Bændablaðið - 26.03.2015, Blaðsíða 42

42 Bændablaðið | Fimmtudagur 26. mars 2015
Í lok febrúar sl. var haldið hið árlega
Fagþing nautgriparæktarinnar í
Danmörku en þingið, sem haldið
var í Herning, stóð yfir í tvo daga.
Allt fagefni frá ráðstefnunni,
bæði hinar faglegu greinar
og þau erindi sem byggjast á
þeim, er opið og aðgengilegt á
heimasíðu ráðstefnunnar www.
kvaegkongres.dk.
Hér á eftir fer síðari hluti
umfjöllunar um fagþingið, en
fyrri hlutinn birtist í 5. tölublaði
Bændablaðsins sem kom út þann
12. mars sl. en þá var fjallað um
málstofurnar: 1. Bústjórn, 2.
Stefnumörkun, 3. Fóður og 4. Kýrin
og kálfurinn.
5. Mjólkurgæði
Í þessari málstofu voru flutt fimm
erindi. Eitt þeirra sneri að nýtingu
ógerilsneyddrar mjólkur en einungis
eitt kúabú í Danmörku hefur leyfi
til þess að selja þannig mjólk. Í
erindinu var komið inn á kosti þess
að tengja kúabú beint við mjólkina,
hve uppruni mjólkur skiptir miklu
máli fyrir neytendur og hvaða kröfur
þurfi að gera til kúabúa sem kunna
að sækja um heimild til þess að selja
ógerilsneydda mjólk. Þá greindi
veitingamaður frá því hvaða áhrif
það hafi á hans veitingastað að geta
sagt við gesti að mjólkin sé fersk
og innan við hálfs dags gömul.
Einkar áhugavert efni sem á erindi
við marga.
Annað erindi í þessari málstofu
sem vakti athygli fjallaði um
nýtt ráðgjafarverkefni SEGES
sem snýr að því að ná tökum á
frumutöluvandamálum á kúabúum.
Gerður er skriflegur samningur
á milli bónda og ráðgjafa og
þurfa báðir að standa í stykkinu
svo árangur náist. Þetta verkefni,
sem kallast Celletals turnaround,
hefur gengið ótrúlega vel og kom
m.a. fram í erindinu að þrátt fyrir
kostnaðinn hafi bændurnir sem
kaupa svona ráðgjafarpakka fengið
hann endurgreiddan fimmfalt á einu
ári.
Enn eitt erindið sem vert er að
geta sneri að tilraunaverkefni sem
hefur það að markmiði að draga
úr flutningskostnaði mjólkur.
Í verkefninu, sem er stýrt af
háskólanum í Árósum, eru farnar
óhefðbundnar leiðir og mjólkinni
m.a. breytt í þykkni heima á
nokkrum af kúabúunum sem eru með
í rannsókninni. Með öðrum orðum
þá er vatnið skilið frá mjólkinni á
staðnum og sent til baka í fjósið!
Fyrir vikið sækir mjólkurbíllinn
efnaríkt mjólkurþykkni, í stað þess
að aka um með hefðbundna mjólk
sem er jú vatn að stærstum hluta.
Gríðarlega áhugavert verkefni sem
gæti átt fullt erindi til okkar, sér í lagi
vegna aðgengis að ódýrri raforku.
Að síðustu var afar fróðlegt að
heyra umfjöllun um það hvernig
mjólkin „svitnar“ á sumrin en með
því var átt við hve erfiðlega getur
gengið að kæla mjólkina niður í
hefðbundnum mjólkurtönkum og
að halda mjólkinni nógu kaldri svo
líftala hennar hækki ekki. Hækkandi
sumarhiti og lengri heit tímabil að
sumri er nokkuð sem Danir hafa
upplifað undanfarin ár og hefur á
sama tíma orðið vart við verulega
hækkandi líftölu mjólkur á öllu
landinu. Margt bendir til þess að
mörg kælikerfi í Danmörku séu
einfaldlega of lítil og ráði því ekki
við það þegar hitabylgjur ganga yfir.
