Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2013, Blaðsíða 75

vaktar oss frá syndugri tíð
og í vorri neyð er hann oss blíð,
vér skulum og allir ígen upp stá
með vorum sokkum jyrir dóminn gá,
ríkið skulum vér þá fái allir saman
sem Kristur hefur oss forþénað. Amen.
Danskan skín víða í gegn hjá Gísla t.d. í 2. versi, „þann heilagi and“ og í
3. versi „kristinn samfund“, „igén upp stá“! I dönsku sálmabókinni frá 1553
voru þrjár þýðingar af trúarjátningarsálminum og greinilegt að Gísli fylgir
þriðju þýðingu sálmsins í þeirri sálmabók en sú þýðing byrjar á línunni sem
Gísli hefur orðrétta: „Vi tro alle sammen pá en Gud!”65 I þriðja versi er þar
líka að finna setninguna „med vor ydret for dommen gaa“ sem Gísli þýðir
„með vorum sokkum fyrir dóminn gá“ !
Sálmabók og Grallari Guðbrands
Guðbrandur Þorláksson gaf út sálmabók 1589 og nefnist hún Ein ný
Sálmabók með mörgum andlegum sálmum, kristilegum lofsöngvum og vísum
skikkanlega tilsamans sett og aukin og endurbœtt. Hún var prentuð á Hólum.
Onnur útgáfa þessarar bókar var 1619. Með þriðju útgáfunni 1671 voru
gerðar breytingar á uppsetningu Sálmabókarinnar sem héldust í stórum
dráttum í útgáfum Sálmabókarinnar fram að útgáfunni 1772. Þá kom
Sálmabókin út í tveimur bindum. Annað bindið geymdi sálma um höfuðat-
riði kristindómsins og var í daglegu tali nefnd Höfuðgreinabók og eru
fáeinir sálmar Lúthers í henni. Hitt bindið geymdi ákveðna sálmaflokka
sem áttu við mismunandi tímabil ársins og var það í daglegu tali nefnt
Flokkabók og var þar enginn sálmur Lúthers. Sálmar Lúthers í Sálmabók
Guðbrands eru flestir í nýjum þýðingum en nokkra þeirra tók Guðbrandur
úr Sálmabókum Marteins og Gísla. Fáeinir sálmar Lúthers eru í tveimur
þýðingum í Sálmabók Guðbrands, m.a. af því Guðbandur notaðist við eldri
þýðingar á nokkrum sálmum við hlið hinna nýrri.66 Flestir sálmar Lúthers
í Sálmabók Guðbrands eru þýddir úr þýsku.
Sálmabók Guðbrands hefur hentað mjög illa sem messusöngsbók þar
eð hún geymir engar leiðbeiningar um hvernig hægt sé að nota hana við
65 Malmasalmebogen s. lxvii h, sbr. Malling IV 1966, s. 145.
66 Um þýðendur og skáld sem Guðbrandur kallaði að sálmabókarvinnunni sjá Páll Eggert Ólason
1924, s. 33—39.
73