Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1893, Blaðsíða 62

58
A£ yfirliti þessu sjest, að flokkur þeirra sem sjálfir standa fyrir atvinnuvegdm eða
eiga fyrir öðrum að sjá er fámennastur. í þessum flokki voru að eins árið 1890, þegar
þurfamenn og fangar eru dregnir frá, 177,9 af hverju þúsundi landsmanna. Fjölmenn-
asta flokkinn mynda peir, sem eru á framfœri annara, en eru pó eigi hjú; í honum er
meir en helmingur allra landsmanna. — það er einkennilegt við Island, hve vinnuhjúa-
fjöldinn er mikili, því í þessurn flokki er nærri því fjórðungur allra landsmanna, en í
Danmörku eigi nema milli 10 og 12 af hundraði. Af þeiin samtals 14941 manns, er
sjálfir voru framfærendur1 voru 11686 karlkyns, en 3255 voru konur, og er það sama
sern 782 karlar og 218 konur af þúsundi. Af hverju þúsundi framfærenda í Danmörku
voru 818 karlar en 182 konur. — J>að er því almennara á íslandi en í Danmörku, að
konur standi fyrir búi. — Annars er það einungis í flokkum oþeirra, er lifa á eptirlaunum«;
»þeirra, er lifa á eignum síuum«, »þeirra, er eigi hafa ákveðinn atviunuveg«, svo ogídag-
launamannaflokknum að nokkuð ber á konum, er standa sjálfar fyrir búi. — 1 tveimur
síðastnefndu flokkunurn eru konurnar jafnvel í meiri hluta. Loks má geta þess, að í
þurfamaunaflokknum eru konurnar miklu fleiri en karlmennirnir. Sje árið 1880 tekið
til samanburðar, kemur það í ljós, að tala framfærenda hefur hækkað nokkuð síðustu 10
árin, en hinn mikli hjúafjöldi aptur minnkað nokkuð. þegar farið er lengra aptur í
tímann niá ennfremur geta þess, að 1860 t. d. voru framfærendur nokkru færri en 1880.
Tala framfærenda er tiltölulega hæzt í flokki iðnaðarmanna, daglaunamannaflokku-
um, flokki þeirra er bæði lifa á eptirlaunum og á eigum sínum og þeirra, er eigi hafa
ákveðinn atvinnuveg. Tala framfærenda er aptur á móti lægst í flokki þeirra, er lifa af
landbúnaði, sem er eðlileg afleiðing af vinnuhjúafjöldanum í þessum fiokki, svo og í flokki
andlegrar stjettar manna og kennara. — Arið 1880 var tala framfærenda nokkuö lægri,
en vinnuhjúatalan aptur nokkuð hærri eu 1890 í flokki þeirra, er lifa af landbúnaði. —
Af þeiin, sem lifa af sjávarafla eru tiltölulega fáir hjú.
Líti maður á atvinnuvegina sjálfa, sýna töflurnar, sem hjer fara á eptir, að kvikfjárrœkt
er enn, eins og að undanförnu, helzti atviunuvegur landsbúa, því að rúmlega 64 af hundr-
aði eða því nær tveir þriðjungar þjóðarinnar lifa á þessum atviunuvegi. — En kvikfjár-
ræktin eða jaröræktin er þó eigi nú eins yfirgnæfandi eins og áður og skal betur minust
á það síðar.
Taflan hjer á eptir sýnir, hve margir talsins og hve margir af hundraði í hverri
sýstu og amti hafa lífsviðurværi sitt af kvikfjárrœkt og af fiskiveiðum, tveimur aðalat-
vinnuvegum landsins.
1) Framfærandi er hver sá kallaður, sem eigi er á framíæri anuara, þó hann eigi hafi nema
fyrir sjer einum að sjá.