Dagblaðið Vísir - DV - 22.01.2016, Blaðsíða 6

Helgarblað 22.–25. janúar 20166 Fréttir
Visar stendur til boða hér og þau
lyf sem hann er að fá nú, standi
honum ekki til boða í Albaníu.
Fjölskyldan sé því óttaslegin.
Vildu komast
sem lengst í burtu
Hildur segir að hann hafi sýnt afar
jákvæð viðbrögð við meðferðinni
sem hann hefur hlotið hér á landi
síðan hann kom og Skënder tekur
undir það. Hann sýnir blaða-
manni mynd af Visar þegar hann
var sem veikastur. Þesssi hávaxni
ungi maður var að sögn Skënder
orðinn ríflega 60 kíló og afar veikur.
En honum líður betur núna, þó að
læknarnir hyggist breyta lyfjagjöf
hans vegna aukaverkana. Ástand
hans sé því viðkvæmt en allt annað
en það var þegar hann veiktist fyrst.
„Þá voru börnin hrædd við
hann. Við upphaf lyfjameðferð-
ar, þar sem meðal annars þurfti að
sprauta hann niður, ákvað hann
í apríl 2015 að hann vildi komast
af landi brott. Og við vissum að
við yrðum að fara frá Albaníu til
að hjálpa honum og við höfðum
engu að tapa. Ég var atvinnulaus
eftir kosningarnar, konan mín leið
fyrir stjórnmálaþátttöku mína líka
og hafði verið rekin úr sínu starfi.
Þetta var mjög erfitt fyrir okkur og
við ákváðum að fara úr landi. Og
koma okkur sem lengst í burtu.“
Dega-fjölskyldan hefur búið í
Hafnarfirði undanfarna mánuði.
Eftir komuna til landsins, þar sem
þau fóru beint til Reykjavíkur frá
Keflavíkurflugvelli til að sækja um
hæli, bjuggu þau í 19 daga á Hostel
B47 í miðbæ Reykjavíkur. Síðan í
þrjá mánuði í íbúð í Bæjarhrauni
áður en þau fluttu í núverandi
íbúð sína í Arnarhrauni í Hafnarf-
irði þar sem þau hafa verið í um tvo
mánuði. Fjölskyldan er afar þakklát
fyrir hversu vel þeim hefur verið
tekið hér. Þau hafa eignast vini og
velgjörðarmenn, börnunum geng-
ur vel í skólanum og Hildur og
Henný segja með hreinum ólík-
indum hversu vel þau hafa náð
tökum á tungumálinu á ekki styttri
tíma. Dega-fjölskyldan sé einstök
og hafi lagt sig hart fram við að að-
lagast. Sökum þess hversu hælis-
ferlið hefur tekið langan tíma hefur
fjölskyldan því komið sér vel fyrir.
Nazmie hefur þegar boðist vinna í
leikskóla og í grunnskóla, börnun-
um líður vel og gengur enn betur
í skólanum og Skënder vill ólmur
komast í vinnu. Það var því mikið
áfall fyrir fjölskylduna að fá þessi
tíðindi.
„Ég var mjög vonsvikinn og
sorgmæddur. Þetta tók mjög á
okkur,“ segir Skënder aðspurður
um það hvernig honum leið við að
fá tíðindin. Hann segir að hér vilji
fjölskyldan búa. „Við þurfum nýtt líf
fyrir börnin okkar. Ný tækifæri.“
Blaðamaður snýr sér að hinum
tíu ára gamla Viken, sem er eins
mikil dúlla og hugsast getur og tjáir
sig bæði á ensku og íslensku, og spyr
hvort honum líki vel við Lækjar-
skóla þar sem hann stundar nám.
„Já,“ segir hann feiminn og
játar því sömuleiðis þegar hann er
spurður hvort hann hafi lært mikið
í íslensku. „Þetta er frábær skóli og
ég vil halda áfram í honum.“
Joniada fengur fyrir Ísland
Hin 18 ára gamla Joniada, sem á
sér þann draum að verða læknir,
hefur sömuleiðis náð frábærum
árangri í Flensborg þar sem hún
hefur stundað nám og hefur fram-
ganga hennar ekki farið fram hjá
nokkrum manni þar.
