Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2001, Side 38

Anna Ólafía Sigurðardóttir
hjúkrunarfræðingur og M.Sc. nemandi við HÍ
Veraldarvefurínn sem upplýsinga-
miðill - fræðsla fyrír skjólstæðínga
Hér veröa kynntir möguleikar
sem veraldarvefurinn býður fyrir
skjólstæðinga. Tekin verða
dæmi um núverandi upplýs-
ingavef Barnaspítala Hringsins
annars vegar og hins vegar
hvernig má bæta hann með því
að hanna veftré sem uppfyllir
þarfir hinna ólíku skjólstæðinga.
Áhersla verður lögð á fræðslu-
efni fyrir foreldra og hvernig hanna má vefinn þannig að
hann verði gagnvirkur og áhugaverður. Að lokum verður
komið inn á hvað framtíðin ber í skauti sér.
Markmið
Með því að nýta veraldarvefinn sem fræðslu- og upplýs-
ingamiðil fyrir skjólstæðinga er unnt að:
• Auka gæði hjúkrunar og meðferðar
• Draga úr kvíða skjólstæðinga fyrir innlögn á sjúkrahús
• Viðhalda faglegum vinnubrögðum í hjúkrun
• Gera hjúkrun sýnilegri
• Nýta upplýsingatækni til að koma fræðsluefni fyrir skjól-
stæðinga til skila
• Lækka kostnað við útgáfu og dreifingu fræðsluefnis
• Gera áætlun um hvernig framsetning skuli vera á
fræðsluefni
• Fylgja eftir þróun í upplýsingatækni
Heilbrigðisupplýsingar á veraldarvefnum
Fram kemur hjá Leaffer og Gonda (2000) að nú orðið leiti
æ fleiri sjúklingar að heilbrigðisupplýsingum á veraldar-
vefnum og nýti sér þær til að axla meiri ábyrgð á eigin
heilsu. Ástæða þess er meðal annars sú að einstaklingar
vilja fá meiri upplýsingar er tengjast heilsu þeirra. Auk þess
hefur bæst mjög ört við hágæða-heilsufarsupplýsingar
sem nú eru aðgengilegar á veraldarvefnum.
Gera þarf áætlun um hvernig framsetning skuli vera á
fræðsluefni. Bæði er vandasamt og mikilvægt að fræðslu-
efni sé þannig sett fram að það veki áhuga lesandans,
grípi hann með sér og geri honum kleift að finna þær
upplýsingar sem hann leitar að.
Staðreyndin er sú að skjólstæðingar leita talsvert að
38
heilsufarsupplýsingum á veraldarvefnum. Þess vegna er
mikilsvert fyrir hjúkrunarfræðinga að læra að nýta sér
þessa tækni til þess að þeir séu í stakk búnir að koma
gagnlegum upplýsingum á veraldarvefinn en ekki síður til
að aðstoða skjólstæðinga sína við leit að áreiðanlegum
upplýsingum á veraldarvefnum. Einnig má ekki gleyma
þeirri staðreynd að almennt er legutími að styttast og það
krefst markvissari fræðslu handa skjólstæðingum fyrir og
eftir innlögn á sjúkrahús (Lamp og Howard, 1999).
í yfirlýstri stefnu ríkisstjórnarinnar í heilbrigðismálum
kemur fram að: „Gæði og hagkvæmni heilbrigðisþjónust-
unnar verði aukin með markvissri nýtingu upplýsingatækni.
Almenningur eigi greiðan aðgang að þjónustu og upplýs-
ingum um heilbrigðismál, með fulltingi slíkrar tækni til þess
að einstaklingar geti frekar axlað ábyrgð á eigin heilsu,
valið milli meðferðarkosta og aukið möguleika sína til
sjálfshjálpar." (Upplýsingastefna ríkisstjórnarinnar í heil-
brigðismálum, 1999).
íslendingar eru í fararbroddi þjóða heims í notkun upp-
lýsingatækninnar. Tölvubúnað er að finna á 77,8%
íslenskra heimila. Um 65% landsmanna á aldrinum 16-75
ára hafa aðgang að Internetinu heima (Verkefnisstjórn um
upplýsingasamfélagið, 2000). Þessar tölur gerast varla
hærri. Því má búast við að almenningur og sjúklingar leiti
sér aukinnar heilbrigðisaðstoðar með hjálp veraldarvefjar-
ins. Gæði efnis á vefnum er misjafnt, þess vegna er mikil-
vægt að hugað sé að þeirri fræðslu sem veitt er skjólstæð-
ingum og yfirumsjón hennar sé í höndum fagaðila.
Fræðsla fyrir skjólstæðinga
Fræðsla fyrir skjólstæðinga var nánast engin fram til 1965.
Frá þeim tíma var farið að fræða skjólstæðinga, munnlega
fyrst í stað, en upp úr 1980 fór að koma meira af skriflegu
fræðsluefni og þar af leiðandi markvissari fræðsla.
Segja má að veraldarvefurinn hafi orðið aðgengilegur
hinum almenna notanda upp úr 1995. Fyrstu árin voru
notaðar vefsíður með föstu innihaldi, texta og myndum.
Nú sést æ meiri gagnvirkni á vefsíðum sem nýta sér hin
ýmsu form margmiðlunar, svo sem spjall, tal, póst, hreyfi-
myndir og myndbönd.
Tekin verða dæmi um núverandi upplýsingavef Barna-
spítala Hringsins (http://www.rsp.is/hringur/index.html)
Tímarit hjúkrunarfræðinga ■ 1. tbl. 77. árg. 2001