Félagsbréf - 01.10.1960, Síða 61

félagsbréf
kirkjuna, er höfði til þátttöku safnaðarins
1 guðsdýrkuninni. I kaflanum um sambýli
kirkjunruir viS ríkiS telur hann ekki „að
islenzka kirkjan hafi fengið tilefni til þess
að endurskoða aðstöðu sína frá grunni
með gagngera breytingu f huga“ (bls.
176) en hætir við: „En tímabært myndi
það vera að athuga ýmsa einstaka þætti
þe^s fyrirkomulags, sem vér búum nú við
°g hefir haldizt lítt breytt um langan
gldur.“ Þetta er f engu ofmælt. Ma-tti
raunar árétta það, að brýna nauðsyn ber
til þess að spyrna við fótum, er ríkið heft-
'r æ meir frelsi einstaklinga og félags-
heilda i landi voru. Ennfremur er sambýli
kirkjunnar við ríkið sio náið hjá oss, .\ð
almenningur lítur á kirkjuna sem ríkis-
stofnun (og það er hún skv. núgildandi
lögum), sem emhættislega starfsemi rikis-
■ns a sviði andlegra mála. Þessi mál tel ég
að rannsaka þurfi „með gagngera breyt-
lngu í huga.“ f kaflanum Prestur og söfn-
uSur ræðir biskup m.a. þau vandamál, sein
skapazt hafa i hinum offjölmennu söfnuð-
um 1 Reykjavík. Bendir hann á nauðsvn
Ijölgunar presta, sem er lögboðin. En
lesandanum finnst, að jafnframt mætti
öafa önnur ráð til markvissara starfs.
Þetta er athyglisverð bók og hafi höf-
undur þökk fyrir hana. Kostir hennar eru
ekki allir á yfirborði. Marga kafla þarf
að endurlesa (og huga að ritningarstöðum
a spássíum), en framsetning er lipurleg.
^largt er einnig athyglisvert i umrædd-
um siðari lduta bókarinnar. Höfundur
öregur þar fram ; dagsljósið ýmislegt i faii
kirkjunnar, og um aðstöðu hennar, sem
ekki er á allra vörum en mætti komast i
hámæli. Það er luigþekkur blær yfir liók-
lnni allri. En ég sakna samt andans frá
Skólavörðuræðunni frægu: „Vér viljum
^ara til og byggja."
' erkefni kirkjunnar eru mörg. Og þessi
5'i
ýtarlega tilraun biskups til að lýsa i fyrsta
sinn á svo yfirgripsmikinn hátt, hver þau
cru og hvernig skuli að þeim staðið, leiðir
í ljós við hvern skort vér búum á innlend-
um rannsóknum á eðli kirkjunnar, aðstöðu
hennar og starfsháttum, og hversu langt vér
stöndum að haki öðrum þjóðum að þessu
leyti. En um það er ekki við hann að
sakast.
* Vigslubiskup, dr. B)arni Jónsson bendir
mér á, að Pjetur biskup Pjetursson sendi
umburðarbrét til presta og prófasta (dags.
7. ág. 1866), er hann kom út frá vigslu.
Bréfið er birt i Ævisögu dr. Pjeturs
Pjeturssonar (Rvík, 1908) bls. 160—’6J.
Þannig hafa hlnir fyrri biskupar sent ót
skriíuð umburðarbréf.
Séra Björn Jónsson i Keflavík tjálr mér,
að bréf Hallgríms biskups Svcinssonar 111
presta og prófasta hafi verið prentað
(Reykjavík: Prentsmiðja lsafoldar, ágúst
1889, 2. bls.) og sömuleiðis bréf Þórhalls
biskups Bjarnasonar (enginn prentstaður,
nýársdag 1909, 4. bls.), og á hann bæðl
bréfin. Þau eru ekki skráð í Landsbóka-
safni. Þá gefur út hirðisbréf Jón hiskup
Helgason, dr. theol. (Hlrðlsbréf til presta
og prófasta á lslandi. Reykjavik, 1917.
32 bls.) Jón blskup lýsir guðfrseðllegri
stöðu sinnl í fáum orðum (,,ég er sami
nýguðíræðingurinn nú og hér eftir eins og
ég hefi verið”) og ræðlr um starf prests-
ins, um fermingarundlrbúninginn, um
messuna, um æskulýðsmálin (,,Hin kristi-
lega ungmennahreyflng (K.F.U.M.) er
framtiðarvon kirkjunnar á nálægum tím-
um. Imð ættum vér prestar að leggja oss
á hjarta"), um guðspekina, og um spírit-
lsmann (sem hann telur færa fram
sannanlr, sem trúin þurfl ekki á að halda).
Sigurgeir biskup Sigurðsson lýslr sig 1
upphafi hirðlsbréfs síns (Hirðlsbréf til