Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2002, Page 46

Skólahjúkrun er skapandi og full af nýbreytni
Skólahjúkrun getur verið afar gefandi starf, fjölbreytt og
skemmtilegt. Heilsugæsla í skólum hefúr þó á ýmsum sviðum
orðið nokkur hornreka en skólahjúkrunarfræðingar hafa sjálfir
tekið sig til og bent á leiðir til að bæta úr því og komið með
hugmyndir til að gera starfið enn betra og markvissara. I þeim
tilgangi mynduðu þeir faghóp sem m.a. sér um að haldnir eru
fræðslufundir um hvaðeina sem getur komið skólahjúkrunar-
ffæðingum til góða í starfinu og kom því í kring að í sam-
vinnu við Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga var gefið út
heftið „Stefna og hlutverk skólahjúkrunarfræðinga“ (2000).
Og það er ekki ofsögum sagt að tala um hvaðeina því starf
skólahjúkrunarffæðings er í raun afar víðfemt og öll merki
benda til að það eigi eftir að víkka enn frekar út í náinni ffam-
tíð. í heftinu fyrmefhda má t.d. lesa eftirfarandi tilvitnun á
blaðsíðu 7. „Skólahjúkrun er eins víðfeðm og hjúkrunarífæð-
ingurinn sem stundar hana, eins breytileg og skólarnir eru
mismunandi. Eins skapandi og fúll af nýbreytni eins og hver
einstakur hjúkrunarfræðingur.“
Sigrún Barkardóttir er skólahjúkrunarfræðingur í Voga-
skóla og í viðtali við hana fáum við nokkra innsýn í starfið.
En áður að því kemur er stuttlega farið yfir hvemig skóla-
starfinu í grunnskólanum er háttað nú.
Grunnskólinn og starfsemi hans hefúr verið að breytast
hægt og hljótt á undanfornum árum. Með nýjum kjarasamn-
ingum kennara, sem tóku gildi í við upphaf skólastarfsins í
haust, lengdist skólaárið og er nú 180 dagar í stað 170 áður.
Skólaárið á íslandi er þar með að nálgast þann tíma sem börn
eru í skóla í nágrannalöndum okkar. í Reykjavík em nær allir
grunnskólar einsetnir, þ.e. allt skólastarf fer fram lfá morgni
ffam á miðjan dag í stað þess að ákveðnir bekkir koma að
morgni og aðrir taka við eftir hádegi eins og áður var. Allir
grannskólar landsins ættu að vera orðnir einsetnir á allra
næstu árum. Skólatími bamanna er því orðinn nokkuð langur
46
og mjög mörg yngri barnanna era þar að auki i nokkrar
klukkustundir til viðbótar í skólanum, í svokallaðri lengdri
viðveru, fyrir og/eða effir skólastarf. í sumum skólum er
a.m.k. yngstu börnunum boðinn heitur matur eða kaldur matur
í hádeginu, önnur eiga að koma með nesti.
í 10 ár veija bömin sem sagt talsvert stórum hluta af lífi
sínu í skólanum og því hlýtur að skipta máli að þeim líði þar vel
- enda læra börn ekki sem líður illa. Þar getur skólahjúkrunar-
fræðingur átt stóran þátt og þarf þá helst að vera að störfúm
allan þann tíma sem skólastarfið fer fram. En því miður er það
enn ekki svo og mjög misjafnt er milli skóla hvernig og á hvaða
tíma skólahjúkrunarfræðingar starfa. Þessu vilja þeir, og allir
aðrir sem annt er um velferð bama, breyta. En hvemig er
skólahjúkrunin skipulögð núna? Sigrún svarar á þessa leið:
Vilja vera í fullu starfi
„Samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu er heilsugæsla í
skólum einn liðurinn undir heilsuvemd. Hún er innan heilsu-
gæslunnar og hver heilsugæslustöð sér um að manna þá skóla
sem eru innan hennar heilsugæsluumdæmis. I Vogaskóla-
hverfinu er engin heilsugæslustöð þannig að Heilsuverndar-
stöðin sér um þá tvo skóla sem í hverfinu eru.
Þegar allir skólar vora undir Heilsuvemdarstöðinni, áður en
hver heilsugæslustöð varð sjálfstæð, var starfslýsing fyrir skóla-
hjúkranarffæðinga. Nú hafa skólahjúkranarffæðingar farið ffam
á að heil staða miðist við 5-600 böm og árið 2000 komst í gegn
að hver heil staða miðast við 800 böm, og það er mikil ffamför,
og vonandi næst takmark okkar á allra næstu árum.“
- Eru almennt 800 börn í hveijum grunnskóla?
„Nei. í þessum skóla eru t.d. 400 börn þannig að ég er í
50% starfi. Algengt er að í skólunum séu 4-600 börn. Þetta
þýðir því að í fámennari skólum er hjúkrunarfræðingurinn
mjög lítið við þegar bömin era í skólanum. Mér finnst skipta
mjög miklu máli að hjúkranarfræðingurinn sé við a.m.k. alla
morgna til að hægt sé að veita samfellu í þjónustunni og að
bömin geti gengið að okkur vísum. Sjálf næ ég því ekki vegna
þess að hér eru fúndir í nemendavemdarráði á mánudögum
eftir hádegi og það verður til þess að 50% staða leyfir ekki að
ég sé hérna á föstudögum.
En svo hefúr það líka viljað brenna við að flestir aðrir en
skólahjúkrunarffæðingar líta svo á að hjúkrunarfræðingarnir
eigi að vera til staðar þegar bömin meiða sig, þ.e. séu aðallega
slysaþjónusta. Við lítum aftur á móti svo á að það sé aðeins
hluti af okkar starfi. Þar af leiðandi á ekki að skipta máli hvort
við eram alltaf til staðar þegar börnin meiða sig. Minni háttar
meiðslum geta aðrir skólastarfsmenn bjargað en fara að öðr-
um kosti með börnin á heilsugæslustöðina eða slysadeildina.
Við teljum að okkar starf sé farið að snúast mun meira um
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 78. árg. 2002