6. Félagafræðsla á milli
kúabænda
Efni sem snýr að félagafræðslu á
milli kúabænda er alltaf skemmtilegt
enda hafa ótal rannsóknir sýnt að
þess háttar miðlun upplýsinga skilar
einna bestum árangri. Í þessari
málstofu voru fimm erindi sem voru
hvert öðru betra. Í einu þeirra greindu
kúabændurnir Niels Erik Nilsson og
Peter Clausen frá því hvernig þeir
fara að því að vera með mun lægra
hlutfall kálfadauða en aðrir.
Annað erindi var svo um nýtt
átaksverkefni í Danmörku en
bændur sem taka þátt í því geta
fengið aðra kúabændur í heimsókn
sem leiðbeinendur. Það er reyndar
afar erfitt að fá bændur til þess að
horfast í augu við það að mögulega
geti aðrir bændur gert sömu verkin
betur, en þegar þeim þroska er náð
í sjálfsmati eru nánast allir vegir
færir. Frá þessu sagði Per Andersen
en hann er einn af kúabændunum
sem hefur verið fenginn til þess að
heimsækja aðra kúabændur sem eftir
því óska. Per hefur náð afar góðum
árangri með kúabú sitt, en það var
að sjálfsögðu ein af höfuðkröfunum
þegar leitað var eftir slíku samstarfi
við kúabændur landsins. Auk
þess var krafan til verðandi
leiðbeinenda í röðum kúabænda að
þeir væru góðir í að hlusta og væru
skipulagðir í vinnu. Niðurstaða þessa
átaksverkefnis sýnir skýrt að kerfið
virkar en tekið var dæmi um eitt
kúabú þar sem afurðirnar jukust um
12% eftir að viðkomandi kúabóndi
fékk leiðbeinanda til að aðstoða og
benda á góðar leiðir. Í öðrum tveimur
tilfellum urðu hrein umskipti á
heilbrigði nautgripanna og í tveimur
tilvikum til viðbótar náðu kúabúin að
bæta verulega nýtingu mjaltaþjóna
með tilheyrandi auknum tekjum. Þá
sýndi það sig einnig að mikill kostur
var að ræða við aðra kúabændur um
fjármál, áður en farið var í bankann
að ræða um stöðu bús síns og/eða t.d.
þegar leitast var eftir láni.
Að mati þessa greinarhöfundar
bar þó af erindi Gunnars Forum,
kúabónda við Skals, og kollega
hans, Sjoerd Ydema, sem er með
bú við Rødkærsbro. Þeirra erindi
sneri að reynslu þeirra af því að vera
með starfsfólk í vinnu og hvernig
hægt er að stækka kúabúin með
góðum árangri frá einyrkjastarfi
og upp í það að vera með nokkra
starfsmenn. Þeir Gunnar og Sjoerd
fara þó ólíkar leiðir en hafa báðir
náð einkar athyglisverðum árangri
og eru bú þeirra með þeim best
reknu í Danmörku. Á búi Gunnars
eru 465 Holstein-kýr, 5 starfsmenn
og nemur innvigtun mjólkur á hvert
ársverk á búinu 990.000 lítrum. Á
búi Gunnars er lögð áhersla á að
deila ábyrgðinni og er hann einungis
með danska starfsmenn. Á búi
Sjoerd, sem sjálfur er hollenskur,
eru 420 Holstein-kýr, 5 starfsmenn
og nemur innvigtun mjólkur á hvert
ársverk á búinu 950.000 lítrum
og er launakostnaðurinn 5,8 íkr./
kg mjólkur. Sjoerd leggur mikið
upp úr góðu skipulagi og að hver
starfsmaður geti auðveldlega leyst
Fjölsótt Fagþing nautgriparækt-
arinnar í Danmörku − síðari hluti
Utan úr heimi
Evrópskir bændur vilja aðstoð í glímunni við CAP:
Vandi vegna lágs afurðaverðs
og aukins kostnaðar
Bændasamtökin Copa Cogeca,
sem er samstarfsvettvangur bænda
innan Evrópusambandsins, hélt
fund með mjólkurframleiðendum
á dögunum vegna lækkandi
mjólkurverðs og hækkandi
framleiðslukostnaðar.
