Morgunblaðið - 10.09.2016, Blaðsíða 52

52 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. SEPTEMBER 2016
Söfn • Setur • Sýningar
LISTASAFN ÍSLANDS
T E X T I 15.9 - 8.1.2017
Valin textaverk úr safni Péturs Arasonar og Rögnu Róbertsdóttur
Opnun fimmtudaginn 15. september kl. 20.
LJÓSMÁLUN – LJÓSMYNDIN OG MÁLVERKIÐ Í SAMTÍMANUM 7.5 - 9.10.2016
UDSTILLING AF ISLANDSK KUNST
UPPHAF KYNNINGAR Á ÍSLENSKRI MYNDLIST Í KAUPMANNAHÖFN
21.1 - 11.9 2016 Ath. síðasta sýningarhelgi.
Sunnudagsleiðsögn um sýninguna 11. sept kl. 14.
PABLO PICASSO Í SAFNEIGN LISTASAFNS ÍSLANDS;
JACQUELINE MEÐ GULAN BORÐA (1962) 21.7. 2015 - 18.9. 2016
HRYNJANDI HVERA 17.6 - 11.9 2016
Gagnvirk videó-innsetning eftir Sigrúnu Harðardóttur. Ath. síðasta sýningarhelgi
SAFNBÚÐ - Listrænar gjafavörur • KAFFISTOFA - Ljúffengar veitingar
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600, www.listasafn.is. Opið daglega í sumar kl. 10-17
LISTASAFN SIGURJÓNS ÓLAFSSONAR
SAMSKEYTINGAR 3.9. - 28.05. 2017
Opið laugardaga og sunnudaga kl. 14-17. Laugarnestanga 70, sími 553 2906, www.lso.is
KAFFISTOFA heimabakaðar kökur
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR
UNDIR BERUM HIMNI - MEÐ SUÐURSTRÖNDINNI 5.2.-18.9.2016
Opið þri., fim., og sun. kl. 14-17. Bergstaðastræti 74, sími 561 9616, www.listasafn.is
Sunnudagur 11. september kl. 14: Leiðsögn um sýninguna
Með kveðju - Myndheimur íslenskra póstkorta í Myndasal
Miðvikudagur 14. september kl. 12: Hádegisfyrirlestur Þjóðminjasafnsins.
Auður Styrkásdóttir fjallar um Kvennabaráttu í rúma öld.
Þjóð verður til – Menning og samfélag í 1200 ár
grunnsýning Þjóðminjasafnsins
Með kveðju – Myndheimur íslenskra póstkorta í Myndasal
Dálítill sjór – Ljósmyndir Kristínar Bogadóttur á Vegg
Hvað er svona merkilegt við það? Störf kvenna í 100 ár í Bogasal
Síðasti sýningardagur 18. september
Bláklædda konan - Ný rannsókn á fornu kumli í Horni
Norðrið í norðrinu á 3. hæð
Safnbúð fjölbreytt úrval gjafavöru
Kaffitár ljúfar veitingar í fallegu umhverfi
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thodminjasafn.is • www.facebook.com/thjodminjasafn
Opið daglega frá kl. 10-17.
Sýningin Sjónarhorn Ferðalag um íslenskan myndheim fyrr og nú
Jónsbók, kirkjulist, skjöl, samtímalist, alþýðulist, plötuumslög,
ljósmyndir, landakort, vaxmynd og margt fleira
Geirfugl †Pinguinus impennis Aldauði tegundar – Síðustu sýnin
Fræðslurými og skemmtilegt fræðsluefni fyrir alla fjölskylduna.
Safnbúð Bækur og gjafavörur í úrvali
Kaffitár nú einnig í Safnahúsinu
Safnahúsið er hluti af Þjóðminjasafni Íslands
Hverfisgötu 15, 101 Reykjavík s: 530 2210
www.safnahusid.is Sýningin opin daglega frá 10-17
Kaffitár opið mánudaga til föstudaga frá 8-17, 10-17 um helgar
SAFNAHÚSIÐ VIÐ HVERFISGÖTU TÓNLIST
Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@arnareggert.is
Ég heyrði fyrstu plötu Heklu
Magnúsdóttur árið sem hún kom
út, 2014, og varð mjög hrifin. Inni-
haldið var einslags „ambient“-
tónlist, dálítið drungaleg og heyra
mátti nútímatónlistarleg minni
líka. Verkið var einkar heildstætt,
úthugsað og ég hef haft auga (og
eyru) með Heklu síðan. Hljóðfæri
Heklu er hið sérstaka þeramín,
þekktast fyrir innkomu sína á
smelli Beach Boys, „Good Vibra-
tions“, og hún lék einnig á það
með hinni stórgóðu rokksveit
Bárujárn. Hekla útskrifaðist af ný-
miðlabraut hjá tónlistardeild
Listaháskóla Íslands í vor, hún er
sjálflærð á þe-
ramínið og hef-
ur verið að
kanna mögu-
leika þess á sóló-
skífum sínum,
þeirri sem ég
nefndi í upphafi
og eins þessari
hér.
