Tíðindi um stjórnarmálefni Íslands - 01.01.1870, Síða 51
UM FÉ ÓMYNDUGRA.
45
taka á móti, þegar hann tæki sjálfur við fjárforráðum, og það því síður
sem rikisskuldahréf, eptir því, sem þingið að orði kcmst, ekki eru
neinn lögeyrir á Islandi. Af þessum ástæðum áleit þingið, að
ótilladiilegt væri að gjöra það að lögum að ver,a fé ómyndugra i rikis-
skuldabrél', þó eigi næmi mciru en 100 rd., cn þvi ólillækilegra virtist
þvi saml sem áður vera, að lála slíkt fyrirkomulag ná til ómyndugra
fjár yfirhöfuð; því auk alls þess, sem mælir inóti téðum ríkisskulda-
bréfum, þá mundu þau hin stærri hafa þau vandkvæ.ði i för með sér,
að menn sökuni peningaeklunnar á Islandi ekki mundu geta orðið af
með þau nema með skaða og aH'ölluin. Jjingið áleit eigi heldur eins
hægt að fá keypt rikisskuldahréf, eins og rað cr fyrir gjört í ástæðunum
fyrir frumvarpi stjórnarinnar, þarsem menn yrðu að lata liina íslenzku
kaupnienn úlvcga sér þau, cn liagur þcirra sé eigi avallt á svo föstum
fæti, að þeim án veðs sé trúandi ef til vill um lengri tíma fyrir pen-
inguin óinyndugra, þangaðlil þeir væru búnir að kaupa rikisskuldabréfin
fyrir þá, og ættu þeir sjállir að leggja peninga út fyrirfram fyrir ríkis-
skuldabréfin, þá megi á liinn bóginn gjöra ráð fyrir, að þeir vildu hafa
hæblega vexti af fé sínu. |>ó nú svo sé til ællazt í fruinvarpi stjórnar-
innar, að ekki skuli vcrja fé óinyndugra til að kaupa fyrir það ríkis-
skuldabréf fyrri en búið sé að b,óða það fram á leigu cptir fyrirmælum
laganna, þá hélt þingið, að sú mundi veröa niðurstaðan, að til þcss
yrði varið ölluin þorra af minni upphæðum óinyndugrafáriiis, þvi varla
mundi neinn jarðeigandi vilja vinna til þess, að vcðselja jörð sína, þegar
aðeins væri að ræða um upphæð, sem væri 100 rd. eður minna. Loks-
ins áleit þingið, að það fyrirkoinulag, scm hér er um rætt, hlyti að hafa
skaðleg áhrif á verzlunaiástand íslands, einkum við úllendar þ.óðir,
sem ef til vill eigi mundu ætíð taka dönsk ríkisskuldabréf fyrir fullan
kaupeyri, og svo yrði það einnig að skerða grundvallarregluna í tilsk.
18. fehrúar 1817, 7. gr. stafl. C., þarsem því er lýst yfir, að óinynd-
ugra fé sku'i umfram allt gjöra ávaxtarsaml í landinu sjálfu, en það
megi segja, að þetta hafi gjört vcrið meðan fénu var komið á vöxtu í
jarðabókarsjóðinn, þvi það hafi orðið dregið út úr sjóðnum með stuttuin
fyrirvara og megi þessvegna álíta að það liafi verið í vcltu í landinu.
Jafnhliða leylinu til að kaupa ríkisskuldabréf fyrir fé ómyndugra
var í frumvarpi stjórnarinnar ákvörðun um, að ávaxta mætti þetta fc,
þegar eins stæði á, mcð þvi að lána það inóti lögmætu veði, en minni
leigu en þeirri, sem ákveðin er í tilsk. 18. febr. 1817, en þó svo, að
leigan að minnsta kosti væri 3 afhundraði; liélt þingið, að þetta úrræðið
optastnær mundi hlíla, einkum ef féð, sem á boðstólum væri, næmi
svo talsverðri upphæð, að menn vildu vinna tit að festa jarðir sínar