Þjóðmál - 01.06.2006, Blaðsíða 96
94 Þjóðmál SUmAr 2006
Fyrir. skemmstu. var. meira. að. segja. haldin.
ráðstefna.í.þessum.tilgangi .
Þriðji.hluti.Draumalandsins,.„Terawöttin.
í. almættinu“,. er. bein. umfjöllun. um. stór-
iðjustefnuna. svokölluðu .. Misskilningur-
inn. um. skil. nauðsynjar. og. óþarfa. verður.
höfundi. tæki. til. að. skýra. viðhorf. einarðra.
virkjunarsinna ..Þeir. sjái. ekki.möguleikana.
sem.óspillt.náttúra.veiti,.skilji.ekki.sköpun-
arkraftinn. í. frjálsu. hagkerfi,. heldur. horfi.
aðeins.á. terawöttin.sem.virkja.megi ..Þetta.
er.snjöll.og.skynsamleg.skýring.og.í.röklegu.
samhengi.við.það.sem.á.undan.kemur ..Höf-
undur. lætur. hins. vegar. ekki. hér. við. sitja,.
heldur. dregur. líka. í. efa. skynbragð. þeirra.
á. fegurð,. sögu. og. listir .. Þeir. séu. ,, . . .. eins.
og. Ítali. sem. sér. Colosseum. aðeins. sem.
hentugt. efni. í. vegfyllingu .“. (166) .. Þetta.
er. harkalegur. dómur. og. ekki. endilega.
sanngjarn .. Sá. sem. ekki. skilur. gildi. frjáls.
hagkerfis. er. vís. til. að. álíta. í. alvöru. að.
nauðsynlegt. sé. að. ríkið. selji. niðurgreidda.
orku. til. að. tryggja. framtíð. þjóðarinnar ..
Hann.þarf.ekki.að.vera.menningarsnauður.
auli. fyrir.því,.heldur.kynni.hann.að. líta. á.
umhverfisfórnir. sem. illa. nauðsyn .. Hvötin.
til.að.temja.fallvötn.er.heldur.ekki.ill.í.sjálfri.
sér .. Hún. er. í. raun. náskyld. hvöt. barnsins.
sem. byggir. stíflur. í. læknum. eða. fjörunni,.
ekki. vegna. gagnsemi. þess,. heldur. vegna.
þess.að.það.er.gaman ..Verðmætamat.er.líka.
oft. tilfinningalegs. eðlis .. Reyndur. bóndi,.
sem.kemur.að.frjóu.en.óræktuðu.landi.sér.
ræktunarmöguleikana .. Orka. fallvatnsins.
verður. öðrum. uppspretta. drauma. um.
auðlegð. og. framfarir .. Fjallagrasabreiða. á.
hálendinu.gæti.vakið.sömu.tilfinningu.hjá.
þeim. þriðja .. Tilfinningarnar. eru. hvorki.
góðar. né. vondar. sem. slíkar. –. þær. geta.
hins. vegar. orðið. skaðlegar. ef. menn. taka.
að.upplifa.þær.sem.óbreytanleg.og.hlutlæg.
sannindi .
Umfjöllun. höfundar. um. siðleysi. stór-
fyrirtækja.sem.leitast.hefur.verið.að.fá.hing-
að. til. lands.og.um.umhverfisáhrif. álfram-
leiðslu.og.notagildi.áls.í.hernaði.er.áróðurs-
kennd .. Hún. hefði. að. vísu. verið. gild. sem.
andsvar.við.jafn.áróðurskenndum.siðferðis-.
og. umhverfisrökum. sumra. málsvara.
virkjanastefnunnar,.en.ekki.er.að.sjá.að.hún.
sé. sett. í. það. samhengi .. Höfundur. leiðist.
jafnvel. út. í. mótsögn. við. sjálfan. sig. þegar.
hann. tekur. að. gera. lítið. úr. ,,óþarfanum“.
sem. hann. talar. einmitt. um. sem. grunn.
efnahagslífsins. í. fyrri. hlutum. bókarinnar ..
Efasemdir. hans. um. gildi. hagvaxtar. fyrr. í.
bókinni. eru. af. svipuðum. toga .. Vissulega.
er.hagvöxtur.ekki.fullkominn.mælikvarði.á.
heill.og.hamingju,.en.það.gerir.hann.síður.
en.svo.ónothæfan .
Talsvert.er.fjallað.um.áróður.stjórnvalda.
og. fleiri. fyrir. virkjanastefnunni .. Greining.
höfundar. á. því. hvernig. merking. hugtaka.
er. brengluð. til. að. styðja. málstaðinn,. til.
dæmis. þegar. hugtakið. virkjunarlón. er.
notað. um. Elliðavatn,. er. vel. unnin. og.
upplýsandi .. Notkun. opinbers. fjár. í. þágu.
áróðurs.er.tíunduð.og.gagnrýnd ..Tekin.eru.
ýmis. dæmi. um. blekkingar. og. vafasamar.
fullyrðingar .. Áróður. og. framsetning. sem.
þjónar. málstaðnum. er. hins. vegar. ekki.
einkamál.virkjunarsinna ..Slíkum.meðulum.
beita.fleiri.þótt.ekki.sé.endilega.á.kostnað.
skattgreiðenda .
Höfundur. fjallar. lítið. um. efnahagshlið.
virkjanaframkvæmdanna. og. alls. ekki. um.
álitamál. varðandi. þær. framkvæmdir. sem.
nú. standa. yfir .. Ýmsum. kynni. að. þykja.
þetta.galli ..Á.hitt.má.benda,.að.sú.umræða.
er. talsvert. tæknilegs. eðlis. og. jafnvel. þótt.
augljóst.sé.að.stærðfræðin.leikur.í.höndum.
Andra. Snæs. er. óvíst. að. arðsemisumræðan.
hefði.átt.hér.heima .
Draumalandið – Sjálfshjálparbók handa
hræddri þjóð.fjallar.um.efni.sem.óneitanlega.
er.ofarlega.á.baugi.í.þjóðmálaumræðu.sam-
tímans ..Bókin.er.einkar.vel.skrifuð.og.upp-
byggð,.þótt.það.hefði.bætt.hana.að.sleppa.