Stemningin hér er alls ekki
ósvipuð þeirri sem var að finna á
fyrri plötunni. Hljóðmyndin er sem
fyrr dökk og drungaleg, en aldrei
þunglyndisleg þó. Meira „hrylli-
leg“ kannski og Hekla lýsir tónlist-
inni sjálf sem „minimal sc-fi“. Sum-
ir sprettirnir hér myndu enda
sóma sér vel í sálfræðitrylli eða
spennumynd um dularfullar geim-
verur sem hafa tekið sér bólfestu í
mönnum. Eitthvað svoleiðis! Það
sem hefur breyst er helst hljóm-
urinn, sem er fyllri og fagmann-
legri (hljóðblöndun og -jöfnun var í
höndum José Diogo Neves). Það
var þá aðeins meira ljós á fyrstu
plötunni en þessari og meira
„flipp“ í raun, ákveðnir partar þar
Dimma og dulmögn
Ris og rof er önnur plata Heklu Magnúsdóttur og sem fyrr spinnur hún
seiðandi tónmyndir með tilstuðlan þeramíns.
Úr undirdjúpunum… er yfirskrift
tónleika Elektra Ensemble sem
fram fara í Norðurljósum Hörpu á
morgun, sunnudag, kl. 17. Tónleik-
arnir eru hluti af nýrri tónleikaröð
í Hörpu sem ber heitið Sígildir
sunnudagar. Á tónleikunum kem-
ur einnig fram dansarinn Védís
Kjartansdóttir en hún mun dansa,
í tveimur verkanna, ný dansverk
eftir Sögu Sigurðardóttur.
Elektra Ensemble skipa Ástríð-
ur Alda Sigurðardóttir á píanó,
Emilía Rós Sigfúsdóttir á flautu,
Helga Björg Arnardóttir á klarín-
ett, Helga Þóra Björgvinsdóttir á
fiðlu og Margrét Árnadóttir á
selló.
Á tónleikunum frumflytja þær
nýtt verk eftir Þuríði Jónsdóttur.
Auk þess flytja þær Vox balaenae
eftir George Crumb, en verkið er
samið undir áhrifum hvalahljóða
úr undirdjúpunum, Svítu fyrir
fiðlu, klarínett og píanó op. 157b
eftir Darius Milhaud og Kammer-
sinfóníu nr. 1, op. 9 eftir Arnold
Schönberg í útsetningu A. Webern.
Tónleikarnir eru fyrstu tónleikar
Elektra Ensemble á nýju starfsári.
Nýtt Elektra Ensemble hefur starfsárið með tónleikum í Hörpu á morgun.
Elektra Ensemble
leikur í Norðurljósum
Ásdís Ásgeirsdóttir
asdis@mbl.is
Það lá spenna í loftinu í Tjarnarbíói
þegar blaðamaður rak inn nefið enda
nóg að gera að klára að fullkomna
leikverkið Sóley Rós ræstitæknir
sem frumsýnt er í
kvöld. „Ég er að
berjast við tím-
ann. Þetta er allt-
af svona. Þetta er
svo merkilegt
átak að ná svona
sýningu saman
með frumsömdu
íslensku efni,“
segir María
Reyndal, höf-
undur og leikstjóri.
