hitt var gróðursett í minningu um
George Harrison.
Búið er að skipta út tré sem
gróðursett var til minningar um
Bítilinn George Harrison. Um er að
ræða furu frá Kanaríeyjum í Griffith-
almenningsgarðinum í Los Angeles
sem drapst eftir að bjöllur tóku sér
bólfestu í trénu og átu það innan frá.
Hitt tréð sem um ræðir stendur í
eyðimörk utan við Los Angeles og
er áberandi á umslagi plötunnar The
Joshua Tree með hljómsveitinni U2.
Aðdáendur hljómsveitarinnar hafa
frá því platan kom út haft að leik að
leita tréð uppi og berja það augum.
Fyrir skömmu gekk einn aðdáandinn
skrefi lengra og heimsótti tréð með
öxi í farteskinu og hjó stór sár í
stofninn og greinar þess. Auk þess
sem höggnir voru af trénu stórir
hlutar og fjarlægðir.
/ VH
Lífrænar tónminjar:
Skemmdarverk unnin á U2-trénu
Rússar stefna nú að stóraukinni
lambakjöts framleiðslu á Krím-
skaga, á fyrrum landsvæði
Úkraínu sem innlimað hefur verið
í Rússland.
Í grein sem Vladislav Vorotnikov
ritar á vefsíðu Global Meat þann
17. mars, kemur fram að Rússar
hugsa stórt í sauðfjárgeiranum.
Hugmyndin er að mynda stóran
klasa með býlum sem rækta
munu sjaldgæfar sauðfjártegundir
til kjötframleiðslu. Er það liður
í áætlun um að efla landbúnað á
Krímskaga að því er haft er eftir
yfirvöldum á svæðinu.
Fimmfalda sauðfjárstofninn
Ráðgert er að fimmfalda sauðfjár-
stofninn á svæðinu frá því sem
nú er, eða úr um 200 þúsund í 1
milljón kinda. Það mun vera svipuð
stofnstærð og var á svæðinu á
tímum Sovétríkjanna sálugu.
Samhliða fjölgun í stofninum er
áætlað að byggja upp nauðsynlega
innviði til framleiðslu á kjöti. Er
talið að það eina sem geti komið í
veg fyrir að þessar áætlanir verði að
veruleika er skortur á drykkjarvatni
á Krímskaga.
Vitnað er í Nokolay Demchenko,
prófessor við rússnesku rannsóknar-
stofnun landbúnaðarins. Hann segir
m.a. að sauðfjárrækt lofi góðu á
Krímskaga þar sem steppurnar gefi
af sér góða fæðu fyrir féð.
Áætlunin miðast við að nota
Tcigajskih-kyn til að stækka
stofninn, en þetta fjárkyn hefur
aðlagast aðstæðum á svæðinu um
margra áratuga skeið. Meðalvigt á
kind af þessum stofni í dag er um
38 kg, en meðalvigtin var aðeins 26
kg á Sovéttímanum.
Gert er ráð fyrir að sauðfjárræktin
verði einkum stunduð á
norðanverðum Krímskaga þar sem
mikið beitarland er fyrir hendi.
Um er að ræða 425.000 hektara
sem lagðir yrðu undir ræktunina.
Reiknað er með að kostnaðurinn
við uppbyggingu stofns og innviða
muni nema um 8 milljörðum rúblum
eða sem svarar um 120 milljónum
dollara. Það samsvarar nærri 17
milljörðum íslenskra króna.
17–20 þúsund tonn af lambakjöti
„Við áætlum að geta framleitt um
17.000 til 20.000 tonn af hágæða
lambakjöti á ári og um 2.200 tonn
af ull,“ segir Nokolay Demchenko
í viðtali við Vorotnikov.
Ráðuneyti efnahagsþróunarmála
í Rússlandi hefur þegar boðið
hugsanlegum fjárfestum að borðinu
á þeim grunni að um einkarekna
starfsemi verði að ræða. Þá hefur
rannsóknarstofnun landbúnaðarins á
Krímskaga þegar hafið undirbúning
að þróun ræktunar á Tcigajskih-
stofninum á Krasnoperekopsk-
svæðinu á Krím. Áætlað er að hægt
verði að hefjast handa fyrir alvöru
innan tíðar.
Mikill skortur á vatni
Eins og áður sagði er skortur á
fersku drykkjarvatni vandamál á
skaganum. Yfirvöld á Krím lokuðu
opinberlega svonefndum Norður-
Krím-skurði á síðasta ári en um
þessa vatnsveitu hafði áður komið
um 85% af vatninu sem veitt var inn
á svæðið. Rússneskum yfirvöldum
hefur enn ekki tekist að finna aðrar
leiðir til vatnsöflunar sem gætu
komið í stað skurðarins. Ef það tekst
ekki gæti það að mati sérfræðinga
leitt til vistfræðilegra hörmunga á
Krímskaga, jafnvel um mitt ár 2015.
Fyrr á þessu ári var haft eftir Sergey
Donskoy, ráðherra umhverfismála
og náttúruauðlinda í Rússlandi, að
ef ekki tækist að útvega vatn til að
veita um Norður-Krím-skurðinn,
þá yrði ómögulegt að byggja upp
landbúnað á svæðinu. /HKr.
Rússar hyggjast fimmfalda
sauðfjárrækt á Krímskaga
− Eini gallinn í áformunum er yfirvofandi mikill vatnsskortur á svæðinu
Innlimun Krímskagans inn í Rússland leggur þær skyldur á herðar Rússum að geta brauðfætt fólkið sem þar býr.
Tréð góða á plötuumslagi U2.