Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2005, Side 18

Konurnar í þessari rannsókn voru ekki beðnar um að leggja mat
á hversu slæm einkenni þeirra væru né hvort þau hefðu áhrif
á líf þeirra. Einungis var spurt hvort þær hefðu fundið fyrir
ákveðnum einkennum. Ekki kom fram munur á einkennum
eða einkennaleysi hjá konum sem nota hormón og hjá þeim
sem hafa hætt notkun hormóna. I Ijósi ráðlegginga um hvenær
nota skuli tíðahvarfahormón og þess að 64% kvenna, sem hafa
hugleitt að hætta notkun, hefur rætt það við lækni, má ætla að
meirihluti kvenna, sem nú notar tíðahvarfahormón, geri það
vegna þess hve slæm áhrif einkennin hafa á líðan þeirra.
Islenskar konur við tíðahvörl telja heilsu sína góða eða mjög
góða. Eldri konur eru Iíklegri en þær yngri til að segjast búa við
betri heilsu en aðrar konur á þeirra aldri. Eins og við má búast
eru fleiri í eldri aldurshópnum jafnframt komnar á tíðahvörf
og finna fyrir einkennum tíðahvarfa. Tiðahvörfin og einkenni
þeirra sem slík virðast því ekki hafa áhrif á hvernig konur á
þessum aldri líta á heilsu sína.
Lokaorð
Rannsókn þessi sýnir að íslenskar konur á tíðahvarfaaldri hafa
dregið úr notkun tíðahvarfahormóna í kjölfar þess að WHI-
rannsóknin var stöðvuð árið 2002. Meðal kvenna, sem eru að
hugleiða að hefja eða hætta notkun hormóna, skiptir miklu
máli að ekki er nóg vitað um áhættu af notkun hormóna.
Þær vilja fá greinargóðar upplýsingar um hormónameðferð
og telja að fræðsla um tíðahvörf ætti að vera meiri á vegum
heilbrigðisyfirvalda.
Heimildir
Adamopoulos, D.A., Karamertzaris, M., Thomopoulos, A„ Pappa, A„ Koukkou, E„ og
Nieopoulou, S.C. (2002). Age at menopause and prevalenee of its different types in
contemporary Greek women. Menopause, 9, 443-448.
Ari Jóhannesson, Jens A. Guðmundsson og Katrin Fjeldsted í samvinnu við Gunnar
Sigurðsson, Brynjólf Mogensen, Jón Þ. Hallgrimsson, Þór Halldórsson og Ingvar
Teitsson (1995). Beinþynning. Orsakír, greining og meðferð. Lœknablaðiö, 81, 426-
432.
Avis, N.E., og MeKinlay, S.M. (2001). A longitudinal analysis of women's attitude toward
the menopause: result from the Massachusetts Women's Health Study. Maturitas, 13,
65-79.
Bakken, K„ Eggen, A.E., og Lund, E. (2001). Hormone replacement therapy in Norwegian
women, 1996-1997. Maturítas, 40,131-41.
Banks, E„ Beral, V„ Reeves, G„ og Barnes I. (Million Women Study Collaborators (ritu-
narhópur)) (2002). Patterns of use of hormone replacement therapy in one million
women in Britain, 1996-2000. British Journal of Obstetrics and Gynaecology, 109,
1319-1330.
Brett, K„ og Cooper, G. (2003). Associations with menopause and menopausal transition
in a nationally representative US sample. Maturitas, 45, 89-97.
Brynja Ármannsdóttir, Laufey Tryggvadóttir, Jón Gunnlaugur Jónasson, Elinborg J.
Ólafsdóttir og Jens A. Guðmundsson (2004). Notkun tiðahvarfahormóna hjá íslenskum
konum árin 1996-2001. Lœknablaðið, 90, 471-7.
Col, N.F., Pauker, S.G., Goldberg, R.J., Eckman, M.H., Orr, R.K., Ross, E.M., og Wong, J.B.
(1999). Individualizing thearpy to prevent longterm consequences of estrogen defi-
ciency in postmenopausal women. Archives of Internal Medieine, 159, 1458-66.
Ekström, H„ Esseveld, K.„ og Hovelius, B. (2003). Associations between
attitudes toward hormone therapy and current use of it in mid-
dle-aged women. Maturitas, 46, 45-57.
Elisabet Þorgeirsdóttir (2003). Hormónar - til hvers? Vera, 1, 16-26.
Eva Sædis Sigurðardóttir, Guðrún Elva Guömundsdóttir og Heiðbjört
Sif Arnardóttir (2004). Konurog tiðahvarfahormón. Háskóli
Islands, hjúkrunarfræðideild, lokaverkefni til BS-prófs i hjúkrunar-
fræði.
