Fréttatíminn - 24.11.2016, Blaðsíða 18

18 | FRÉTTATÍMINN | Fimmtudagur 24. nóvember 2016
Miller var á sínum tíma lágt settur
teiknari hjá Marvel en stjarna hans
reis hratt og þegar hann fékk tæki-
færi til að skrifa Daredevil-sögurn-
ar fór allt að gerast. Blinda ofurhetj-
an var með veigaminni karakterum
Marvel en Miller breytti honum
í eina af forvitnilegri persónum
myndasagnana – og þetta varð til
þess að höfuðkeppinautarnir í DC
keyptu hann yfir og fengu hann
til að bjarga sjálfum Leðurblöku-
manninum endanlega frá kjánaleg-
um kitsuðum ævintýrum sínum, þar
sem Miller fékk þess í stað að endur-
byggja hina myrku og drungalegu
Gotham-borg sem Blaki fæddist í.
Miller þróaði stíl sinn áfram í sög-
um á borð við Sin City og 300 og
gerðist meira að segja svo framsæk-
inn að skrifa myndasögu um Mörthu
Washington, unga svarta konu sem
bjargaði heiminum frá tortímingu í
öðru borgarastríði Bandaríkjanna
um miðja 21. öld. En um leið þá krist-
allar sagan ágætlega þá krafta sem
togast á í Miller; ævintýri þessar-
ar svörtu frelsishetju eru nefni-
lega að stórum hluta byggð á Atlas
Shrugged, öfgafrjálshyggjuútópíu
Ayn Rand – sem margir myndu
kannski frekar kalla martröð.
En þótt myndasagan yxi að
virðingu þá var hún ennþá á jaðr-
inum, lykilhluti sívaxandi nörda-
menningar en varla hluti af megin-
straumnum nema þegar Superman
og svo seinna Batman slógu í gegn í
Hollywood. Þangað til auðvitað að
holskefla ofurhetjumynda ríður yfir í
byrjun þessarar aldar, holskefla sem
stendur enn yfir.
Peningabrenna fyrir hrun
Það var svo sumarið 2008, sumarið
fyrir hrun, sem ofurhetjubíómyndin
náði hápunkti sínum; þegar Jóker
þá nýlátins Heaths Ledgers varð
einhver eftirminnilegasti skúrkur
kvikmyndasögunnar og líka einn sá
forspáasti, þegar hann brennir heilt
fjall af peningum, fáeinum mánuð-
um áður en við komumst að því að
fjárglæframenn heimsins höfðu ver-
ið að gera einmitt það í alvörunni
– og það með okkar eigin peninga.
Þessi Batman, rétt eins og aðrir
bíó-Blakar, sótti mikið í smiðju Mill-
ers – og nafnið The Dark Knight er
frá honum komið. Honum hafði
förlast sem myndasöguhöfundi en
gömlu sögurnar hans voru, óbeint,
að öðlast nýtt líf á hvíta tjaldinu. Um
það leyti sem hann birti svo blogg-
ið umdeilda var framhald The Dark
Knight á leiðinni, The Dark Knight
Rises, og hún rímaði óþægilega vel
við örlög Occupy-hreyfingarinnar –
en það voru þó aðallega skúrkarnir
sem minntu á Occupy.
„There is a storm coming, Mr.
Wayne,“ hvíslar kattakonan í eyra
Blaka og þessi frasi varð svo seinna
fyrirsögn á grein um Panama-skjöl-
in og íslensku ríkisstjórnina í Südd-
eutsche Zeitung.
En á meðan bíó-Batman hefur
þróast út í ískyggilega fasíska hetju
þá hefur fyrsta ofurhetja Millers,
Daredevil, orðið einn öflugasti tals-
„Occupy er ekkert nema hópur durga,
þjófa og nauðgara, óstýrilátur múgur
sem lifir á Woodstock-nostalgíu og
rotnandi falskri réttlætiskennd. Þessir
trúðar gera ekkert nema að skaða
Ameríku.“
Þessi orð hljóma eins og einhver
óvenju virkur í athugasemdum
- og ef svo hefði verið þá hefðu
þau líklega farið hljótt eins og
annað álíka rant á internetinu. En
þetta var ekki hver sem er, þetta
var einn virtasti myndasöguhöf-
undur okkar tíma að fæla frá sér
marga sína heitustu aðdáendur.
Frank Miller hafði lengi skrifað
sögur þar sem góðir menn og
slæmir þurftu að passa sig að
verða ekki fasisma að bráð, en nú
virtist hann sjálfur vera orðinn
bullandi fasisti. Sjaldan hafa
hetjur listheimsins fallið jafn hátt
út af einu bloggi - og líklega skoða
menn ýmsar sögur Millers með
öðrum gleraugum í kjölfarið.
Ásgeir H Ingólfsson
ritstjórn@frettatiminn.is
Þarf fasista til að skilja fasisma?
Blindur lögfræðingur, spæjari með áfallastreituröskun og skotheldur uppvaskari í ofurhetjusjónvarpi.
maður lítilmagn-
ans. Ofurhuginn
sá er blindi lög-
fræðingurinn
Matt Murdock
á daginn en of-
urhetja þegar
dimmir – hann
„sér“ á sinn hátt í
gegnum einhvers
konar radarskynj-
un, en líka í gegn-
um ofurmannlega
heyrn.
Sjónvarpsserí-
an gerist í kjölfar
fyrstu myndar-
innar um Hefnend-
urna (e. Avangers)
– þar sem hetjurnar
björguðu heimin-
um en skildu stóran
hluta New York eftir
í rjúkandi rúst. Hér
eru skúrkarnir hins
vegar ekki með
ofurkrafta, held-
ur fasteignabrask-
arar sem reyna að
notfæra sér eyði-
legginguna til þess
að græða peninga
með því að kaupa
upp lóðir og fæla
fátæka íbúa frá
svæðinu.
