Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2013, Blaðsíða 104
leikanum á þessu hneyksli, og án þess að átta sig á því að það er Kristur
sem kallar okkur til að takast á við þetta hneyksli. 35
Að sama skapi stendur einstaklingurinn frammi fyrir þeim möguleika að
hneykslast á vanmætti Krists. Hneykslið felst ekki í því að Kristur segist vera
Guð, heldur í því að hann er vanmáttugur. Aður höfum við séð hvernig
manneskjan hnýtur um möguleikann á hneyksli vegna þess að aum mann-
eskja segist vera Guð. í þessu tilviki þarf einstaklingurinn að staldra við
vegna þess að möguleikinn á hneyksli er kynntur til sögunnar í því brjálæði
að Guð sé í raun auðmýkt, fátæk og valdlaus manneskja.36 Sú auðmýking
sem felst í því að einkasonur föðurins skyldi hafa þjáðst á þann hátt sem
hann gerði, veldur hneyksli.37
Anti-Climacus áréttar þannig að hin sanna kristni hafi verið afvegaleidd
og verkefni nútímamannsins sé að berjast með kristninni gegn kristin-
dómnum. Hneykslið þarf að koma aftur inn í kristnina. Þegar kristnin
kom í heiminn, þurfti hún ekki að draga neina athygli að sér, einmitt
vegna þess að hún var hneyksli. Þegar heimurinn er orðinn kristinn, líkt og
Kierkegaard sá samtíma sinn um miðbik 19. aldar í Kaupmannahöfn, veitir
enginn hneykslinu athygli. Þeir sem töldu sig kristna á tímum Kierkegaards
misskildu þannig kristnina að hans mati vegna þess að möguleikinn á því að
hneykslast var ekki til staðar. Eins og Anti-Climacus segir sjálfur, þá hafði
útþynnt kristnin kvænst mennskum skiliningi, og þannig biði hún eftir því
að hrynja endanlega38 sem er óhjákvæmilegt þegar mennskur skilningur
mætir þversögninni og ræður ekki við hana. I raun er Kierkegaard mjög trúr
lögmálinu, og notar sömu texta og þeir sem telja sig kristna til að benda á
að þeir bregðist kröfum lögmálsins, sem er kristið, þegar öllu er á botninn
hvolft. 39 í besta falli má því segja að heimurinn hafi mjög „krúttlega“ sýn á
hugmyndina um samband mannsins við Guð, að mati Kierkegaards.40 Hún
35 Sama heimild, bls. 102.
36 Sama heimild, bls. 103.
37 Kierkegaard telur slíka hneykslan eiga sér stað í Matt 26.31 ;33 þegar Pétur afneitar Jesú, en
þar stendur hinn almátki varnarlaus og lamaður. Þegar Jesús er negldur á krossinn eins og
glæpamaður er ljóst að samkvæmt mennskum skilningi hafi hann litlu áorkað. Jesús tekur því
ekki burt möguleikann á hneyksli, vegna þess að þá yrði hann ekki viðfang trúarinnar auk þess
að hafa látið mannlega samkennd blekkja sig. Sama heimild, bls. 104-105.
38 Sama heimild, bls. 192.
39 Á þetta bendir Amy Laura Hall, Kierkegaard and the Treachery ofLove, Cambridge University
Press: Cambridge, 2004, bls. 11.
40 Kierkegaard, Works ofLove, bls. 196.
102
J