Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.1993, Síða 27

Tímarit hjúkrunarfræðinga 1. tbl. 1. árg. 1993
ingardagur. Einnig var númer læknis skráð,
afgreitt magn og fyrirmæli á lyfjaumbúðum.
Töflur, hylki og stílar hverrar tegundar var talið
og skráð. Síðan var reiknað út hvort lyf hefðu
verið tekin samkvæmt fyrirmælum. Merkt var
við hvort tekið hefði verið of mikið eða of lítið
og mismunurinn skráður. Eflyf var rangt tekið,
eða ekki, og fólk var ekki meðvitað um það, þá
var gleymska skráð sem ástæða þess. Væri það
vísvitandi gert, var merkt við ,,viljandi“ og
ástæðan skráð.
Kannað var hver tók til lyfið og hver gaf það,
hvort það var einstaklingurinn sjálfur, hjúkr-
unarfræðingur, aðstandandi eða aðrir.
Þá var skilningur þátttakandans á lyfjum kann-
aður og skipt í þrjá flokka: góður, í meðallagi
og slakur. Skilgreiningin á góður var sá að ein-
staklingurinn vissi nafn og verkun lyfsins. í
meðallagi ef hann vissi við hverju það var en
ekki verkun þess. Slök ef hann vissi ekkert
ofangreint atriði.
Tölfræðingur var fenginn til að vinna úr mæli-
gildum könnunarinnar og dæma um áreiðan-
leika, fylgni og marktækni hinna ýmsu þátta.
Niöurstöður
Gott minni mældist hjá 42 einstaklingum en 25
einstaklingar reyndust hafa skert minni. Af
þessum 25 einstaklingum sáu tíu að öllu leyti
sjálfir um lyfjatöku súia. Níu þeirra voru á föstum
lyfjum og tóku þau rangt. Þátttakendur greind-
ust á bilinu frá 11 stigum til 30.
Nítján þátttakenda (28%) voru með skerta
sjón. Afþeim voru átta einstaklingar sem sáu um
lyf sín sjálfir eða 42% sjónskertra. Rúmlega 22%
þátttakenda voru með skerta stjórn á handa-
hreyfingum.
Fimm mismunandi tegundir lyfjaglasa voru
notuð við könnunina (mynd 1). Fólki gekk
misvel að opna glösin. Aðeins einn gat ekki
opnað glas nr. 1. Eins var með glas nr. 3. Glas
nr. 2 gátu 27 einstaklingar, eða 40% þátttakenda
ekki opnað. Þrír einstaklingar gátu ekki opnað
glas nr. 4 og glas nr. 5 gátu 13 einstaklingar ekki
opnað eða 19%.
Án lyfjakorts voru 71 % þátttakenda. Á kort-
um þeirra sem þau höfðu var allt frá einu
lyfi upp í tíu.
Fjöldi lyfja í eigu einstaklinga var allt frá einu
upp í 44 lyf. T íu einstaklingar (15%) áttu tvö lyf.
Átta einstaklingar áttu sjö lyf og sjö einstaklingar
áttu þrjú lyf. Samtals áttu þessir 67 einstaklingar
524 lyf í fórum sínum, að meðaltali næstum átta
lyf á einstakling (mynd 2).
Fjöldi lækna, sem ávísuðu lyfjum til hvers
einstaklings, var allt frá einum lækni upp í 15.
Einn einstaklingur átti 36 lyf ávísuð af 15
læknum. Sá sem átti 44 lyf var með 24 lyf eftir
ávísunum 7 lækna en 20 lyf voru án lyfseðils.
Við flokkun lyfja var notað ATC-kerfi (Ana-
tomical-Therapeutical-Chemical Classifícation).
Flestir einstaklingar, alls 39 manns (58%) voru
með lyf sem flokkuð eru N05, en það eru geð-
lyf, róandi lyf og svefnlyf. Lyf úr flokki N02,
MYND 1. Talið frá vinstri, glas nr. 1, 2, 3, 4 og 5.