Náttúrufræðingurinn - 2013, Page 63

171
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Umsögn Finns Gumunds-
sonar 1975
Álit Finns Guðmundssonar er dagsett
6. febrúar 1975. Eftir að hafa haft
góð orð um vinnubrögð nefndarinnar,
sem beri vott um alúð og vandvirkni,
segir hann í bréfi sínu:
Frv. nefndarinnar ber greinilega með
sér, að það hefur verið samið af tiltölulega
ungum og stórhuga mönnum, sem ekki
hafa haft mikla reynslu af rekstri hreinna
menningarstofnana í okkar fámenna og
strjálbýla landi þar sem stöðugur fjár-
skortur sníður öllum athöfnum okkar á
þessu sviði mjög þröngan stakk. Ég vil þó
sízt af öllu lasta stórhug nefndarmanna.
En úr því nefndin fór langt út fyrir þau
takmörk, sem henni voru upphaflega sett,
hefði þurft að endurskipuleggja nefnd-
ina sjálfa sökum þess, að hún hefði þá
að mínu viti átt að ganga skrefi lengra
en gert er ráð fyrir í frv. og átt að láta
umrætt frv. ekki aðeins taka til nátt-
úrugripasafna, heldur allra safna utan
Reykjavíkur annarra en almennings-
bókasafna. En þá hefðu líka fulltrúar
annarra safnsviða en náttúrugripasafna
þurft að eiga sæti í nefndinni. … Það
virðist því með öllu ástæðulaust að
stofna hér á landi til tveggja sjálf-
stæðra og aðskildra safnastofnana hlið
formann N-nefndarinnnar. Rétt er
að taka fram að þau afdráttarlausu
viðhorf sem Finnur setur fram í
umsögn sinni höfðu ekki komið
fram á fundum sem nefndin hélt
tvívegis með starfsmönnum NÍ. Á
fyrri fundinum (nr. 2) lýsti Finnur
sig skv. fundargerð að vísu mótfall-
inn því, að binda um of með lögum eða
reglugerðum framtíðarþróun Nátt-
úrugripasafna. … Varðandi tengsl
milli Náttúrugripasafna og N.Í. lýsti
hann þeirri skoðun, að þau ættu að vera
laus, fremur en rígbundin af lögum og
reglugerðum. Á seinni fundinum
með nefndinni, skömmu áður en
hún skilaði áliti, komu engir skýrir
fyrirvarar fram af hálfu Finns við
þær tillögur sem þá máttu heita
fullmótaðar. Í ljósi þessa kemur af-
dráttarlaus andstaða hans við til-
lögur nefndarinnar í umsögninni
tveimur árum síðar mjög á óvart.
Ástæða er til að ætla að þessi afstaða
Finns hafi öðru fremur orðið til þess
að seinka tilkomu náttúrustofa og
lögbundnum stuðningi ríkisins við
þær um hálfan annan áratug.
Þingsályktunartillaga
og NN-nefnd 1985–1987
Þegar kom fram á 8. áratug aldar-
innar og nálgaðist aldarafmæli Hins
íslenska náttúrufræðifélags hófst
enn á ný umræða meðal áhuga-
manna um bágar aðstæður náttúru
gripasýningar á vegum Náttúru-
fræðistofnunar, sem aðeins hafði um
100 m2 sýningarrými til umráða í
húsnæði sínu við Hlemmtorg. Nátt-
úruverndarfélag Suðvesturlands
beitti sér 1983 fyrir fræðsluferðum
undir yfirskriftinni „Náttúrugripa-
safn undir beru lofti“ til að minna
á safnmálið og áhugamannahópur
um byggingu náttúrufræðisafns,
tengdur Hinu íslenska náttúrufræði-
félagi, sendi 17. apríl 1985 frá sér
ávarp með greinargerð um málið.
Þann 15. maí 1985 var að frum-
kvæði greinarhöfundar lögð fram
á Alþingi þingsályktunartillaga
um náttúrufræðisafn á höfuðborgar-
svæðinu flutt af tíu alþingismönnum
9 Tillaga til þingsályktunar um náttúrufræðisafn á höfuðborgarsvæðinu. 497. mál, þskj. 925 á 107. löggjafarþingi 1984–1985.
7. mynd. Helgi Hallgrímsson og Finnur Guðmundsson í Hrísey sumarið 1966. Ljósm.
Hjörleifur Guttormsson.
við hlið, þótt ríkissöfnin í Reykjavík,
þjóðminjasafn og náttúrugripasafn
(náttúrufræðistofnun) séu sjálfstæðar
stofnanir. … Ég tel því heppilegustu
lausn þessara mála þá, að samin verði
ein heildarlög um núverandi byggðasöfn
og náttúrugripasöfn utan Reykjavíkur,
enda verði þar gert ráð fyrir að þessi
söfn verði sameinuð.
Með vísan til þessara sjónarmiða
segir Finnur síðan … ég tel ekki ráð-
legt, að sett verði nú sérstök lög um
„náttúrufræðistofur landshlutanna“
og þeim síðan skeytt aftan við lög nr.
48/1965 um almennar náttúrurann-
sóknir og Náttúrufræðistofnun Íslands.
Slíkt myndi aðeins torvelda þá fram-
tíðarþróun, sem ég tel réttasta og eðli-
legasta miðað við aðstæður. Undir lok
bréfsins tekur Finnur fram að hér
sé aðeins um persónulegar skoð-
anir sínar að ræða, en bréfið undir-
ritar hann engu að síður sem for-
stöðumaður Náttúrufræðistofnunar
Íslands.
Umsögn þessi var ekki gerð
opinber, og ég hygg að Finnur
hafi engin samráð haft við sam-
starfsmenn sína og deildarstjóra
innan stofnunarinnar áður en
hann sendi hana ráðuneytinu, þar
á meðal ekki við Svein Jakobsson