Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2003, Blaðsíða 43

GREIN
Horft um öxl
öðrum heilbrigðismálum og úr þessum samræðum
varð viðtal við ráðherra, Magnús Kjartansson. Ekki
stóð á samþykki hans. Mér var falið að gera tillög-
ur. Eg kynnti mér læknalög ýtarlega og sá þar
margt sem hægt var að taka til fyrirmyndar. Smá-
breytingar þurfti að gera á eldri lögum um hjúkrun
varðandi greinar um réttindi og skyldur, þag-
mælsku og vanrækslu í starfi og sitthvað fleira, en
nýmæli voru m.a. um leyfisveitingar frá heilbrigð-
isráðuneytinu, skipun hjúkrunarráðs og sérfræði-
leyfi í hjúkrun. Lagt var til að skipa skyldi þriggja
manna hjúkrunarráð er starfa skyldi í fjögur ár í
senn. Heilbrigðisráðuneytið skipaði formann, hin-
ir tveir fulltrúarnir skyldu tilnefndir af mennta-
málaráðuneytinu og Hjúkrunarfélagi Islands. Ráð-
ið átti að vera til samstarfs og ráðgjafar. Þá var á-
kvæði um að ráðherra setti reglugerð um skilyrði
til að öðlast sérfræðileyfi í hjúkrun að fengnum til-
lögum hjúkrunarráðs.
Drög að hjúkrunarlögum voru send Hjúkrunarfé-
lagi Islands til umsagnar. Svar félagsins hefi ég
ekki undir höndum en man að ein athugasemd
þess var að í hjúkrunarráði skyldu sitja fimm menn
í stað þriggja og þar ætti félagið þrjá fulltrúa. Það
var ekki samþykkt af ráðuneytinu. Þar þótti gæta
of mikils þunga félagsins á
móti ráðuneytunum tveim.
Hjúkrunarlög, með hjúkr-
unarráð innanborðs, voru
samþykkt á Alþingi 13.
mars 1974. Ymsar breyt-
ingar hafa orðið á starfi
hjúkrunarráðs á tæplega
30 ára starfsferli. Margir
hæfir hjúkrunarfræðingar
hafa lagt þar fram starfs-
krafta sína og þeir voru
mér ómetanlegur styrkur í starfi. Hjúkrunarráð er
umsagnaraðili um réttindaveitingar hjúkrunar-
fræðinga, umsagnaraðili um stöður hjúkrunarfor-
stjóra sjúkrahúsa og margt fleira. Eg tel að með til-
urð hjúkrunarráðs hafi skapast mikilvægur áfangi í
málefnum hjúkrunarfræðinga og að hjúkrunarráð
eigi merkan starfsferil að baki. Ráðinu óska ég
heilla veginn áfram.
Nýtt starfsheiti
Þegar nám í hjúkrunarfræði var komið inn í Há-
skóla íslands haustið 1973 og til stóð að þaðan
yrðu brautskráðir kandídatar í hjúkrunarfræði
Ólafur Ólafsson, Ingibjörg og
Páll Sigurösson ráöuneytis-
stjóri unnu mikiö saman
fjórum árum síðar var ég sannfærð um að þeir nemendur - karl-
ar og konur - myndu ekki vilja bera starfsheitin hjúkrunarkona, I
við yrðum að fá annað starfsheiti er bæði nemendur frá Háskóla
Islands og Hjúkrunarskóla Islands gætu sameinast um. Ég lagði
til við Hjúkrunarfélag Islands að það veldi nýtt starfsheiti á
stéttina. Um það skrifaði ég stutta grein í Hjúkrunarblaðið og
stakk upp á eftirfarandi starfsheitum: hjúkrir, hjúkri, hjúkrari
eða hjúkrunarfræðingur. Atkvæðagreiðsla fór fram í deildum:
Hjúkrunarfélagsins um þessar tillögur og starfsheitið hjúkrun-
arfræðingur bar sigur úr býtum. Það var svo fellt inn í hjúkrun-
arlög, er gildi tóku 22. maí 1975, að „starfsheitið væri hjúkrun-
arfræðingur, en þeim sem þess óskuðu væri heimilt að kalla sig
hjúkrunarkonu eða hjúkrunarmann“. Mörgum eldri hjúkrunar-
konum þótti vænt um starfsheiti sitt og notuðu það áfram.
Lög um heilbrigðisþjónustu
Vegna starfs míns f ráðuneytinu tók ég þátt í mörgum nefndum
og gat þar komið fram ýmsum hugmyndum og málum er ég
hafði trú á að yrðu til framfara. Ráðuneytið hafði aðeins starfað
í nokkra mánuði er ég kom þangað til starfa, mörg ný verkefni
biðu úrlausnar og önnur endurskoðunar. Meðal þeirra verkefna
voru lög um heilbrigðisþjónustu. Ég sat í nefnd er endurskoðaði
þau lög og þar þótti mér vanta eitt og annað um hjúkrun og
hjúkrunarfræðinga, og reyndar fleiri heilbrigðisstéttir. Ég lagði
meðal annars til, að hjúkrunarforstjóri skyldi sjá um framkvæmd
og bera ábyrgð á hjúkrunarþjónustu í sjúkrahúsum hér á landi.
Það hlaut samþykki og í nýjum lögum um heilbrigðisþjónustu,
er gildi tóku 20. maí 1978, er 29. grein svohljóðandi: „Hjúkrun-
arstjóri skipuleggur hjúkrun á deildinni í samráði við hjúkrunar-
forstjóra og ber ábyrgð á henni.“ Þarna er kveðið í lögum á um
sjálfstæði hjúkrunarfræðinga og ábyrgð á starfi. Með aukinni
þekkingu og möguleikum á framhaldsnámi á háskólastigi -
þekkingu á kennslu, stjórnun og rannsóknum - var eðlilegt að
þessari stétt yrði fengið meira sjálfstæði og þá um leið ábyrgð.
Eitt og annað fleira um hjúkrun og hjúkrunarfræðinga var sett
inn við þessa endurskoðun laga um heilbrigðismál og má sjá
það í fyrrnefndum lögum.
Hjúkrunarmál
Hjúkrunarmál er rit er ég tók saman um nám og störf hjúkrun-
arfræðinga og sjúkraliða og gerði þá könnun á störfum hjúkrun-
arfræðinga árin 1974 - 1975. Þetta rit gaf heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytið út árið 1978 (Rit 1/1978 ).
Að lokum langar mig til að vekja athygli á að nú eiga hjúkrun-
arfræðingar sæti í flestum þeirra nefnda er fjalla um heilbrigð-
ismál. Þeir skrifa góðar og eftirtektarverðar greinar í blöð og
tímarit og rannsóknir þeirra á hjúkrun, málefnum sjúkra og
heilsuvernd vekja verðskuldaða athygli. Augljóst er að betri og
meiri menntun þeirra hefur skilað sér ríkulega.
Timarit íslenskra hjúkrunarfræöinga 5. tbl. 79. árg. 2003
41