Magnús Þorkelsson, skólameist-
ari Flensborgar, segir í samtali við
DV að Skënder hafi komið á hans
fund í haust og spurt hvort hægt
væri að taka Joniödu inn í skólann.
„Við ákváðum að taka hana
strax inn þó að önnin væri hálfnuð.
Leyfa henni að aðlagast og mynda
smá tengslanet áður en hún færi í
fullt nám eftir áramót. Hún var sett
í fjóra áfanga og þrátt fyrir að hafa
komið inn á miðri önn þá kláraði
hún þá alla með láði. Hún tók
lokapróf í þeim, nánast upp á níur
og tíur eins og ekkert væri. Þrátt
fyrir að megnið af því námsefni
sem hún er að vinna með sé á ís-
lensku,“ segir Magnús í samtali við
DV. Hann segir að það sem af væri
þessari önn hafi hún verið að skila
af sér verkefnum með sama ár-
angri. Blaðamaður fékk sömuleiðis
að sjá einkunnarspjöld og verkefni
Joniödu hjá Dega-fjölskyldunni og
þar fer ekki á milli mála að þarna er
á ferðinni yfirburðanemandi sem
líklega myndi útskrifast frá Flens-
borg á næsta ári.
„Hún var hér um daginn að lesa
á íslensku upp úr bók fyrir kennar-
ann sinn. Ég segi ekki að hún hafi
skilið allt en hún gat lesið það
þannig að hún var vel skiljan leg.
Þannig að þessi stúlka er alveg ljón-
greindur námsmaður og hræðilegt
ef hún dytti út úr menntakerfinu
eins og því miður allt virðist stefna
í. Það væri fengur fyrir íslenskt
samfélag að fá svona nemanda
hér inn,“ segir Magnús. Samkvæmt
heimildum DV tóku kennarar og
starfsfólk Flensborgar það afar
nærri sér þegar þær fregnir bárust
að til stæði að vísa Joniödu og fjöl-
skyldu hennar úr landi.
Albanía ekki öruggt land
En hvað þýðir það fyrir fjöl-
skylduna að vera send aftur til Al-
baníu? Skënder segir að það sé
mikill misskilningur hjá íslenskum
stjórnvöldum að Albanía sé öruggt
land sem geti tekið á málum eins
og þeirra.
„Albanía er fátækt land þjakað
af efnahags- og stjórnmálaóreiðu.
Mikið atvinnuleysi, spillt stjórn-
völd og spilltir stjórnmálamenn.
Mikið er af glæpum, fíkniefnum
og skipulagðri glæpastarfsemi
sem hefur ítök í stjórnmálunum.
Ég var þekktur í mínu héraði. Frá
störfum mínum í stjórnmálum og
stjórnunarstöðum. En ég var aldrei
spilltur. Ég hef aldrei tengst glæp-
um og glæpamönnum þarna. Ég hef
átt í útistöðum við glæpamenn. Og
sumir þeirra eru nú við völd í þessu
héraði. Fólki er sagt upp í hrönn-
um vegna stjórnmálaskoðana. Það
á ekki bara við um mig og eigin-
konu mína, sem þurfti að líða fyrir
stjórnmálaþátttöku mína. Það ríkir
ekkert lýðræði í Albaníu. Þeir segja
í úrskurðinum að Albanía sé öruggt
land. Albanía er ekki öruggt land og
við erum ekki örugg þar. Ég óttað-
ist um líf barna minna. Ég var ekki
hræddur um sjálfan mig, aðeins líf
þeirra.“
Hvað ætlum við að gera?
Í niðurstöðu kærunefndar
útlendingamála, sem blaðamaður
fékk að sjá hjá fjölskyldunni, segir
að fjölskyldan teljist ekki flóttamenn
samkvæmt skilyrðum laga. Telur
nefndin að fjölskyldan hafi ekki sýnt
fram á ríka þörf á vernd á grundvelli
mannúðarsjónarmiða. Er því fallist
á að aðstæður fjölskyldunnar séu
ekki með þeim hætti að veita beri
henni dvalarleyfi á grundvelli 12. gr.
útlendingalaga.
Henný segir að það sé útilokað að
vinir fjölskyldunnar hér á landi muni
leyfa því að gerast að þau verði send
til baka. „Við leggjumst bara á flug-
brautina eða förum í mótmælasvelti.
