Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2013, Blaðsíða 191

og nauðsynlega fyrir samfélagið, og gera ráð fyrir því að þekking sú sem
þjónustan byggi á hafi verið vegin og metin af yfirvegun og skynsemi.19
Sérstaða starfs vígðra þjóna kirkjunnar
Að þessu sögðu má álykta að ekki þurfi að efast um að ákaflega margt
hljóti að vera líkt með starfi vígðra þjóna kirkjunnar annars vegar og ýmissa
annarra starfsstétta í samfélaginu. Markmið starfs lækna, kennara, presta og
djákna, svo dæmi séu tekin, er að vinna að farsæld í samfélaginu, samkvæmt
mismunandi hugsjónum um frumskuldbindingu starfsins, og veita einstak-
lingum og hópum í framhaldi af því mikilvæga og vandaða þjónustu. Um
þetta tel ég að flestir séu sammála.20 Hin áhugaverða spurning er þá fremur
sú í hverju hugsanlegur munur felist sem geri það að verkum að kirkjan geti
ekki að öllu leyti stuðst við almenn fagmennskulíkön annarra starfsgreina
í starfi sínu.
Camenisch hefur skoðun á þessu fyrir sitt leyti og vísar þar í atriðin
sem hann sagði einkenna starfsgrein hér að framan: I fyrsta lagi telur hann
h&fnina ekki sambærilega vegna þess að mjög mismunandi sé hvaða hæfni
sé farið fram á í störfum fólks í kirkjulegu samhengi. Sums staðar krefjist
kirkjan langs og strangs háskólanáms sem undanfara starfsnáms, en því
sé langt því frá alls staðar svo varið. Staðreynd sé að hæfni vígðra þjóna
lúti gjarna kröfu viðkomandi safnaðar en ekki alþjóðlega viðurkenndum
stöðlum eins og eigi til dæmis við um lækna. Olíkar hæfnikröfur í hinum
ýmsu kristnu kirkjum og söfnuðum geri það því ómögulegt að alhæfa neitt
um sérstaka hæfni presta.21 Hvað sjálfrœði presta áhrærir heldur Camenisch
því fram að einnig það sé af allt öðrum toga og ekki samanburðarhæft við
flestar almennar starfsgreinar. Starfsgreinin sem slík löggildi ekki hæfni
presta til starfa líkt og tíðkast í flestum starfsgreinum en þar sé mikilvægan
þátt sjálfræðisins að finna. Vissulega hafi prestar ákveðið sjálfræði á starfs-
vettvangi þegar þangað sé komið, en í ráðningarferlinu séu það fremur
sérstakar valnefndir innan safnaða en aðilar fagstéttarinnar og samfélagið
19 Michael Bayles, Professional Ethics, önnur útg., Belmont, CA: Wadsworth Publishing Co., 1989,
bls. 8-9.
20 Ég geri mér grein fyrir að fjöldi manns er ekki meðlimir í kirkjunni og aðrir eru frábitnir trú og
trúarbrögðum. Það breytir því ekki að þeir hinir sömu gætu fallist á að þjónusta presta og djákna
væri góð og fagleg, t.d. þegar ýmsar takmarkanir lífsins minna á sig, s.s. í tengslum við andlát,
sorg og önnur áföll, sem allir upplifa einhvern tíma á lífsleiðinni, en í slíkum tilvikum býðst
öllu fólki, án endurgjalds, samtal, sálgæsla og andlegt liðsinni á vegum vígðra þjóna kirkjunnar.
21 Paul F. Camenisch, „Clergy Ethics and the Professional Ethics Model“, bls. 122-123.
189