Félagsbréf - 01.10.1964, Blaðsíða 24

Félagsbréf - 01.10.1964, Blaðsíða 24
18. öld og raunar miklu fyrr er gleðin íslenzka orðin forneskjuleg og ein- angruð menningarleif sem engan stuðn- ing fær erlendis frá. I Danmörku þar sem íslendingar þekktu helzt til tíðk- ast gjörólíkir dansleikir og hafa gert lengi. Spéhræðsla leynir sér ekki og óttinn við gaspur útlendinga, þegar Eggert Ólafsson segir um vikivakann, að hann falli síður en ekki þessarar aldar grannsæi, sízt útlendra manna, Iþótt íslenzkir megi vel brúka hann, helzt í sinn hóp. Áhrif Ludvigs Har- boes á íslandi og heittrúarstefna 18. aldar hefur ýtt undir endanlegt afnám gleðinnar, en ekki verður það ráðið af þeim tilskipunum sem spruttu af dvöl Harboes, að lionum hafi þótt ástæða til að veitast sérlega að gleðinni. Það má hugsa sér þá skýringu, að á fimmta tug aldarinnar sé gleðin orðin sjald- gæf og aðeins höfð í fáum stöðum í landinu. Það hlýtur að vekja undrun, að gleð- inni hnignar á íslandi og hún hverfur að lokum án þess íslendingar taki jafnframt upp aðra dansleiki. Eðli- legt hefði verið, að dansar sem tíðk- uðust erlendis hefðu smám saman unn- ið á og rutt gleðinni og dansleikjun- um gömlu burt. En endalok gleðinnar verða ekki skýrð með því. Það má til að mynda ráða af ummælum Ólafs Olaviusar, Hannesar Finnssonar og Magnúsar Stephensens, að enginn dans er á íslandi, og í Brúðkaupssiðabókinni segir Eggert Ólafsson: „Dansar margir er brúkast í út- löndum eru og fallegir samt gagnlegir fyrir hæversklega hræring og æfing líkamans, ef nokkrir eru sem þá kunnu. En ei skulu menn fara með það þeir ekki kunna, so ei verði úr hlátur eða gárungaskapur í stað góðrar skemmt- anar, allra helzt nær útlendir menn eru nærri, því þeir eru grandsærri en sjálfir vér í slíkum efnum og bera út af landinu til óhróðurs jafnvel það er í sjálfu sér eigi er lastsamlegt, nær það ekki er eftir þeirra höfði. Nú skyldu því jafnan nokkrir þeir við vera er utanlands hafa gefið auga og eftir tekið gleðum eður dönsum svo vel, að þeir viti góða forsögn þar á.“ Það er sjálfsagt, að íslenzkir stúdent- ar sem voru við nám í Kaupmanna- höfn hafa haft einhverja hugmynd um þá dansa sem þar voru iðkaðir, og a.m.k. í Reykjavík hafa einhverjir dans- ar verið hafðir um hönd á fyrri hluta 19. aldar. Þetta þarfnast sérstakrar rannsóknar, en svo mikið virðist ljóst, að endalok gleðinnar verða ekki skýrð með tilkomu erlendra dansa. Ummæli Jónasar frá Hrafnagili eru sennilega ekki fjarri lagi: „Otlendir dansar fóru ekki að breiðast út um sveitir hér á landi fyrr en um og eftir 1880.“ Það hefur komið fyrir fræðimenn að gefa sér það sem staðreynd, að dansalaust samfélag manna sé óhugsandi, en þetta virðist þó hafa gerzt á íslandi. Hér lítur út fyrir, að landsmenn hafi flestir verið án dansa í eina eða tvær aldir og í sumum héruðum jafnvcl lengur.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Félagsbréf

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Félagsbréf
https://timarit.is/publication/1060

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.