Þannig tengja
þættirnir bæði
hrun turnanna
og bankahrunið
– eyðilegging í
bland við þá skefja-
lausu græðgi sem
varð keikja Occupy
hreyfingarinnar,
sem og þá plágu
sem uppavæðing
(e. gentrification) hefur verið fyrir
New York. Glæpamennirnir minna
oft miklu frekar á bisnessmenn eða
pólitíkusa – og margir þeirra starfa
einnig sem slíkir – og fela sig á bak
við órekjanlegar pappírsslóðir og
kennitöluflakk. Það er vissulega
nóg af hasar – en inn á milli hasar-
atriða sjáum við Foggy og Karen,
samstarfsmenn Matts á lögmanns-
stofunni, berjast við kerfið – oft í
samstarfi við rannsóknarblaða-
manninn Ben Urich – og sú barátta
reynist ekki síður erfið en barátta
Daredevil og kallar ekkert síður á
hetjudáðir og fórnir.
Þessar aukapersónur eru líka af-
skaplega vel skapaðar; Foggy virð-
ist í fyrstu bara vera fyndni, þybbni
félaginn og Karen virðist hin dæmi-
gerða kona í kröggum – en bæði
brjótast rækilega út úr þeim staðal-
myndum og þurfa ósjaldan að berja
bófa sjálf þegar Daredevil er upptek-
inn annars staðar. Ben Urich er svo
hreint stórkostlegur karakter, ef ein-
hver skáldaður blaðamaður á Pulitz-
er-verðlaunin skilið þá er það hann.
Alþjóðavæddir skúrkar
Senuþjófur þáttanna er þó glæpafor-
inginn sjálfur, Wilson Fisk, sem
Vincent D‘Onofrio leikur og það hef-
ur einfaldlega ekki sést betri skúrk-
ur í ofurhetjuheimum síðan Heath
Ledger dó. Fisk er tröll að burðum
og styrk, án þess þó
að vera með eiginlega
ofurkrafta – en hann
er með alla borgina í
vasanum. Hann vill
líka vel á sinn hátt,
hann vill byggja þessa
borg upp á ný í eig-
in draumsýn – og
það er hann en ekki
hetjan sem fær eftir-
minnilegustu ástar-
söguna. Hann er
þó ekki eini skúrk-
ur fyrstu seríunn-
ar – alþjóðavæð-
ingin þýðir að
rússneska, kín-
verska og japanska
mafían koma allar
við sögu og sagan
teygir sig á köfl-
um til heimahaga
þeirra.
En hver er
munurinn á þess-
um ofurhetjuþátt-
um og bíómyndunm
sem flestir þekkja?
Jeph Loeb hefur
umsjón með sjón-
varpsheimi Marvel
og hann orðar þetta
ágætlega: „Hefn-
endurnir eru hér til
að bjarga alheimin-
um en Daradevil er
mættur til að bjarga
hverfinu.“
Það felur í sér
miklu meiri nánd; í
heimi bíómyndanna
er venjulegt fólk oft-
ast bara statistar
– það sést í fjarsk-
anum á meðan ofur-
hetjurnar fljúga yfir.
Það þarf að bjarga þeim – en þessar
hversdags manneskjur minna samt
stundum óþægilega á maura í mergð
sinni.
Fólkið sem Daredevil berst við að
bjarga er miklu nær honum. Hann
reynir að bjarga fólki úr þrælakist-
um kínversku mafíunnar sem og
týndu fólki sem er misnotað í lækn-
isfræðilegum tilgangi – og svo bara
alls konar fólki sem vill bara fá að
lifa í friði en getur það ekki út af
kapítalistum og glæpamönnum sem
gera þeim lífið óbærilegt.
Dáleiðandi freki kallinn
Daredevil er þó ekki eina hetjan í
þessum sjónvarpsheimi. Planið er
að gera þætti um Verndarana, The
Defenders, í fyllingu tímans – en
meðal þeirra verða Daredevil og
þau Jessica Jones og Luke Cage, sem
bæði eru komin með eigin þáttaser-
íu.
Það er vissulega margt líkt með
þeim og Daredevil – þetta eru jarð-
bundnar ofurhetjur með jarðbund-
in vandamál. En kyn Jessicu og lit-
arhaft Luke breytir þó öllu.
Jessica Jones er drykkfelldur
einkaspæjari með ofurkrafta. Hún
notar þá samt ekki til að hjálpa fólki
í upphafi þáttanna – hún virðist að-
allega sátt við að lifa hvern dag af
og eiga næga penniga fyrir leigu
og búsi. En það breytist skyndi-
Uppruninn: Myndasögurnar
eru sagnabrunnurinn sem
þættirnir sækja í.
Blinda hetjan
Matt Murdock
og borgin hans.
Hér sést Ofurhuginn
Daredevil þar sem
hann er kominn í
óvenjuslæma klípu.
Illmennið sem er með
New York í vasanum hittir
draumadísina Vanessu.
AT
H
YG
LI
-O
kt
ób
er
2
01
5
Klettagörðum 5 | 104 Reykjavík | stolpigamar.is
Ítölsku MABER
vinnulyfturnar hafa reynst
vel við íslenskar aðstæður
á undanförnum árum.
MABER vinnulyftur
ÝMSAR TEGUNDIR AF VINNULYFTUM,
S.S. VÖRU-, FÓLKS- OG VINNUPALLALYFTUR.
Hafðu
samband
568 0100