Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.1993, Qupperneq 48

Tímarit hjúkrunarfræðinga 1. tbl. 1. árg. 1993
Starfsemi heilsugæslustöðvarinnar er með
hefðbundu sniði, hún spannar alla þá þætti sem
við þekkjum hér á landi, s.s. ungbarnaeftirlit,
mæðraeftirlit o.s.frv. Þar að auki er umfangs-
mikil starfsemi þar sem stuttbylgjur og önnur
álíka tækni er notuð til lækninga á ýmsum
kvillum, t.d. gigtarsjúkdómum. Heilsugæslu-
stöðin þjónar stóru svæði með u.þ.b. 60 þús.
manns, þar af eru um 20 þús. börn. Einn hjúkr-
unarfræðingur er á hverja 1600 íbúa.
Það vakti athygli okkar, er við skoðuðum
stöðina, hve lítið .líf” var þar, þ.e. hvað fáir
voru að leita þjónustu. Þegar litið var inn í
vinnuherbergi hjúkrunarfræðinganna voru þau
tóm eða þeir sátu og lásu blöðin, það virtist sem
allir biðu eftir að dagurinn liði. Þetta er án efa
afleiðing yfirmönnunar, tækjaskorts, lyfja- og
hjúkrunargagnaskorts. í viðtali við hjúkrunar-
fræðinga á stöðinni kom í ljós að stærsta vanda-
málið er að fá skjólstæðingana í stöðina. Á hinn
bóginn voru húsakynni mjög hrein og greini-
lega hugsað vel um þau mál.
Næst skoðuðum við bráðasjúkrahúsið í
Vilníus. Þetta sjúkrahús hefur aðeins verið rekið
í 2 ár. Byggingin orkaði frekar kuldalega á
okkur líkt og allar aðrar byggingar sem við
skoðuðum. Þarna er reyndar hátt til lofts og vítt
til veggja en mikið pláss fer í endalausa ganga
sem gjarnan eru gluggalausir, veggirnir grá-
málaðir og auðir, jafnvel var að finna fúkkalykt
og raka.
Á bráðasjúkrahúsinu heimsóttum við
almenna deild, skurðdeild og gjörgæslu. Deild-
irnar voru dökkar og ljós alls staðar slökkt
(sparnaður). Hvergi var aðstaða fyrir sjúklinga
utan sjúkrastofa og sú skýring gefin að veikt
fólk lægi í rúminu og þyrfti því engar setu-
stofur. Þetta svar endurspeglar svolítið hjúkrun-
ina á staðnum. Aðstandendur verða að færa
sjúklingunum mat annars fá þeir ekki þær lág-
markshitaeiningar sem þeir þurfa til að viðhalda
þyngd sinni. Á þessu sjúkrahúsi er sami skortur-
inn á tækjum og lyfjum eins og alls staðar í
Litháen. Inni á gjörgæsludeildinni voru gamlir
hjartamonitorar, sem sennilega voru ónothæfir,
og var þá tækjabúnaðurinn upptalinn fyrir utan
blóðþrýstingsmæli. En tæki eru ekki allt í
hjúkrun, ef grunnþörfum sjúklingsins er sinnt.
En oft reynist það erfitt, t.d. er ekki mikið lagt
upp úr persónulegu hreinlæti enda er heitt vatn
skammtað á sjúkrahúsum sem annars staðar.
Sjúkrahúsið er rekið af læknum. Þó er þar
starfandi hjúkrunarforstjóri en hann hefur
takmarkað vald. Á næsta ári eru ráðgerðar
breytingar á lögum um rekstur sjúkrahúsa.
Samkvæmt upplýsingum frá hjúkrunarfræð-
ingi, sem vinnur í heilbrigðisráðuneytinu í
Vilníus, hafa hjúkrunarfræðingar ekki brugðist
nógu vel við til að hafa áhrif á þessar breytingar
og vinnur hún nú ötulleg að því að koma á fót
hjúkrunarráði innan hverrar stofnunar. Á þessu
tiltekna sjúkrahúsi er starfstími hjúkrunarfræð-
inga stuttur. Á síðastliðnu ári hættu 150 hjúkr-
unarfræðingar við sjúkrahúsið vegna lélegra
launa og vinnuaðstöðu. Gjörgæsluvinnan er
einna óvinsælust. í dag eru 200 stöðugildi fyrir
hjúkrunarfræðinga á sjúkrahúsinu en vegna
manneklu í þeirra röðum vinna læknanemar
sem hjúkrunarfræðingar.
Næst heimsóttum við elliheimili. Þetta var
mjög ,,fínt“ elliheimili sem hafði áður þjónað
aðalsmönnum úr hernum. Það voru bæði
almennar deildir með herbergjum fyrir einstakl-
inga og hjón svo og einkadeildir þar sem fólk
borgaði fyrir stærri herbergi og meiri gæði.
Herbergin voru öll með salerni auk ísskáps. Við
hittum nokkra vistmenn, þar á meðal mann
sem hafði verið í 40 ára útlegð í Siberíu. Hann
sat og skrifaði beiskar endurminningar sínar.
Einnig hittum við fólk sem hafði búið í Banda-
ríkjunum eða Kanada og var komið heim aftur
til að eyða ævikvöldinu í heimalandi sínu.
Töluvert er um að Litháar, sem flýðu til Banda-
ríkjanna og Kanada, snúi heim, eftir áratuga
fjarveru. (Þess má geta að sjúkdómsgreiningin
Alzheimer er ekki þekkt í Litháen!)
Eftir heimsóknina á elliheimilið lá leiðin í
hjúkrunarskólann. Þar opnuðust augu okkar og
skilningur á því sem við höfðum áður séð á
heilbrigðisstofnununum. Orðið hjúkrun er ekki