Félagsbréf - 01.10.1964, Blaðsíða 20

Hjartað fyllist heimsku mest,
hafnar réttri trú,
saurugt orð er syndin verst,
og sjá þig við því frú.
Gleðina slíka greini eg út
með gysi og skeimmdar rimmu,
eftir fylgir eymd og sút
með ógna myrkri dimmu
vondri veraldar lyst.
Sálin verður haldin hart,
hungruð bæði og þyrst,
gott er á meðan við gull og skart
sér gamnar holdið fyrst.
Og árið 1679 er lesið upp í presta-
stefnu opið 'bréf Magnúsar Jóns-
sonar lögmanns þar seni lögmaður
kvartar yfir iþví, að fólk samansafnist
ti! dansleikja og annars apaspils með
slæmum kveðskap, en prestastefnan
áminnir kennimenn að líða ei soddan
óskikk, hvorki á jólanótt né öðrum
helgum dögum, og umbiður verald-
lega valdstjórn að gera einnig skyldu
sína hér útí.
Þrátt fyrir þau dæmi sem hér hafa
verið nefnd, má ekki ætla, að klerkar
hafi allir fjandskapazt við dansleiki
og gleði. Hámundur prestur frá Hól-
um syngur á Miklabæ á droltinsdegi
og ríður þaðan í Viðvík og var að
leik, og dáðu menn dans hans. Frá
síðari tímum má minnast þess, að séra
Ólafur á Söndum yrkir vísur og kveð-
ur á gólfi, og séra Bjarni í Þingmúla
yrkir vikivakakvæði til að kveða í
gleðivöku til kvenna og karla. Og í
kvæði sem kynni að vera eftir séra
Jón Guðmundsson í Stóra-Árskógi, eða
e.t.v. einhvern nafna lians i prestastétt
á 17. öld, er eftirfarandi erindi:
I hófi að dansa og drekka
drottinn hannar ei sá
er gleðina gaf fyrir ekka
og góður vatni i vín hrá.
Ofdrykkjan oss flekkar,
eigum henni við sjá,
út re mí sól fá.
Af QDI er helzt að ráða, að bar-
álta kirkjuyfirvalda gegn vökunóttum
hafi borið einhvern árangur og þær
séu á undanhaldi, þegar ritið er samið'.
Hið sama kemur fram í ádeilukvæði
sem varðveitt er í ungu handriti, en
eignað þar Jóni Guðmundssyni lærða
(1574—1658). Upphaf kvæðisins er
á þessa leið:
I.ítið hef eg við ljóða strikið,
lúðra fram með birkiprikið,
sjaldan heyri dansa dikið,
drýgist heldur fólsku lund,
annað kvöld í þetta mund;
ekki þykir J>að svo mikið,
þó menn kasti sex og daus,
sittu sorganna laus;
útlenzkir þeir bræða bikið,
helgja stundum mjöð og vín,
sittu sotganna laus, og híddu svo min.
Vökunótt ei nefnist núna,
níð er hún santan við gömlu trúna,
þjófurinn heldur fá má frúna,
flakka og ljúga lands um grund,
annað kvöld f þetta niund;
húsin taka að trosna og fúna,
tregur er margur að stinga hnaus,
sittu sorganna laus;
öfgur vaxa engja og túna,
allklárt sjaldan sólin skín,
sittu sorganna laus, og híddu svo nun.
16 FÉI.AGSBRÉF