Læknablaðið - 01.05.2016, Blaðsíða 22

ENGLISH SUMMARY
Introduction: Lung transplantation is a treatment option for end-stage
lung diseases, excluding lung cancer, when life expectancy is short and
quality of life is poor. In most instances pulmonary function and quality
of life improves after lung transplantation. Infections and rejection are
the most common complications and limit the feasibility of lung trans-
plantation.
Materials and methods: Retrospective analysis of lung transplanta-
tions performed on Icelanders from February 1988 to January 2015.
Clinical information was obtained from medical records and a database
was created. Information on demographics, underlying lung disea-
se, type of transplantation, immunosuppression, rejection and other
complications was collected.
Results: A total of 21 lung transplantations were performed, one of
which was a retransplantation. There were 9 females and 11 males
and the mean age was 45 years (20-61 years). Most of the operations
were done at the Sahlgrenska hospital in Gothenburg. Bilateral lung
transplantion was the most common operation. COPD was the most
common indication. Rejection and infections were the most common
complications. Eight of 20 patients have had acute rejection and half
of the patients chronic rejection. Six of 20 patients are deceased, three
died from chronic rejection. Median survival is 8,5 years. Five-year sur-
vival is 74%.
Conclusions: Lung transplantations are currently performed at the
Sahlgrenska hospital in Gothenburg but follow-up is in the hands of
specialized pulmonologists in Iceland. Complications and survival for
Icelandic patients is similar to larger centers. Close cooperation with the
transplanting center is essential.
Key words: lung transplantation, Icelanders, indications, survival, complications.
Lung Transplantation in Icelanders
Sif Hansdottir, Hronn Hardardottir, Óskar Einarsson , Stella Kemp Hrafnkelsdóttir, Gunnar Gudmundsson
Department of Respiratory Medicine, Landspitali University Hospital, Reykjavik Iceland
Key words: lung transplantation, Icelanders, indications, survival, complications.
Correspondence: Gunnar Guðmundsson, ggudmund@landspitali.is
Y F I R L I T
230 LÆKNAblaðið 2016/102
Metojectpen stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna
ATC okkur: L01BA01.
Samantekt á eiginleikum lyfs – styttur texti SPC.
Heiti lyfs: Metojectpen 7,5 mg stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Metojectpen 10 mg stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Metojectpen 12,5 mg stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Metojectpen 15 mg
stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Metojectpen 17,5 mg stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Metojectpen 20 mg stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Metojectpen 22,5 mg stungulyf, lausn í áfylltum
lyfjapenna. Metojectpen 25 mg stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Metojectpen 27,5 mg stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Metojectpen 30 mg stungulyf, lausn í áfylltum lyfjapenna. Innihaldslýsing: 1 
áfylltur lyfjapenni með 0,15 ml af lausn inniheldur 7,5 mg af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með 0,20 ml af lausn inniheldur 10 mg af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með 0,25 ml af lausn inniheldur 12,5 mg