Gannon, L„ og Stevens, J. (1998). Portraits of menopause in the mass
media. Women & Health, 27,[3), 1-15.
Getz L„ Sigurdsson J.A., og Hetlevik I. (2003). Is opportunistic dis-
ease prevention in the consultation ethically justifiable? British
Medical Journal, 327, 498-50.
Grady, D„ Rubin S.M., Petitti, D.B., Fox, C.S., Black D„ Ettinger B„
Ernster, V.L., og Cummings, S.R. (1992). Hormone therapy to pre-
vent disease and prolong life in postmenopausal women. Annals
of Internal Medicine, 117, 1016-37.
Grodstein F„ Stampfer, M.J., Manson, J.E., Colditz, G.A., Willett,
W.C., Rosner, B„ Speizer, F.E., og Hennekens, C.H. (1996).
Postmenopausal estrogen and progestin use and the risk of eario-
vascual disease. New England Journal ofMedieine, 335, 453-61.
Herdís Sveinsdóttir (2002). Breytingaskeið kvenna og
hormóna„MEÐFERÐ". Timarit hjúkrunarfrœðinga, 78, 9-15.
Herdis Sveinsdóttir (1998). Heilbrigði kvenna. Timarit hjúkrunar-
frœðinga, 74, 265-270.
Hvas, L, Thorsen, H„ og Söndergaard, K. (2003). Discussing meno-
pause in general practice. Moturitas, 46, 139-146.
Jóhann Ág. Sigurðsson og Hildur Kristjansdóttir (2002). Aö hætta á
hormónameðferð vegna tíðahvarfa. Morgunblaðið, 23. nóvember.
Jón Hersir Elíasson, Laufey Tryggvadóttir, Hrafn Tulinius og Jens
A. Guðmundsson (1998). Hormónameðferð kvenna á íslandi.
Lœknablaðið, 84, 25-31
Kristin Gunnarsdóttir (2002). Ekki sambærileg hormón. Morgunbtaðið,
8. nóvember.
Ku, S.Y., Kang, J.W., Kim, H„ Ku, P.S., Lee, S.H., Suh, C.S., Kim, S.H.,
Choi, Y.M., Kim, J.G., Moon, S.Y. (2004). Regional differences in
age at menopause between Korean-Korean and Korean-Chinese.
Menopause, 11, 569-574.
Laborde, J„ og Foley, M.E. (2002). Hormone replacement therapy
counseling: Prevalence and predictors. Journal ofWomen's Health,
11, 805-811.
Landlæknisembættið (2002a). Tilmæli til lækna um samsetta hor-
mónameðferð. Sótt i september 2004 á http://www.landlaeknir.
is/template1.asp?PagelD=628ftnid=413.
Landlæknisembættið (2002b). Kvenhormónameðferð um og eftir
tiðahvörf. Sótt i september 2004 á http://www.landlaeknir.is/
Uploads/FileGallery/Kliniskar%20leidbeiningar/Hormonamedferd_
Iaest2_27.04.04.doc.
Lidegaard, 0. (1993). Use of oral contraceptives in Denmark 1980-
1990 and smoking habits among fertile women in 1990. Ugeskrift
for Lœger, 155, 3550-8.
Lyons, A.C., og Griffin, C. (2003). Managing menopause: A qualita-
tive analysis of self-help literature for women at midlife. Social
Science Et Medicine, 56, 1629-1642.
Monique M.A., Zanten, B„ Barentsen, R„ og van der Mooren, MJ.
(2002). Hormone replacement therapy and surveillance consider-
ations. Maturitas, 43, viðauki 1, S79-84, S57-67.
Morgunblaðið (2002). Rannsókn stöðvuð á hormónameðferð. Hættan
talin meiri en ávinningurinn. Morgunblaðið, 21. júlí.
Mueller, J.E., Döring, A„ Heier, M„ og Löwel, H. (2002). Prevalence and
determinants of hormone replacement therapy in German women
1984-1995. Maturitas, 43,95-104.
Murtagh, M.J., og Hepworth, J. (2003). Menopause as a long-term risk
to health: implications of general practitioner accounts of preven-
tion for women's choice and decision-making. Sociology of Health
and lllness, 25, 185-207.
Neves-e-Castro, M. (2002). Is there a menopausal medicine? The past,
the present and the future. Maturitas, 43, viðauki 1, S79-84.
Newton, K.M., Lacroix, A.Z., Leveille, S.G., Rutter, C„ Keenan, N.L.,
og Anderson, L.A. (1998). The physician's role in women's deci-
sion making about hormone replacement therapy. ObstetricsEt
Gynecology, 92, 580-584
Timarit hjúkrunarfræöinga 4. tbl. 81. árg. 2005