Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2002, Qupperneq 48

„Það þarf t.d. að kanna hvers vegna við erum ekki kallaðar
á fundina og finna síðan leið til að það sé alltaf gert. En þess má
geta að þegar bam leggst inn á spítala fáum við alltaf hjúkr-
unarbréf og ég tel að þarna eigi ekki að vera neinn munur á.“
- Hvernig komið þið að barnaverndarmálum?
„Ábending getur komið frá kennurum og þeir biðja okkur
oft að koma að málinu. Einnig þegar böm koma til okkar og
við verðum varar við að eitthvað er að. Um getur verið að ræða
að barnið sýnist vanrækt, illa þrifið, er með marbletti á
undarlegum stöðum, segir að foreldri hafi barið sig o.fl. Málið
er síðan tekið fyrir á nemendaverndarráðsfundi og tilkynnt til
Félagsþjónustunnar í nafni nemendaverndarráðs og Félags-
þjónustan tekur þá við. Nemendavemdarráð starfa í öllum
skólum en í því em skólastjórnendur, sérkennari, námsráðgjafi,
sálfræðingur og hjúkrunarfræðingur. Samkvæmt lögum á ráðið
að koma saman a.m.k. einu sinni í mánuði en þetta er misjafht
milli skóla. Hér kemur það t.d. saman hálfsmánaðarlega en í
skólanum, þar sem ég var áður, kom það saman vikulega
Nemendavemdarráð fer t.d. alltaf yfir bréf sem barna-
verndarnefnd sendir kennara þar sem verið er að biðja um svör
við spurningum eins og hvemig hugsað hafi verið um viðkom-
andi barn, hvemig það sé statt félagslega, hvemig hugsað sé um
það heima, t.d. varðandi heimanám, nesti o.fl. Sú stefna hefur
verið tekin að svörin eru ekki send nema í samráði við
nemendaverndarráðið svo kennarinn standi ekki einn með
ábyrgðina. Oft em þetta líka lögfræðimál, s.s. vegna forræðis
o.fl., eða verið er að biðja um upplýsingar sem ekki má veita.“
Magapínan getur verið eitthvað allt annað
- Þú segir að ykkur sýnist komur vegna andlegrar vanlíðunar
vera að aukast?
,Já, okkur finnst það almennt. Börn lenda í alls konar
áföllum, s.s. skilnaði, og um leið og þeim líður illa þá koma
þau mjög mikið. Sjaldnast til að segja að sér líði rosalega illa
heldur að þeim sé illt í höfðinu, maganum o.þ.h. og það er svo
undir okkur komið að finna út hvort það sem sagt er sé eina
ástæða komunnar eða hvort það sé eitthvað meira sem veldur
vanlíðan. Eftir helgar er oftast mikið um komur vegna ýmis-
legra kvilla og börnin eru oft mjög þreytt.
Við fylgjumst svo sérstaklega með svokölluðum eftirlits-
nemendum og gæslunemendum. Eftirlitsnemendur eru börn
með langvinna sjúkdóma, fötlun eða önnur þekkt vandamál og
eru þegar í eftirliti en gæslunemendur eru þeir sem starfsfólk
skólaheilsugæslu telur að þurfi hugsanlega meðferð, ráðgjöf
eða aðrar úrlausnir, þar með talin ráðgjöf skólahjúkrunar-
fræðings. Sjálf tel ég að gæslunemendur séu mjög vanmetnir.“
- Hvað gerist ef þið teljið að einhver nemandi falli undir
gæslunemanda?
„Gæslunemandi getur verið einhver sem kennari hefur
áhyggjur af eða einhver sem við höfum tekið eftir. Við ræðum
við nemandann og jafnvel foreldra, við getum stundum gefið
ráð í gegnum síma eða fengið foreldrana á fúnd og leitað
úrlausnar. Ef ástæða er til er mál nemandans tekið fyrir á
48
nemendaverndarráðsfundi og síðan fer það eftir nemenda-
vemdarráði hvers skóla hvernig tekið er á hveiju máli. Oft fer
það eftir því hvemig sálfræðingurinn vinnur hversu mikið fer
inn á hans borð, hvort biðlisti er hjá honum eða ekki en sums
staðar er allt upp í 3 mánaða biólisti hjá sálfræðingum. Þeir eru
í 10% starfi hjá skólunum og gera því lítið meira en að greina
börnin, þá iðulega námslega. Þeir veita enga meðferð, þannig
að þegar greining liggur fyrir þá er það skólans að grípa til
aðgerða. Þá snýst þetta um hvaða þekkingu og úrlausnir
skólinn hefur og þar held ég að víða sé pottur brotinn.“
- Nú eruð þið sálfræðingurinn og hjúkrunarfræðingurinn
einu heilbrigðisstarfsmennirnir við skólann, hvernig er ykkar
samstarfi háttað?
„Hér hjá mér er það mjög lítið. En ég sé fyrir mér að
samstarfið mætti auka vemlega. Við gætum t.d. fýlgst með
baminu á meðan biðtíminn stendur. Það hafa komið upp erfið
mál þar sem hefði þurft að grípa fyrr inn í. Og við höfum séð
að oft er mikil vanþekking innan skólans á vanda bama með
ákveðnar veilur. Ég er t.d. hissa á því að ekki skuli kennt meira
í Kennaraháskólanum um það hvemig á að taka á algengustu
vandamálunum, s.s. athyglisbresti og ofvirkni. Kennarar verða
að vinna með slíkum börnum í bekkjunum og halda þar uppi
kennslu og aga en ef þeir vita ekki hvemig best er að bregðast
við börnum með þessi vandamál þá verður það svo erfitt.“
Selásskóli til fyrirmyndar
„í Selásskóla, þar sem Margrét Héðinsdóttir er skólahjúkmnar-
ffæðingur, hefur tekist mjög gott samstarf við skólastjómendur.
Hún, og sá skóli, er að mörgu leyti til fyrirmyndar hvemig
unnið er að málum. Hún hefur sett upp atferlisáætlun fyrir böm
og unnið með þeim með kennara og verið í sambandi við
foreldra. En það hefur verið uppi ákveðinn ágreiningur um það
hversu mikið við eigum að koma þar að, þ.e. hvort það erum
við sem eigum að gera áætlanir. Samkvæmt starfslýsingu
sérkennara er það þeirra starf að skipuleggja sérstaka kennslu
fyrir böm sem þurfa sérmeðferð, gera fyrir þau áætlun og
fylgjast með. Samkvæmt minni reynslu er þetta yfirleitt ekki
þannig í reynd. Þeir em með sína stofu og þangað koma bömin
en almennt vinna þeir ekki með heila bekki.“
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 78. árg. 2002