af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með 0,30 ml af lausn inniheldur 15 mg af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með 0,35 ml af lausn inniheldur 17,5 mg af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með 0,40 ml af lausn
inniheldur 20 mg af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með 0,45 ml af lausn inniheldur 22,5 mg af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með 0,50 ml af lausn inniheldur 25 mg af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með
0,55 ml af lausn inniheldur 27,5 mg af metótrexati. 1 áfylltur lyfjapenni með 0,60 ml af lausn inniheldur 30 mg af metótrexati. Ábendingar: Metojectpen er ætlað til meðferðar á: Virkri iktsýki hjá fullorðnum
sjúklingum. Fjölliðagigtarformi af alvarlegri, virkri, sjálfvakinni barnaliðagigt, þegar svörun við bólgueyðandi gigtarlyfjum (NSAID) hefur reynst ófullnægjandi. Alvarlegum þrálátum psoriasis sem dregur úr
starfsgetu, og svarar ekki nægjanlega vel öðrum meðferðum svo sem ljósameðferð, PUVA og retínóíðum, og alvarlegri psoriasis liðbólgu hjá fullorðnum sjúklingum. Skammtar og lyfjagjöf: Aðeins læknar sem
þekkja hina mismunandi eiginleika lyfsins og verkunarmáta þess skulu ávísa Metojectpen. Kenna verður sjúklingum að nota rétta inndælingartækni. Fyrsta inndæling Metojectpen skal fara fram undir beinni
yrumsjón heilbrigðisstarfsfólks. Metojectpen er sprautað einu sinni í viku. Upplýsa verður sjúklinginn sérstaklega um þá óvenjulegu staðreynd að Metojectpen er eingöngu geð einu sinni í viku. Ráðlegt er
að fastsetja ákveðinn hentugan vikudag sem sprautudag. Brotthvarf metótrexats er minna hjá sjúklingum með vökvasöfnun („third distribution space“ (skinuholsvökva, eiðruútferð)). Það þarf að fylgjast
sérstaklega vel með eiturverkunum hjá þessum sjúklingum og minnka skammta, og í sumum tilfellum hætta meðferð með metótrexati. Skammtar hjá fullorðnum sjúklingum með iktsýki: Ráðlagður
upphafsskammtur er 7,5 mg af metótrexati einu sinni í viku, geð undir húð. Upphafsskammtinn má auka smám saman um 2,5 mg á viku, eftir virkni sjúkdómsins hverju sinni og þoli sjúklingsins. Almennt ætti
ekki að nota hærri vikuskammt en 25 mg. Veruleg aukning eiturverkana, einkum beinmergsbæling, fylgir skömmtum sem eru hærri en 20 mg/vika. Gera má ráð fyrir svörun við meðferð eftir um það bil 4  8 vikur.
Þegar þeim læknisfræðilegu áhrifum sem sóst er eftir er náð skal minnka skammtinn smám saman í minnsta mögulegan virka viðhaldsskammt. Skammtar hjá börnum og unglingum yngri en 16 ára með
fjölliðagigtarform af alvarlegri, virkri sjálfvakinni barnaliðagigt: Ráðlagður skammtur er 10  15 mg/m2 líkamsyrborðs (BSA)/einu sinni í viku. Í þeim tilvikum þegar meðferðin er þrálát, má auka vikuskammtinn
í 20 mg/m2 líkamsyrborðs/einu sinni í viku. Hinsvegar verður að auka tíðni eftirlits ef skammtar eru auknir. Þar sem upplýsingar eru takmarkaðar varðandi gjöf lyfsins í æð hjá börnum og unglingum skal
einungis gefa lyð undir húð. Alltaf ætti að vísa sjúklingum með sjálfvakta barnaliðagigt til sérfræðings í gigtlækningum barna og unglinga. Ekki er mælt með notkun lyfsins hjá börnum < 3 ára þar sem ekki
liggja fyrir nægjanlegar upplýsingar um verkun og öryggi hjá þessum aldurshópi.
Skammtar hjá sjúklingum með psoriasis vulgaris og psoriasis liðbólgu: Mælt er með að gefa prufuskammt 5 – 10 mg sem stungulyf (parenteral) einni viku fyrir meðferð til að greina sérkennilegar aukaverkanir.