Var landbúnaðarráðherra ESB
hvattur til að beita sér fyrir aðgerðum
til að styrkja bændur vegna aðlögunar
að breyttu landbúnaðarkerfi (New
Common Agricultural Policy - CAP).
Forsvarsmenn Copa Cogeca
funduðu með háttsettum mönnum
ESB í Lettlandi fyrir skömmu.
Telja bændur nauðsynlegt að hjálpa
framleiðendum vegna breytinga
á markaðsaðstæðum samfara
breytingum á landbúnaðarkerfi
ESB. Þá hefur viðskiptabann
Evrópusambandsins gagnvart
Rússum haft gríðarleg áhrif á bændur
víða um álfuna.
ESB hefur tilkynnt að áhersla
verði lögð á lífræna framleiðslu
sem bændur segjast fagna. Þeir
segja þó um leið að taka verði tillit
til krafna þeirra um að allt kerfið
verði einfaldað og að dregið verði úr
skriffinnsku. Þá verði haldið áfram
með stefnu sem mörkuð var undir
forystu Ítala um áherslu á blandaðan
búrekstur.
Í ljósi viðskiptabannsins á Rússa
telja bændur mikilvægt að opnað
verði fyrir viðskiptasamninga við
Bandaríkin og Japan. Þar verði þó
að vanda vel til verka. Þá er bent á
að margvíslegar viðskiptahindranir
hafi verið í vegi fyrir því að
fríverslunarsamningur geti orðið að
veruleika. /HKr.
Fæðuöryggi:
Fræbanki í Sýrlandi
fær viðurkenningu
Grasafræðingar og aðrir
starfsmenn við Icarda-fræsafnið
í Sýrlandi voru heiðraðir fyrir
skömmu fyrir framlag sitt við
verndun á erfðaefni plantna frá
stríðshrjáðum svæðum.
Verðlaunin sem um ræðir
eru kennd við Gregor Mendel
og voru afhent í Berlín. Ástæða
viðurkenningarinnar er sú að
starfsmenn fræsafnsins eru sagðir
hafa hætt lífi sínu við að safna
og vernda nálega 150 þúsund fræ
nytjajurta á stríðshrjáðum svæðum
í Sýrlandi.
Upphaf landbúnaðar er að hluta
til rakið til þessa frjósamra en
nú stríðshrjáðra svæða við botn
Miðjarðarhafs. Plöntur eins og
hveiti og bygg eru taldar fyrst hafa
verið ræktaðar á svæðum í kringum
borgina Aleppo.
Forstöðumaður Icarda-fræ-
safnsins sagði við tilefnið að safnið
geymdi gríðarlegt safn fræja frá 128
löndum sem nauðsynlegt væri að
vernda.
Fræin 150 þúsund verða flest
flutt til geymslu í frægeymslunni
á Svalbarða. /VH
Náttúruvernd:
Ein af hverjum tíu býflugna-
tegundum í mikilli hættu
Nýjar rannsóknir benda til að ein
af hverjum tíu býflugnategundum
í Evrópu kunni að deyja út á næstu
árum vegna aukins landbúnaðar,
notkunar á skordýraeitri og
veðrabreytinga.
Alls hafa greinst 1965 ólíkar
tegundir villtra býflugnategunda
í Evrópu. Í nýlegri rannsókn segir
að hætta sé á að 195 af þessum
tegundum kunni að deyja út á næstu
árum. Gangi verstu spár eftir gæti
farið svo að allt að 25% tegundanna
hverfi.
Aðstandendur skýrslunnar segja
málið mjög alvarlegt, sérstaklega í
ljósi þess að 84% af nytjaplöntum
sem ræktaðar eru til neyslu þurfa
býflugur til að frjóvga blóm sín og
mynda aldin. /VH