Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.2015, Qupperneq 82

54 Menning Áramótablað 29. desember 2015
verið máð út,“ segir Bryndís Lofts­
dóttir, leikhúsgagnrýnandi DV og
starfsmaður Félags íslenskra bóka­
útgefenda.
Þessi tilhneig­
ing hefur verið
sett í samhengi
við skáldævisögu­
bylgju síðasta
áratugar á Norð­
urlöndum, við
játningaviðtöl
dagblaðanna (þar
sem listamenn
eru æ oftar fengn­
ir til að opna sig
í þeim tilgangi að
selja verk sín) og
samfélagsmiðla­
byltinga sem hafa
margar hverjar
snúist um að gera
opinbert eitthvað
sem skömmin ætti
yfirleitt að ná yfir.
Játningabækurnar
seldust hins vegar
ekki sem skyldi og
lutu í lægra haldi
fyrir spennusögum og
hefðbundnari skáld­
sögum í jólabókaflóðinu.
Bókin
einkavædd
Eitt af því sem deilt var um á árinu
í bókmenntakreðsum landsins var
einkaútgáfa fjárfestingafyrirtækis­
ins GAMMA á nóvellunni Böggla­
póststofan eftir Braga Ólafsson, í
300 eintaka upplagi sem fór aðeins
til sérstakra vina fyrirtækisins. Með
því að skilgreina bókina sem auglýs­
ingu – það sem kallað var markpóst­
ur – komst fyrirtækið hjá því að skila
eintökum til Landsbókasafns sem
á að fá eintak af öllu útgefnu efni á
landinu.
Jafnvel fyrir þessa til­
raun til einkavæðingar bókarinnar
hafði fyrirtækið slæmt orð á sér og
hafði verið sakað um að keyra upp
leigukostnað í miðbænum – sem
margir telja komi
menningarlífinu
illa. En á sama
tíma hefur
GAMMA verið
öflugur fjárhags­
legur stuðnings­
aðili íslensks
menningarlífs:
aðalstyrktaraðili
Sinfóníuhljóm­
sveitar Íslands,
aðalstyrktaraðili
Little Sun verk­
efnis Ólafs Elías­
sonar á Íslandi
og rekur öflugt
nútímalista­
gallerí í höfuð­
stöðvum sínum
í Garðastræti.
Umræð­
an um mál­
ið fór fram á
internetinu og
fór því eðlilega
fljótt úr því að
fjalla um varhugaverð tengsl menn­
ingar og auðvalds og yfir í það að
fjalla um eitthvað allt annað: með­
virkni, dauða bókmenntafræðinnar
og karlrembu.
Guðjón
gengur aftur
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
forsætisráðherra hefur látið til sín
taka í skipulagsmálum að undan­
förnu og náð að hrista upp í annars
langlyndum arkitektum með arki­
tektúrískri nostalgíu og þrá eftir nýrri
glæstri fortíð. Í lok árs 2014 friðaði
hann NASA við Austurvöll, í ár hefur
hann svo endurreist embætti húsa­
meistara ríkisins og staðið
fyrir verndun á gömlum
hafnargarði í Reykja­
víkurhöfn.
Anna
María Bogadóttir arkitekt nefnir um­
ræður um hafnargarðinn og land­
námsskálann í Lækjargötu sem
ein markverðustu deilumál ársins:
„Þegar nýjar lausnir er skipulagðar í
gamalli byggð án þess að jarðvegur­
inn sé kannaður til hlítar getur komið
upp skrýtin staða og því hafa hafnar­
garðurinn og landnámsskálinn sett
uppbyggingarplön í uppnám. Í kjöl­
farið hefur umræðan verið í há­
stöfum en að sama skapi rýr. Þetta
sýnir mikilvægi þess að byggða­
og menningarrannsóknir fái aukið
vægi í aðdraganda skipulags og upp­
byggingar, sem síðan má vinna með
á frjóan hátt.“
Heitasta umræðan í arkitekta­
samfélaginu í ár var þó líklega sú sem
kviknaði eftir að forsætisráðherra
tilkynnti þann 1. apríl að ný skrif­
stofubygging Alþingis skyldi byggð
eftir gömlum teikningum Guð­
jóns Samúelssonar.
„Með fullri virðingu
fyrir Guðjóni
Samúels syni
þá er það
verulega
furðulegt
að ætla að
byggja 4.500
fermetra
byggingu eft­
ir teikningu
frá því fyrir
stríð – teikn­
ingu sem þar
að auki hafði
annað notagildi
en nú stendur til,“
segir Katla Maríudóttir
arkitekt um það markverðasta sem
gerðist í menningarlífinu á árinu.
Gjörningur
grípur þjóðina
Það er ekki oft sem verkefni listahá­
skólanema á fyrsta ári fanga athygli
þjóðarinnar, hvað þá í heila viku. En
gjörningur Almars Atlasonar, sem
gekk undir hinu nútímalega nafni
#nakinníkassa, var helsta umfjöllun­
arefni netmiðla í heila viku í nóvem­
ber. Almar var nakinn í gegnsæjum
kassa í heila viku, beindi vefmynda­
vél að kassanum og sendi út í beinni
útsendingu á Youtube.
Gísli Marteinn sýndi beint frá
kassanum í þættinum sínum og
Gummi Ben lýsti lokamínútum
gjörningsins. Gjörningurinn gaf
ólíku fólki færi á að grípa til gífur­
yrða um endalok listarinnar – eða
einmitt þveröfugt, áhrifamátt henn­
ar, vanhæfi fjölmiðla og lágkúru al­
mennings – en þjóðin fylgdist í það
minnsta spennt með: „Fyrir Lista­
háskólann var þessi mikla umræða í
kringum sýningu listnemans Almars
Atlasonar kærkomið tækifæri til að
velta vöngum yfir vægi og tilgangi
lista yfirleitt. Uppákoman í heild
sinni sýndi ótvírætt hvers listir eru
megnugar þegar þær koma við kvik­
una í fólki,“ segir Fríða Björk Ingvars­
dóttir, rektor Listaháskóla Íslands.
