Morgunblaðið - 09.09.2016, Qupperneq 21

FRÉTTIR 21Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. SEPTEMBER 2016
Fæst í: Hagkaup – Fjarðarkaup – Byko – Krónunni – Húsasmiðjunni
...ómissandi fyrir nestið
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Donald Trump, frambjóðandi repú-
blikana, mærði Vladimír Pútín, for-
seta Rússlands, þegar forsetaefni
stóru flokkanna tveggja í Bandaríkj-
unum svöruðu spurningum um
þjóðaröryggis- og hermál í viðtölum
um borð í flugmóðurskipinu USS
Intrepid sem liggur í höfn New York-
borgar og hefur verið gert að safni.
Hvorugt forsetaefnanna getur verið
stolt af frammistöðu sinni, að mati
stjórnmálaskýrenda, og ekki heldur
spyrillinn Matt Lauer, sjónvarps-
maður NBC, sem sýndi viðtölin í
beinni útsendingu. Lauer var gagn-
rýndur fyrir að hlífa Trump en ganga
hart að Hillary Clinton, forsetaefni
demókrata, sem gekk erfiðlega að
svara spurningum um þá ákvörðun
sína að nota einkanetfang sitt og
einkanetþjón í starfi sínu sem utan-
ríkisráðherra á árunum 2009-2013.
Í viðtölunum svöruðu forsetaefnin
spurningum hvort í sínu lagi í hálfa
klukkustund hvort. Rúmur þriðjung-
ur viðtalsins við Clinton snerist um
tölvupóstamálið.
Fann Pútín ekkert til foráttu
„Ég tel að ég myndi hafa mjög,
mjög gott samstarf við Pútín,“ sagði
Trump þegar hann var spurður um
samskipti Bandaríkjanna við Rúss-
land. „Hann mælist með 82% stuðn-
ing.“
Matt Lauer benti þá á að Pútín
hefur boðið stjórn Bandaríkjanna
birginn og grafið undan hagsmunum
landsins. „Hann er líka maður sem
innlimaði Krím, réðst inn í Úkraínu,
styður Assad í Sýrlandi, styður Ír-
ana, reynir að grafa undan áhrifum
okkar í mikilvægum heimshlutum og
að sögn leyniþjónustumanna okkar
er hann talinn líklegastur til að
standa á bak við innbrot í tölvukerfi
landsnefndar Demókrataflokksins,“
sagði sjónvarpsmaðurinn.
„Enginn veit það fyrir víst,“ svar-
aði Trump sem fann Pútín ekkert til
foráttu en bauðst til að telja upp það
sem Obama hefði gert á sama tíma.
„Ég tel að þegar [Pútín] segir að ég
sé afburðasnjall þá geti ég tekið því
sem hrósi, er það ekki í lagi?“
„Ef hann segir eitthvað mikið um
mig segi ég eitthvað mikið um hann,“
hélt Trump áfram þegar hann út-
skýrði hvers vegna hann teldi sig
geta átt gott samstarf við Pútín. „Ég
hef áður sagt að hann sé svo sannar-
lega mikill leiðtogi. Þú getur sagt að
það sé hræðilegt – maðurinn hefur
styrka stjórn á landinu sínu. Nú,
þetta er allt öðruvísi kerfi og svo vill
til að mér líkar það ekki. En í þessu
kerfi er hann vissulega leiðtogi,
miklu meiri leiðtogi en forsetinn okk-
ar.“
Sögðu ekki satt
Í viðtalinu endurtók Trump þá
staðhæfingu sína að hann hefði alltaf
verið andvígur þeirri ákvörðun
George W. Bush, þáverandi forseta,
að fyrirskipa innrás í Írak árið 2003.
„Ég var algerlega andvígur Íraks-
stríðinu,“ sagði hann og bætti við að
menn gætu séð það í viðtali við hann í
tímaritinu Esquire frá 2004 og um-
mælum hans fyrir þann tíma. Lauer
lét samt hjá líða að benda á að Trump
sagði í viðtali við útvarpsmanninn
Howard Stern árið 2002 að hann væri
hlynntur innrás í Írak.
Sjónvarpsmaðurinn gekk hins
vegar harðar að Hillary Clinton og
gaf til kynna að hún hefði gerst sek
um dómgreindarbrest í tölvupóst-
málinu og væri því óhæf til að gegna
forsetaembættinu og vera æðsti yfir-
maður Bandaríkjahers.
„Það voru mistök að vera með
einkapóstfang. Ég myndi vissulega
ekki gera það aftur. Ég ber ekki í
bætifláka fyrir það,“ sagði Clinton en
lagði áherslu á að hún hefði ekki not-
að einkapóstfangið fyrir skjöl sem
merkt voru sem trúnaðarmál eða
ríkisleyndarmál. Hún hélt áfram að
verja ákvörðun sína og ýjaði jafnvel
að því að einkanetþjónninn hefði ver-
ið öruggari en tölvukerfi utanríkis-
ráðuneytisins.
Lauer var gagnrýndur fyrir að láta
meira en þriðjung viðtalsins við Clin-
ton snúast um tölvupóstmálið en
biðja hana nokkrum sinnum um að
stytta mál sitt um önnur mál, t.a.m.
þegar hún var beðin um að útskýra
hvernig hún hygðist sigrast á Ríki
íslams, samtökum íslamista.
Clinton sagði m.a. í viðtalinu að
Bandaríkjastjórn myndi „aldrei aftur
senda landhermenn til Íraks“ en
stjórnmálaskýrendur The Guardian
og fleiri blaða hafa bent á að stjórn
Baracks Obama hefur nú þegar sent
um 5.000 hermenn til landsins vegna
baráttunnar gegn íslamistum.