Ráðlagður upphafsskammtur er 7,5 mg af metótrexati einu sinni í viku, geð undir húð. Auka á skammtinn smám saman, en hann ætti almennt ekki að vera hærri en 25 mg af metótrexati á viku. Veruleg aukning
eiturverkana, einkum beinmergsbæling, fylgir skömmtum sem eru hærri en 20 mg/vika. Gera má ráð fyrir svörun við meðferð eftir um það bil 2  6 vikur. Þegar þeim læknisfræðilegu áhrifum sem sóst er eftir er
náð skal minnka skammtinn smám saman í minnsta mögulegan virka viðhaldsskammt. Hámarksskammtur á viku: Auka skal skammtinn eins og þörf krefur, en almennt ætti hann ekki að vera hærri en 25 mg á
viku sem er hæsti ráðlagði vikuskammturinn. Í nokkrum undantekningartilfellum er klínískt hægt að réttlæta hærri skammta, en þá skal vikuskammtur ekki vera hærri en 30 mg af metótrexati þar sem
eiturverkanir metótrexats munu aukast verulega. Sjúklingar með skerta nýrnastarfsemi: Metojectpen skal nota með varúð hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi. Skammturinn ætti að vera stilltur eins og
hér segir: Kreatínúthreinsun (ml/mín.) : Skammtur
> 50 : 100 % ; 20 – 50 : 50 %; < 20 : Ekki má nota Metojectpen
Sjúklingar með skerta lifrarstarfsemi: Metótrexat skal gefa með mikilli varúð, ef yrleitt, hjá sjúklingum með verulegan yrstandandi eða fyrri lifrarsjúkdóm, sérstaklega ef það er vegna áfengis. Ef bilirúbín er > 
5 mg/dl (85,5 µmol/l) er það frábending við notkun metótrexats. Aldraðir: Íhuga skal lægri skammta hjá öldruðum sjúklingum vegna skertrar lifrar- og nýrnastarfsemi auk þess sem fólínsýrubirgðir minnka með
auknum aldri. Sjúklingar með vökvasöfnun („third distribution space“ (eiðruútferð, skinuholsvökva)): Þar sem helmingunartími metótrexats getur orðið fjórfalt lengri hjá sjúklingum með vökvasöfnun, getur þurft
að minnka skammta og í sumum tilfellum getur þurft að hætta gjöf metótrexats. Meðferðartími og lyfjagjöf: Lyð er einnota. Metojectpen stungulyf, lausn, í áfylltum lyfjapenna má eingöngu gefa undir húð.
Læknirinn ákveður heildar meðferðarlengdina. Athugið: Ef breytt er úr gjöf um munn í stungulyf getur verið nauðsynlegt að minnka skammta þar sem aðgengi metotrexats er öðruvísi þegar það er geð um
munn. Í samræmi við gildandi meðferðarleiðbeiningar má íhuga að gefa fólínsýru. Frábendingar: Ekki má nota Metojectpen í eftirfarandi tilvikum: Ofnæmi fyrir virka efninu eða einhverju hjálparefnanna.
Alvarlega skert lifrarstarfsemi. Áfengissýki. Alvarlega skert nýrnastarfsemi (kreatínúthreinsun minni en 20  ml/mín. Fyrirliggjandi blóðmein, svo sem vanþroski í beinmergsvef (bone marrow hypoplasia)
hvítfrumnafæð, blóðagnafæð eða verulegt blóðleysi. Alvarlegar, bráðar eða langvinnar sýkingar svo sem berklar, HIV eða önnur ónæmisbrestsheilkenni. Sár í munnholi og þekkt virkt maga- eða
skeifugarnarsár. Þungun, brjóstagjöf. Samhliða bólusetning með lifandi bóluefnum. Upplýsingar um aukaverkanir, milliverkanir, varnaðarorð og önnur mikilvæg atriði má nálgast í sérlyfjaskrá –
www.serlyfjaskra.is. Dagsetning síðustu samantektar um eiginleika lyfsins (SPC): 20. ágúst 2013. Athugið að textinn er styttur. Sjá nánar undir upplýsingar á vefsíðunni www.serlyfjaskra.is.
Pakkningastærðir og verð í maí 2016: 7.5 mg 1 penni kr. 4.345. 10 mg 1 penni kr. 4.614. 12.5 mg 1 penni kr. 4.765 . 15 mg 1 penni kr. 4.883. 17.5 mg 1 penni kr. 5.094. 20 mg 1 penni kr. 5.420. 22.5 mg 1
penni kr. 5.581. 25 mg 1 penni kr. 5.658. 30 mg 1 penni kr. 6.212. Ávísunarheimild og afgreiðsluokkur: RZ. Greiðsluþátttaka: G. Markaðsleysha: medac Gesellschaft für klinische Spezialpräparate mbH,
Theaterstr. 6, 22880 Wedel, Þýskaland. Umboðsaðili á Íslandi: Williams & Halls ehf., Reykjavíkurvegi 62, 220 Hafnarrði, Sími: 527-0600, www.wh.is. Nánari upplýsingar um lyð fást hjá umboðsaðila.