Læknablaðið - 01.12.2016, Page 7

LÆKNAblaðið 2016/102 535
R I T S T J Ó R N A R G R E I N
Við lifum á tímum örra breytinga. Jafnrétti og þekking færast þó
ekki endilega fram á við eins og við höfum orðið vitni að í ný-
afstöðnum kosningum í Bandaríkjunum. Þegnar Bandaríkjanna
hafa raunar búið við meiri ójöfnuð á ýmsum sviðum samfélagsins
síðustu áratugi en íbúar ríkja Norður-Evrópu og svo er að sjá sem
gjá hafi myndast þar milli íbúa í dreifbýli og íbúa í stórborgum.
Stjórnvöldum vestra virðist hafa gengið illa að hlúa að þeirri trú
að jöfn tækifæri bíði allra þegna á lífsgöngunni, óháð kynþætti og
trú, og að þau starfi í þágu samfélagsins. Þar hafa nágrannar þeirra
í Kanada og Norðurlöndin staðið sig betur.
Við Íslendingar vöknuðum flest við vondan draum að morgni
10. nóvember. Mörg okkar héldu raunar að okkur hlyti að vera
að dreyma. Bandaríkjamenn höfðu kosið Donald Trump sem for-
seta, mann sem afneitar loftslagsbreytingum, virðir ekki helming
mannkyns, grefur undan mikilvægi bólusetninga, þyrlar upp
hatri í garð innflytjenda og minnihlutahópa og telur sjálfan sig að
auki hafinn yfir lög og reglur. Orð slíkra loddara eru þó léttvæg,
tilgangurinn helgar meðalið, og ferill þeirra lýsir best fyrir hvað
þeir standa í raun. Allt er falt og svart er hvítt ef það hentar til að
réttlæta viðskipti sem skila skammtímahagnaði. Hans bíður mikið
verkefni og vandséð er að hann sé vandanum vaxinn. Dagana eftir
kjörið dró Trump þó strax í land með sumar yfirlýsingar sínar, en
þær tryggðu honum engu að síður mikla og ókeypis auglýsingu í
fjölmiðlum vestra í kosningabaráttunni. Við slíkri þróun fjölmiðla,
þar sem fjöldi innlita á netmiðlum trompa innihald og upplýsta
umræðu, eigum við eins og aðrar þjóðir ekkert annað svar en styðja
enn frekar rannsóknir, öflugt menntakerfi og fræðslu almennings
ef það er markmiðið að íbúar hafi jöfn tækifæri og menntunarstig
þjóða sé aukið. Því er það forgangsmál að efla menntun ekki síður
en heilbrigðisþjónustu hér á landi á næstu árum. Þar hallar mest á
háskólastigið í samanburði við önnur lönd.1 Hagsmunir heilbrigð-
isþjónustu og heilbrigðisvísinda eru samofnir og þræðirnir eru
víða farnir að trosna.
Læknablaðið fagnaði 100 ára afmæli sínu 15. janúar 2015. Hundr-
aðasti árgangur blaðsins var helgaður afmælinu. Blaðið hefur á síð-
ustu árum endurskoðað leiðbeiningar fyrir höfunda, látið skanna
inn alla eldri árganga á Þjóðarbókhlöðunni og vista á timarit.is og
tekið upp alþjóðlegt rafrænt skráningarnúmer, DOI (digital object
identifier), fyrir fræðigreinar og leiðara. Læknafélag Íslands færði
okkur að gjöf ScholarOne ritstýringarforritið á 100 ára afmælinu.
Blaðið er fjármagnað með auglýsingum og framlagi lækna og
nemur framlagið nú 13,5% af árgjaldi hvers læknis til LÍ. Ritstjórn
fundar einu sinni í mánuði með ritstjórnarfulltrúa og fer yfir stöðu
þeirra fræðigreina sem liggja fyrir, velur efni til umfjöllunar með
blaðamanni og ræðir hugmyndir að leiðurum. Tveir leiðarar og
þrjár fræðigreinar birtast að jafnaði í hverju tölublaði auk viðtala
og aðsends efnis. Daglegur rekstur er í höndum ritstjórnarfulltrúa
og er það fullt starf. Védís Skarphéðinsdóttir hefur sinnt því með
sóma um árabil og ávallt viljað veg blaðsins sem mestan þau ár sem
ég hef setið í ritstjórn. Aðrir starfsmenn blaðsins eru í hlutastarfi.
Þeir eru Hávar Sigurjónsson blaðamaður, Sævar Guðbjörnsson
sem annast umbrot og Sigdís Þóra Sigþórsdóttir auglýsingastjóri
og ritari. Útgáfustjórn Læknablaðsins er á hverjum tíma skipuð rit-
stjóra, formanni LÍ og formanni LR. Núverandi útgáfustjórn hefur
verið blaðinu góður bakhjarl og fáir raunar skynjað betur mikil-
vægi þess fyrir íslenska lækna í gegnum árin en Þorbjörn Jónsson
núverandi formaður LÍ.
Að mínu mati er rétt að skipta um ritstjóra á fjögurra til 6 ára
fresti. Það hefur verið afar ánægjulegt að vera ritstjóri og ábyrgðar-
maður Læknablaðsins síðastliðin 6 ár og hafa nú setið í 11 ár alls í
ritstjórn. Ánægjan felst í því að geta haft áhrif á þekkingu lækna
og almennings og stuðlað að upplýstri umræðu um heilbrigðis-
mál hér á landi. Læknanemar á 4. til 6. námsári fá blaðið sent auk
lækna og þar stíga margir sín fyrstu skref við ritun fræðigreina.
Alþingismenn fá blaðið einnig á Alþingi og fjölmiðlar fylgjast jafn-
an vel með efni þess.
Ritstjórnin hefur verið skipuð 6 til 8 læknum úr ýmsum sér-
greinum á síðasta áratug. Allir þessir læknar hafa sinnt hlutverki
sínu af áhuga og virðingu og þakka ég þeim samstarfið og framlag
þeirra til þekkingarsköpunar og umræðu um læknisfræði og heil-
brigðisþjónustu á Íslandi. Einnig þakka ég ritrýnum ómetanlegt
framlag til blaðsins en án ritrýni er ekki hægt að gefa út fræði-
tímarit. Auk mín hverfur Tómas Guðbjartsson nú úr ritstjórn eftir
hartnær 11 ára setu. Hann hefur á þeim tíma birt fleiri fræðigrein-
ar í blaðinu en nokkur annar höfundur og mun vonandi ekki láta
deigan síga á næstu árum fremur en hingað til. Formenn LÍ og LR
hafa valið nýjan ritstjóra og ábyrgðarmann og var tillaga þeirra um
Magnús Gottfreðsson samþykkt á fundi stjórnar LÍ hinn 7. nóv-
ember síðastliðinn. Ég þakka Védísi Skarphéðinsdóttur og öðrum
starfsmönnum blaðsins samstarfið í gegnum árin og óska þeim,
nýjum ritstjóra og Læknablaðinu farsældar á komandi árum.
1. Benediktsson JB. Fjármögnun Háskóla Íslands. Læknablaðið 2016; 102: 479.
A new chapter
Engilbert Sigurðsson
Professor of Psychiatry and Consultant Psychiatrist, University of Iceland
and Landspitali – The National University Hospital, Editor-in-Chief,
The Icelandic Medical Journal
https://doi.org/10.17992/lbl.2016.12.108
Kaflaskil
Engilbert Sigurðsson
prófessor og yfirlæknir við geðsvið
Landspítala, fráfarandi ritstjóri og
ábyrgðarmaður Læknablaðsins
engilbs@landspitali.is