Þjóðmál - 01.06.2006, Blaðsíða 14
2 Þjóðmál SUmAr 2006
hvetur.þá. til,. eru.þeir.ofurseldir. ráðuneyti.
menntamála“ ..Þetta.eru.ekki.orðin.tóm,.því.
pakkinn.sem.ríkið.gerir.þegnum.sínum.að.
þiggja.er.það.sem.við.köllum.heilsdagsskóli.
fyrir.öll.börn.til.14.ára.aldurs ..Þetta.allt-um-
lykjandi.kerfi.stendur.til.boða.frá.klukkan.
átta.að.morgni.til.sex.að.kvöldi ..
Eflaust.hrekkur.þetta.ekki. .öfugt.ofan.í.nokkurn.mann.á.Íslandi,.enda.stór.hluti.
af.þessu.nú.þegar.í.gildi.og.krafan.um.meiri.
gæslu.og.fleiri.barnaheimilispláss.sívakandi ..
En. þótt. hér. depli. menn. ekki. auga,. þá. er.
tvennt. sem. gæti. komið. í. veg. fyrir. þessa.
þjóðnýtingu. barna. á. Bretlandseyjum .. Í.
fyrsta.lagi.sú.staðreynd.að.þrátt.fyrir.að.68%.
mæðra. vinni. utan. heimilis. þá. kjósa. 57%.
foreldra.forskólabarna.–.ég.endurtek:.KJÓSA.
–. að. nýta. sér. einka-. eða. fjölskyldutengda.
barnagæslu. og. á. það. einnig. við. um. 73%.
foreldra. með. börn. á. grunnskólaaldri ..
Virðist. sem.vakning.hafi.orðið.hvað.þetta.
varðar .. Telur. prófessor. Shirley. Dex. við.
Lundúnaháskólann.að.breskum.foreldrum.
hugnist. betur. að. halda. uppeldisþættinum.
innan. fjölskyldurammans .. Undir. þetta.
tekur. Sarah. Womack. í. nýlegri. grein. í.
The Daily Telegraph, þar. sem. hún. segir.
konur. í.auknum.mæli.velja.að.gæta.barna.
sinna. sjálfar,. þrátt. fyrir. aukið. framboð.
dagvistarrýma. á. vegum. ríkisins .. Ofan. á.
þetta.bætist.að.gríðarleg.fjölgun.hefur.orðið.
í.stétt.þeirra.sem.annast.einkagæslu.barna ..
Eftirspurnin.er.slík.að.laun.hafa.rokið.upp.
og.eru.nú.orðin.hærri.en.laun.kennara.og.
hjúkrunarfræðinga,.svo.dæmi.séu.tekin ..Og.
ekkert.bendir.til.að.einstæðar.mæður,.sem.
ríkið. kæmi. út. á. vinnumarkaðinn,. myndu.
kjósa. Umönnunarmiðstöð. fyrir. vistun.
barna. sinna. ættu. þær. kost. á. gæslu. innan.
fjölskyldunnar .
Hitt.sem.reynst.gæti.Blair.og.Brown.erfitt.
eru. niðurstöður. rannsókna. sem. gerðar.
hafa.verið.á.börnum.í.hópgæslu ..Þær.sýna.
að. umtalsverð. aukning. verður. á. streitu-
hormóninu. kortisól. í. munnvatni. barna.
í. hópgæslu. miðað. við. börn. sem. dvelja. í.
heimahúsum .. Finnst. marktækur. munur.
hjá. ungbörnum. eftir. vistun. í. aðeins. 2.
klukkustundir,.en.2-6.stundir.hjá.börnum.
að.3ja.ára.aldri ..Hækkun.finnst.einnig.hjá.
forskólabörnum ..Nýleg.frétt.í.Morgunblað
inu.greindi.frá.svissneskri.könnun.þar.sem.
kortisól. var. notað. til. að. hemja. ótta. og.
lina.fælni ..Minnst.er.á.aukaverkanir.og.að.
varhugavert. geti. verið. að. útsetja. fólk. fyrir.
langtíma.áhrif.kortisóls ..Einhver.kynni. að.
spyrja.í.framhaldi.hvað.börn.í.hágæða.hóp-
gæslu. þurfi. að. óttast .. En. enginn. spyr. um.
það ..Í.raun.þarf.engan.speking.til.að.svara.
spurningunni .. Hins. vegar. vantar. svör. við.
því.hvaða.áhrif.langvarandi.kortisólaukning.
hjá.ungbörnum.hafi.á.þroska.taugafrumna.
á. þessu. viðkvæma. æviskeiði. eða. hvaða. lík-
amlegar. og. tilfinningalegar. afleiðingar. slík.
aukning. geti. haft .. Stórar. kannanir. hafa.
verið. settar.á. laggirnar.bæði.austan.hafs.og.
vestan. til. að. kanna. þessi. mál .. Bandarísk.
könnun.(NICHD),. sem.staðið.hefur. í. tæp.
20.ár,.hefur.sýnt.að.börn.sem.dvelja.meira.
en.30.stundir.á.viku.í.hópgæslu.eru.þrisvar.
sinnum.líklegri.(17%).til.að.eiga.við.alvarleg.
hegðunarvandamál. að. stríða. en. börn. sem.
dvelja. styttra. en. 10. stundir. (6%). og. bresk.
könnun. (EPPE),. sem. birti. niðurstöður.
2004,. sýndi. klár. tengsl. milli. tímalengdar.
hópgæslu.barna.undir.3ja.ára.aldri.og.and-
félagslegrar. hegðunar .. Niðurstaða. sálfræð-
inganna.Sylva,.Stein.og.Leach.sem.birtist. í.
grein.í.The Guardian.er.þó.ótvíræð ..En.hún.
er:.„að.hópgæsla.barna..undir.2.ára.aldri.sé.
versti.kostur.sem.foreldrar.geta.valið.börnum.
sínum“ .. Hún. standi. tilfinninga-. og. félags-
þroska.barna.fyrir.þrifum.um.ókomna.tíð ..
Það. er. rífandi. gangur. í. þessari. umræðu.
í.Bretlandi ..Blöð,.bæði.til.hægri.og.vinstri.
taka.þátt,.auk.þess.sem.skýrslur,.greinar.og.
blogg. birtist. næstum. daglega .. En. þögnin.