Við sem vinir þeirra og við sem þjóð
þurfum að spyrja okkur; hvað ætlum
við að gera? Því það þarf eitthvað að
gera og það þarf að breyta þessu.“
Hildur og Henný segjast ekki sjá
mun á Dega-fjölskyldunni og hinum
albönsku fjölskyldunum sem fengu
að snúa aftur til landsins á dögunum.
Fjölskyldurnar eigi það sameiginlegt
að þar séu foreldrar með veikt barn
sem þarfnast læknisaðstoðar sem
þau fullyrði að ekki standi til boða í
heimalandinu. Frá og með þriðju-
deginum hafði fjölskyldan sjö daga
til að útvega sér lögmann og áfrýja
niðurstöðunni og er sú vinna þegar
farin á fullt.
Hörð viðbrögð við brottvísun
Í desember síðastliðnum vakti það
hörð viðbrögð þegar 27 einstakling-
um, þar af tveimur albönskum fjöl-
skyldum og þremur frá Makedóníu,
var synjað um hæli og vísað úr
landi. Sér í lagi vakti mál albönsku
fjölskyldnanna mikla reiði því í
þeim voru langveik börn. Svo fór,
eftir mikinn þrýsting og fjölmiðla-
umfjöllun, að Alþingi ákvað að veita
albönsku fjölskyldunum íslensk-
an ríkisborgararétt fyrir jól og sneru
þær aftur til landsins þann 5. janúar
síðastliðinn. Hinar fjölskyldurnar
voru hins vegar ekki jafnheppnar, né
heldur þær fjölskyldur sem enn biðu
úrlausnar sinna mála hér á landi.
Eins og Dega-fjölskyldan.
Reiðubúinn að gera hvað sem er
Aðspurður hvað hann myndi vilja
gera hér á Íslandi ef hann fengi að
búa hér segir Skënder að það skipti
hann engu máli. „Aðeins að fá ný
tækifæri fyrir börnin mín. Núna
erum við að læra íslensku. Ég myndi
skoða öll tækifæri til að vinna. Sem
kennari, við rannsóknir, eða bara
hvað sem er. Ég get talað ensku,
þýsku, norsku og ég mun læra ís-
lensku líka, auðvitað.“
Og Skënder kveðst óttast um veik-
an son sinn, Visar, ef hann þurfi að
fara aftur til Albaníu.
„Við fáum aldrei þá aðstoð sem
við fáum hér fyrir hann. Það verður
mjög erfitt fyrir okkur að fara heim.
Það er hættulegt fyrir hann [Visar].
Það er betra ef hann fær nýtt líf, við
nýjar aðstæður og umhverfi hér. Ef
hann fer aftur þá óttast ég um hann.“
Nazmie klökknar og segir á ís-
lensku að hún voni að fólk geti
sett sig í þeirra spor og skilji þau.
„Útlendingastofnun skilur þetta ekki.
Ef fólk getur sett sig í stöðu okkar, þá
skilur það hversu erfitt þetta er fyrir
okkur.“
Skënder segir ljóst að það sé erfitt
að skilja þetta. „ Útlendingastofnun,
kannski trúa þeir okkur ekki. En
þetta er okkar sannleikur.“ n
Þungbært Nazmie Dega getur fengið
vinnu við leikskóla og grunnskóla en hún líkt
og eiginmaður hennar er vel menntuð. Hún
er þegar farin að tala prýðilega íslensku.
Mynd SiguRðuR MikAel JónSSon
Blómstra í skóla Systkinin
Joniada (18) og Viken (10) hafa
bæði sýnt að þau eru afbragðsfínir
námsmenn og blómstra í skólum
sínum í Hafnarfirði. Hún vill verða
læknir og hann hefur eignast góða
vini í skólanum og líkar vel.
Mynd SiguRðuR MikAel JónSSon
„Það væri fengur
fyrir íslenskt
samfélag að fá svona
nemanda hér inn.
ATN Zebra 16
Z-spjótlyfta • Fjórhjóladrifin
• Diesel
• Vinnuhæð: 16,4m
• Pallhæð: 14,4m
• Lágrétt útskot: 9,3m
• Lyftigeta: 230kg
• Aukabúnaður: Rafmagns-
og lofttenglar í körfu.
• Til afgreiðslu strax
Ýmsar aðrar ATN spjót- og
skæralyftur til afgreiðslu
með stuttum fyrirvara.