Pútín „miklu meiri
leiðtogi en Obama“
 Trump mærir forseta Rússlands í viðtali um öryggismál
AFP
Hermál rædd Sjónvarpsmaðurinn Matt Lauer hlýðir á Hillary Clinton svara
spurningu. Hermenn og fyrrverandi hermenn fylgdust með viðtölunum.
Átti „að taka olíuna“
» Donald Trump kvaðst vera
andvígur innrásinni í Írak en
sagði að úr því að hún var gerð
hefði Bandaríkjaher átt að
„taka olíuna þeirra“.
» Hann útskýrði ekki hvernig
þetta hefði verið hægt, en talið
er að slíkt krefðist umfangs-
mikils hernaðar þar sem ólík-
legt er að vopnaðar hreyfingar
Íraka hefðu sætt sig við að er-
lent ríki sölsaði undir sig olíu-
auðlindir landsins með her-
valdi.
Hárgreiðslukona í Noregi, Merete
Hodne, kom fyrir rétt í gær vegna
ákæru um að hún hefði gerst sek
um mismunun á grundvelli trúar-
bragða með því að synja
múslímskri konu með híjab-slæðu
um þjónustu. Hárgreiðslukonan á
yfir höfði sér allt að sex mánaða
fangelsisdóm verði hún dæmd sek.
Þetta er fyrsta dómsmálið vegna
klæðaburðar múslímakvenna í Nor-
egi.
Hodne neitaði konunni um þjón-
ustu á hárgreiðslustofu sinni í bæn-
um Bryne í suðvesturhluta Noregs.
Í ákæruskjalinu segir að Hodne
hafi sagt konunni að hún þyrfti „að
finna annan stað því hún sinnti ekki
viðskiptavinum eins og henni“.
Fyrir réttinum sagði Hodne að
hún liti ekki á híjab sem trúartákn,
heldur pólitískt tákn „illrar hug-
myndafræði“ sem hún hræddist.
Hodne var saksótt eftir að hún neit-
aði að greiða sekt að andvirði 8.000
norskar krónur (113.000 íslenskar).
DÓMSMÁL Í NOREGI
Neitaði konu með
híjab um þjónustu
Veiðimaður heldur á tömdum gullerni, sem hann notar til veiða, á Heims-
leikum hirðingja sem lauk í Kirgisistan í gær. Keppt var í 23 íþróttagrein-
um á leikunum sem voru haldnir í annað sinn. Þeir eru helgaðir þjóðlegum
íþróttum sem eru iðkaðar í Mið-Asíu, einkum fyrrverandi sovétlýðveldum.
AFP
Örn á leikum hirðingja
Dómstóll í Mumbai (Bombay) á Ind-
landi dæmdi í gær 26 ára gamlan
karlmann til dauða fyrir að hafa orð-
ið 24 ára konu að bana með því að
skvetta sýru á andlit hennar.
„Þetta er tímamótadómur í slíkum
málum. Þetta er í fyrsta skipti sem
slíkur dómur er kveðinn upp í máli
sem tengist sýruárás á konu,“ hefur
fréttaveitan AFP eftir indverska
saksóknaranum Ujjwal Nikam.
Sakborningurinn, Ankur Panwar,
var fundinn sekur um að hafa skvett
sýru á konuna, Preeti Rathi, fyrir
utan fjölfarna lestarstöð í Mumbai í
maí 2013. Hún særðist alvarlega og
lést mánuði síðar. Rathi hafði búið í
Nýju-Delhí og var nýkomin til
Mumbai eftir að hafa fengið starf
sem hjúkrunarfræðingur hjá ind-
verska sjóhernum. Árásarmaðurinn
var nágranni hennar og hann sagðist
hafa ráðist á hana vegna þess að hún
hefði neitað að giftast honum.
Dómnum fagnað
Sérstakur dómstóll sem fjallar um
glæpi gegn konum kvað upp dóminn.
Verjandi Panwars sagði hann ætla
að áfrýja dómnum.
Hæstiréttur Indlands hefur sagt
að aðeins eigi að beita dauðarefs-
ingum í „mjög sjaldgæfum tilvik-
um“.
Hreyfingar sem berjast gegn
glæpum gegn konum á Indlandi
fögnuðu dómnum en gagnrýndu
hversu langan tíma það hefði tekið
sækja manninn til saka.
Um 300 sýruárásir á konur voru
kærðar á Indlandi í fyrra, sam-
kvæmt nýjustu upplýsingum frá lög-
reglunni. Að sögn AFP telja sér-
fræðingar líklegt að slíkar árásir séu
í raun miklu algengari því að þær
séu ekki allar kærðar til lögreglu.
Dauðadómurinn vakti mikla at-
hygli í indverskum fjölmiðlum, enda
hafa sýruárásarmenn hingað til hlot-
ið tiltölulega væga dóma.
Fórnarlömb sýruárása á Indlandi
hafa verið ósátt við hægagang í
réttarkerfinu. Mánuði eftir að Rathi
lést, vorið 2013, úrskurðaði hæsti-
réttur Indlands að yfirvöld ættu að
hafa eftirlit með sölu á sýru, greiða
fórnarlömbum bætur og herða refs-
ingar fyrir slíkar árásir. Ríkið á til
að mynda að greiða lækniskostnað
þeirra sem verða fyrir sýruárásum.
Erfiðlega hefur þó gengið að fylgja
þessum úrskurði eftir.
Dauðadómur
fyrir sýruárás
 Tímamótadómur á Indlandi