Fréttatíminn

◄ Árgangur ►
◄ Útgáva ►
Other newspapers on this day

Fréttatíminn - 16.12.2016, Síða 10

Fréttatíminn - 16.12.2016, Síða 10
10 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 16. desember 2016 Öllum umtalsverðum samfélagsumbreyting-um fylgir misnotkun á fólki. Þegar vinnufólk flúði sveitirnar í von um bætt kjör bjó það við ömurlegar aðstæður í bæjum og þorpum og vann myrkr- anna á milli fyrir lúsarlaun. Þeir vinnumenn sem fengu pláss á bát- um eða togurum voru látnir vinna dögum saman við óbærilegar aðstæður. Verkafólk og sjómenn þurftu að heyja langa og stranga baráttu áður en það gat fengið rétt- látari skerf af arði vinnu sinnar. Við umbreytingarnar sem tæknibreytingar færðu yfir samfé- lagið auðguðust fyrst fáir á vinnu margra. Það liðu margir áratugir þar til almenningur naut ávinn- ings af tæknibreytingunum. En misnotkun á fólki er ekki bara sagnfræðileg staðreynd. Hún er jafnmikill raunveruleiki í dag og áður. Og enn má rekja mikið af togstreitu samfélagsins til slíkrar misnotkunar. Flutningur á iðnframleiðslu frá Vesturlöndum til Asíu og annarra láglaunalanda er spegilmynd iðn- byltingar nítjándu aldar. Í stað þess að láglaunafólk flytji í verk- smiðjubæi eru verksmiðjubæirnir fluttir til láglaunafólksins vegna þess að eigendur verksmiðjanna telja sig geta varið hagnað sinn lengur í lágtekjulöndunum; að það muni taka almenning þar lengri tíma að krefjast eðlilegs skerfs af arði vinnu sinnar. Fólkið sem byggði upp iðnaðinn á Vesturlöndum situr eftir með færri atvinnutækifæri. Gamlir verksmiðjubæir frá iðnbyltingunni eru í dag uppfullir af vonbrigðum með samfélagið. Þar býr fólk sem var svikið af alþjóðavæðingunni. Það var allt annað fólk sem hagn- aðist af henni. Iðnbyltingin kom varla til Íslands fyrr en löngu eftir seinna stríð. Iðnbylting Íslendinga er vélvæð- ing báta og fiskiskipa. Það var byltingin sem reif Ísland út úr mið- öldum. Við eigum því ekki hrörn- andi iðnbæi eins og nágranna- löndin. Kannski Reyðarfjörður verði slíkur bær eftir 30 ár þegar álverið lokar þar vegna þess að hagkvæmara er að vinna ál í nýrri verksmiðju og nýjum stað þar sem laun eru lægri og skattaafslættir veigameiri. Fallin sjávarþorp eru okkar ryðbelti; þorp þar sem útgerðar- mennirnir hafa selt kvótann burt og kippt fótunum undan íbúunum, eytt atvinnunni og verðfellt húsin. Þetta eru ekki afleiðingar tækni- breytinga, eins og iðnbyltingin var eða flutningur iðnframleiðslu til fjarlægra landa, heldur breytingar sem fremur má kalla fjármála- tækni. Það var viðtekin trú á áhrifatíma nýfrjálshyggjunnar að allt yrði betra ef almannaeigur yrði gefnar einkafyrirtækjum. Við fengum að kynnast því hversu vitlaus þessi trú er eftir að bankarnir voru einkavæddir. En þótt sú stefna hafi endað með hvelli sem heyrð- ist um allan heim þá hafði færsla Íslandsmiða úr almannaeign í einkaeign miklu djúpstæðari áhrif en einkavæðing bankanna. Banka- ævintýrið er í dag eins og gömul martröð sem við erum að jafna okkur á. Einkavæðing fiskimið- anna er hins vegar enn að mylja undir sig lífsviðurværi fjölda fjöl- skyldna víða um land. Það fólk sem líður mest fyrir mis- notkun á Íslandi í dag er fólk sem hingað hefur verið flutt inn til að vinna við ferðaþjónustu og í byggingariðnaði. Við lesum reglu- lega fréttir af slíkri misnotkun og getuleysi yfirvalda til að bregðast við til varnar fólkinu. Og við vitum að þótt greint sé frá mörgum dæm- um um misnotkun á þessu fólki þá kraumar undir miklum mun stærra vandamál. Þetta er fyrirséð. Það hefur aldrei gerst í mannkynssögunni að umbreytingar, sambærilegar þeim sem íslenskt samfélag gengur nú í gegnum vegna stórkostlegrar fjölgunar ferðamanna, leiði ekki til misnotkunar á varnarlausu fólki. Ástandinu má líkja við misgengi. Þótt launakjör á Íslandi séu lakari en í næstu nágrannalöndum eru þau miklum mun betri en í Austur- Evrópu, Asíu eða Afríku. Fólk sem kemur frá þessum svæðum sættir sig við lakari kjör en þeir sem hafa lifað og starfað á Vesturlöndum. Þetta notfæra margir fyrirtækja- eigendur sér, borga lág laun, rukka hátt fyrir fæði og húsnæði og halda fólki frá réttindum sínum. Þetta hefur alls staðar og ætíð gerst þar sem sambærilegar að- stæður myndast. Hið góða gerist ekki af sjálfu sér. Ef samfélagið heldur ekki uppi vörnum fyr- ir hina varnarlausu mun alltaf finnast fólk sem vill misnota það. Misnotkun viðgengst því ekki á ís- lenskum vinnumarkaði vegna þess að þar starfi illa innrættir menn heldur vegna þess að yfirvöld sem eiga að verja hina veiku og varnar- lausu metur meira hagsmuni hinna sterku og ófyrirleitnu. Gunnar Smári MISNOTKUN Á FÓLKI lóaboratoríum lóa hjálmtýsdóttir LIVERPOOL EÐA MAN. CITY? 20. janúar í 2 nætur Stutt og hnitmiðuð fótboltaferð á frábæru verði! Flug og hótel frá kr. 78.900 m/morgunmatMiði á leik frá kr. 22.500 Farið með svarið í ferðalagið Vegahandbókin • Sundaborg 9 • Sími 562 2600 • Vegakort • Þéttbýliskort • Ítarlegur hálendiskafli • 24 síðna kortabók • Vegahandbókar App • Þjóðsögur • Heitar laugar o.fl. o.fl. GAGNLEG GJÖF App Snjalltækjaútgáfa (App) fylgir bókinni en í henni er að finna alla þá staði sem eru í bók- inni ásamt þúsundum þjónustuaðila um land allt. Advania er með allan pakkann advania.is/jol Far- og spjaldtölva Dell Inspiron 13 " - 17 " verð frá: 114.990 kr.Net tur og kramikill hátalari Creative Muvo Bluetooth verð: 10.990 kr.

x

Fréttatíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttatíminn
https://timarit.is/publication/944

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

Gongd: