Þjóðmál - 01.06.2006, Blaðsíða 60
58 Þjóðmál SUmAr 2006
til. að. sinna. heimavörnum. sérstaklega. í. stað.
Sameiginlegu. herstjórnarinnar. (Joint. Forces.
Command). sem. þó. sér. enn. um. heimavarnir.
að. hluta .. Þar. með. urðu. herstjórnir. innan.
ráðuneytisins.9.talsins.en.þær.heita.á.ensku:.U .S ..
Northern.Command,. sem.sér.um.heimavarnir;.
U .S .. Pacific. Command;. U .S .. Southern.
Command;. U .S .. Central. Command;. U .S ..
European. Command. . í. Stuttgart. í. Þýskalandi;.
U .S .. Joint. Forces. Command. í. flotastöðinni. í.
Norfolk.í.Virginu.ríki.og.sér.hún.um.heimavarnir.
að. hluta;. U .S .. Special. Operations. Command;.
U .S .. Transportation. Command. í. Skotlandi.
(Scott. Air. Force. Base. III);. og. U .S .. Strategic.
Command .
Hver. herstjórn. hefur. ákveðnu. hlutverki. að.
gegna.og.tekur.til.ákveðins.landsvæðis ..Það.sem.
skiptir.máli.fyrir.Ísland.í.þessu.sambandi.er.að.
samfara. þessum. breytingum. . í. október. 2002.
var. hlutverki. Sameiginlegu. herstjórnarinnar.
breytt .. Hlutverk. hennar. varð. að. sjá. um.
hernaðarlega. aðlögun. bandaríska. heraflans.
að. breyttum. aðstæðum. 21 .. aldarinnar. og.
samvirkni. hans .. Þau. landsvæði,. sem. . heyrðu.
undir. Sameiginlegu. herstjórnina,. voru. flutt.
annað. hvort. til. hinnar. nýju. herstjórnar.
heimavarna,. Norðurherstjórnarinnar,. eða. yfir.
til. Evrópuherstjórnarinnar. (U .S .. European.
Command) ..Það.síðarnefnda.gilti.um.varnarlið.
Bandaríkjanna.á.Íslandi ..Fyrir.breytinguna..og.í.
samræmi.við.veruleika.kalda.stríðsins.var.Ísland.
í. raun. hluti. af. heimavörnum. Bandaríkjanna.
–.nokkurs.konar.útvörður.–.og.féll.því.eðlilega.
undir. sömu.herstjórn.og.varnir.Bandaríkjanna.
sjálfra. eða. hina. Sameiginlegu. herstjórn. í.
flotastöðinni. í. Norfolk. í. Virgínuríki .. Árásin.
11 .. september. staðfesti. hins. vegar. gjörbreyttar.
aðstæður. . í. öryggis-. og. varnarmálum. og. að.
fyrirkomulag. varna. Bandaríkjanna. dugði. ekki.
sem.skyldi ..Við.hinar.nýju.aðstæður.í.öryggis-.
og.varnarmálum.var.Ísland.ekki.lengur.útvörður.
heimavarna.Bandaríkjanna ..Í.samræmi.við.það.
var. yfirstjórn. .Keflavíkurstöðvarinnar.flutt. yfir.
til.Evrópuherstjórnarinnar,.sem.nær.til.89.landa,.
sem.teygja.sig. frá.Noregi. til.Eystrasaltsins,.yfir.
Miðjarðarhafið,. til. hluta. Mið-Austurlanda. og.
alla.leið.til.Góðrarvonarhöfða.í.Suður-Afríku ..
NATO
Við. breytingu. á. herstjórnarskipulagi.Bandaríkjanna. urðu. samsvarandi. breyt-
ingar.á.herstjórnaskipulagi.NATO ..Tvær.aðal-
herstjórnir. NATO. voru. Evrópuherstjórnin.
(Supreme. Allied. Commander. Europe. –.
SACEUR). nálægt. borginni. Mons. í. Belgíu. og.
Atlantshafsherstjórnin. (Supreme. Allied. Com-
mander.Atlantic. –. SACLANT). í. flotastöðinni.
Norfolk. í.Virginu. ríki,. en. Ísland.heyrði.undir.
SACLANT ..
Eftir. 19 .. júní. 2003. urðu. eftirfarandi. breyt-
ingar:. Allied. Command. Operations. tók.
við. af. Evrópuherstjórninni. og. Allied. Com-
mand. Transformation. tók. við. af. Atlantshafs-
herstjórninni .. Fyrrnefnda. herstjórnin. sér. um.
eiginlega. aðgerðastjórnun. NATO. hersveita.
um. allan. heim. en. hin. síðari. um. aðlögun. og.
þjálfun. NATO. sveita. og. er. það. í. samræmi.
við. breytt. hlutverk. Sameiginlegu. herstjórnar.
Bandaríkjanna .. Yfirmaður. Allied. Command.
Operations. heldur. gamla. titlinum. sínum.
–. Sumpreme. Allied. Commander. Europe. –. og.
sem. fyrr. er. hann. einnig. yfirmaður. bandarísku.
Evrópuherstjórnarinnar.í.Stuttgart.í.Þýskalandi ..
Þessar.breytingar.á.herstjórnarskipulagi.innan.
Bandaríkjanna. og. síðan. innan. NATO. skýra.
þá. ákvörðun. að. flytja. varnarlið. Íslands. undir.
bandarísku. Evrópuherstjórnina. eins. og. fyrr.
segir .. Þess. ber. hins. vegar. að. geta. að. yfirstjórn.
íslenska. loftvarnakerfisins,. sem. Ratsjárstofnun.
rekur. og. er. hluti. af. þéttriðnu. loftvarnakerfi.
NATO. var. ekki. flutt. heldur. er. kerfið. áfram.
undir.Sameiginlegu.herstjórninni. í.Norfolk.og.
Í Loftvarnakerfi NATO eru ratsjárstöðvar á landi. .. . . . . . .
eins.og.í.íslenska.loftvarnarkerfinu,.sem.er.langdrægt.
eftirlits-.og.flugstjórnarkerfi,.auk.sautján.E-3.Senrty.
Boeing.véla,.sem.eru.sérbúnar.til.að.greina.og.hafa.eftirlit.
með.allri.flugumferð.á.svæði.sem.tekur.til.alls.Norður-
Atlantshafssvæðisins.og.út.fyrir.það ..Loftvarnakerfið.
dregur.saman.heildarmynd.af.allri.flugumferð.en.E-3.
Sentry.Boeing.vélarnar.geta.sent.boð.til.nærliggjandi.
herstöðva.eða.herskipa.og.síðan.eru.allar.upplýsingar.
innan..loftvarnaeftirlitsins.samtengdar.við.sameiginlegar.
herstjórnir.NATO.og.Bandaríkjanna.og.samsvarandi.
aðgerðastjórnun,.þegar..fljúga.þarf.fyrir.eða.skjóta.á.
óvinaskotmark ..Orrustuvélar.eins.og.F-15.skipta.miklu.
máli.í.því.sambandi.en.þær.geta.flogið.gegn.óvinaflugvél.
eða.skotið.á.hana ..Eru.F-15.með.ratsjárbúnað.sem.er.
samvirkur.loftvarnakerfinu.og.tengdur.við.herstjórnstöð .