Skúringakona sem á sér sögu
Leikarar eru tveir á sviðinu, þau
Sólveig Guðmundsdóttir og Sveinn
Ólafur Gunnarsson og leika þau
hjón. Verkið er byggt á sögu raun-
verulegrar konu sem býr fyrir norð-
an. María segir hana sannkallaða
hvunndagshetju. „Þetta er íslensk
kona sem vinnur við skúringar fyrir
norðan og var að skúra á vinnustað
vinkonu minnar. Hún kom alltaf inn,
skúraði og sagði henni brot úr sögu
sinni. Vinkona mín sagði mér svo
þessar sögur og þetta kveikti svo í
okkur Sólveigu að við sóttum um
styrk til leiklistarráðs og fengum
pening til að setja sögu þessarar
konu á svið,“ segir hún. Þær fóru og
hittu konuna og fengu að heyra sögu
hennar. „Þetta er tilraun sem felst í
að nota sem mest orð og orðræðu
beint upp úr viðtölum, bæta rödd
eiginmanns inn í og búa til leikgerð
upp úr því. Hún var mjög til í að
segja sögu sína,“ segir María. „Þessi
kona er hvunndagshetja. Hún á þrjú
börn með þremur mönnum en hún
varð fyrst ólétt fimmtán ára. Hún
hefur gengið í gegnum ansi litrík
sambönd en kjarninn í okkar sögu er
upplifun hennar af heilbrigðiskerf-
inu og Landspítalanum. Hún var
send í sjúkraflugi frá Akureyri til
Reykjavíkur til að eiga barn sitt á
Landspítalanum og fannst ekki
hlustað á sig,“ útskýrir María.
Ádeila á heilbrigðiskerfið
María og Sólveig sáu hér mikinn
efnivið í gott leikverk. „Hennar rödd
er ádeila á heilbrigðiskerfið og
mannleg tengsl. Hún er svo góður
sagnamaður,“ segir María en þær
tóku sögu hennar og heimfærðu
hana upp á hjónin í verkinu. „Við er-
um búnar að búa til verk um hjón
sem lenda í svona aðstæðum og eru
búin að ganga í gegnum súrt og sætt
í lífinu,“ segir María sem telur að í
verkinu sé rýnt í samfélagið þar sem
margt mætti betur fara, ekki síst í
heilbrigðsgeiranum. „Hún vill bara
að saga sín heyrist. Þetta er hennar
leið til að fá lokun á þetta mál,“ segir
hún.
Gaman og alvara í bland
Þrátt fyrir alvarlegan undirtón er
margt fyndið í verkinu, að sögn Mar-
íu. „Það byrjar mjög skemmtilega
með gamanleik en fer svo inn í alvör-
una,“ segir María og upplýsir að
verkið hafi í fyrstu verið hugsað sem
einleikur. Sú hugmynd hafi svo
þróast og úr varð tvíleikur karls og
konu. „Í upphafi var þetta þannig að
ég ætlaði að leika en Sólveig að leik-
stýra, en það endaði á að það væri
betra á hinn veginn. Þetta hefur ver-
ið mjög gjöfult samstarf,“ segir hún.
„Ég vonast til að fólk hlæi líka, þetta
kitlar alveg hláturtaugarnar. Kó-
míkin er kannski ekki alltaf nóg ein
og sér, það er gaman að blanda
þessu saman. Þó að þetta sé alvarleg
saga í sjálfu sér er Sóley Rós mjög
skemmtileg og stór persóna.“
Rödd úr samtímanum
„Sóley Rós stendur fyrir ákveðinn
þjóðfélagshóp sem heyrist ekki mik-
ið í á íslensku leiksviði. Líka þess
vegna fannst okkur þetta svo áhuga-
vert. Hún er mjög sátt við sitt hlut-
skipti sem skúringakona. Þú sérð
samfélagið með augum hennar.
Þetta er nýtt íslenskt verk með rödd
úr samtímanum. Um málefni sem
eru mikið í umræðinni og eru að
koma mikið upp á yfirborðið,“ segir
hún. María segir leikhúsið kjörinn
vettvang til að fjalla um þjóðfélags-
mál. „Það þarf ekki að vera drama-
tískt og leiðinlegt þótt það sé póli-
tískt,“ segir María sem vill að fólk
opni hjarta sig fyrir þessari rödd.
„Með því að tala um hlutina þá eru
möguleikar á að breyta og bæta. Ég
held að áhorfandans sé bara að
hlusta á þessa sögu. Taka hana inn.
Því það var ekki mikið hlustað á Sól-
eyju Rós,“ segir María og vonast
hún til að sem flestir komi og upplifi
þessa samfélagsrödd og skemmti
sér um leið.
Saga hvunndagshetju
 Sóley Rós ræstitæknir frumsýnt í kvöld í Tjarnarbíói
 Sterk rödd skúringakonu sem deilir á heilbrigðiskerfið
Ádeila Sveinn Ólafur Gunnarsson og Sólveig Guðmundsdóttir leika hjón sem ganga í gegnum súrt og sætt. Verkið,
sem er eftir Maríu Reyndal og Sólveigu, er byggt á sannri sögu skúringakonu sem missti barn á meðgöngu.
María Reyndal