Ósýnilegt
sjónarhorn
Í apríl var Safnahúsið við Hverfis­
götu enduropnað með sýningunni
Sjónarhorn, sem kynnt var sem
ferðalag um íslenskan myndheim
– sjónrænan menningararf þjóðar­
innar. Sýningin er gríðarlega stórt og
metnaðarfullt verkefni en hefur ekki
hlotið mikið lof eða athygli.
Opnun hússins og sýningarinn­
ar er þó eitt það markverðasta sem
átti sér stað í íslensku menningar­
lífi á árinu að mati Æsu Sigurjóns­
dóttur listfræðings: „Það hefur verið
frekar hljótt um þetta stóra verkefni
sem byggir á samstarfi sex stærstu
menningarstofnana ríkisins, þ.e.
Þjóðminjasafni Íslands, Listasafni
Íslands og Náttúruminjasafni Ís­
lands, auk Þjóðskjalasafns Íslands,
Landsbókasafns­ Háskólabókasafns
og Stofnunar Árna Magnússonar
og þess vegna ástæða til að ræða
um sýninguna og fylgjast með nýju
hlutverki þessa merki­
lega og fallega húss í
borginni.“
Barist
um
RÚV
Menningarlíf­
ið hefur að
mestu leyti
sloppið und­
an niður­
skurðarhníf
ríkisstjórnar­
innar – ef frá
er talin stærsta
menningarstofnun
þjóðarinnar, Ríkis­
útvarpið. Todmóbíllinn
Eyþór Arnalds var í forsvari fyrir um­
deilda skýrslu um rekstur og starf­
semi RÚV sem kom út í október.
Allir eru sammála um að rekstrar­
staða félagsins sé slæm en samt var
ákveðið að lækka útvarpsgjaldið í
fjárlögum í desember. Var ákvörðun­
in sett í samhengi við gagnrýni þing­
manna úr ríkisstjórnarflokkunum á
fréttastofu miðilsins.
Halldór Guðmundsson nefnir
umræðuna um RÚV sem eina þá
mikilvægustu á árinu: „ Umræðan
um RÚV speglar vanda menn­
ingarumræðunnar hjá okkur bet­
ur en flest annað. Það er vel þess
virði að ræða breytingar hjá RÚV og
þjónustusamningur og hlutverk al­
mannaútvarps hlýtur ávallt að vera
til umræðu. En umræðan má aldrei
stjórnast af því hvort stjórnmála­
mönnum eða flokkum finnist nóg
eða rétt um sig fjallað, telji skorta á
þjónustulund hjá fréttastofu þegar
þær stofur á landinu eru orðnar fáar
og veikburða. Ef umræða um jafn
mikilvægan part af fjölmiðlun og
þennan hefur sig ekki upp úr skot­
gröfum hefnigirni og þröngsýni er
menningarlífi okkar hætta búin.“
Borgin
þagnar
Umræður um fjármagn til menn­
ingarinnar einskorðast þó ekki að­
eins við RÚV. Reykjavíkurborg hef­
ur verið gagnrýnd fyrir að styðja ekki
nægilega við tónlistarskóla á mið­ og
framhaldsstigi – en borgin álítur það
ekki lögbundið hlutverk sitt. Skólun­
um var bjargað fyrir horn í lok árs
með björgunarpakka í fjáraukalög­
um, en starfsumhverfi skólanna til
framtíðar er enn ótryggt.
„Grasrót íslenskrar tónlistar nær
yfir heilmikið flæmi. Hún er af kraft­
miklum stofni, en er auðvitað við­
kvæm eins og allt sem reynir að fóta
sig í lífinu. Áburður er af skornum
skammti og gæti minnkað enn, ef
marka má óvissuna sem ríkir til að
mynda í málefnum tónlistarskól­
anna. Og ekki er óvissan um framtíð
Tónlistarsafns Íslands skárri,“ seg­
ir Pétur Grétarsson, tónlistarmaður
og umsjónarmaður Hátalarans á
Rás 1, og bætir við síðar: „Stöðug­
leiki í umhverfi listgreinarinnar er
forsenda fyrir því að hún staðni ekki.
Og sífelldur niðurskurður og hag­
ræðingarárátta eru ekki vel til þess
fallin að búa til stöðugleika.“ n
Guðjón rís upp frá dauðum Sigmundur Davíð
vakti reiði í arkitektasamfélaginu með því að draga
fram gamlar teikningar Guðjóns Samúelssonar.
#nakinníkassa Þjóðin fylgdist af áhuga
með þolraun listnemans Almars Atlasonar
sem lá nakinn í glerkassa í heila viku.Einkavædd bók Deilt var um
einkaútgáfu fjárfestingafyrirtækisins
GAMMA á nóvellu Braga Ólafssonar.
Margnota augnhitapoki
Fæst í helstu apótekum og Eyesland Gleraugnaverslun, Glæsibæ
Ef augnhvílan er notuð tvisvar á dag með reglulegu
millibili hefur hún jafnan jákvæð áhrif á hvarmabólgu
(Blepharitis), vanstarfsemi í fitukirtlum, augnþurrk, vogris,
augnhvarmablöðrur og rósroða í hvörmum/augnlokum
Augnhvilan
Augnhvílan er auðveld í notkun og
vermir í 10 mínútur í hvert sinn.
Hún er einfaldlega hituð í 30 sekúndur
í örbylgjuofni og lögð yfir augun.