Náttúrufræðingurinn - 2013, Blaðsíða 8

Náttúrufræðingurinn
116
úti í mörkinni og því er oft stuðst
við raðir basískra laga en þó kemur
fyrir að basísk gjóskulög mynda
góð leiðarlög. Sem dæmi má nefna
stök basísk Kötlulög sem finnast
langt frá upptakastað en þau eru
auðþekkjanleg á kolsvörtum lit
sínum. Annað dæmi er hið svo-
kallaða Landnámslag (V-871) sem
myndaðist við gos í Vatnaöldum
um ~870 e.Kr., en gjóskulagið er
auðþekkjanlegt á grængráum eða
grænsvörtum lit sínum og miklum
fjölda plagíóklaskristalla.26,38,39
Við tengingar er einnig stuðst við
efnasamsetningu gjóskuleiðarlaga,
hún er borin saman við þekkta
samsetning hvers leiðarlags til að
tryggja að um rétt leiðarlag sé að
ræða.14,40–48
Aðalefnasamsetning gjósku getur
skorið úr um uppruna hennar, og við
tengingar óþekktra gjóskulaga og/
eða gjóskulagasyrpna á milli sniða
er stuðst við efnasamsetningu ásamt
stöðu gjóskulaga í jarðvegssniðum.
Þessar tengingar varpa ljósi á þann
fjölda gjóskulaga sem eiga uppruna
sinn í eldstöðvum sem jarðvegs-
sniðin umkringja.
2. mynd. Jarðvegssnið og umhverfi þeirra, sömu númer og á 1. mynd b. – Outcrops and their surroundings, lettering as in Fig. 1b.
Ljósm./Photos: Bergrún Arna Ólafsdóttir.