Tíðindi um stjórnarmálefni Íslands - 01.01.1870, Page 156
150 D.M SKIKKUNARVALD STIPTSYFIKVALDANNA.
1865
7, marz.
17. Bréf kirkju- og kennslustjórnarinnar til stiptsyfn--
vnlilannn á íslnndi, um skyldu kandidata frá presta-
skólanum í Reykjavík til að taka ámóti fátæku brauði.
Samkvæmt þegnlegum uppástungum kirkju- og kennslu-
stjdrnarinnar hefir hans hátign konunginum jidknazt 24. f. m. 1
mebal annars allramildilegast ab fallast á:
‘) Ástæilur fjrir konungsúrskurðinum voru þessar:
Sarnkvæmt konungsbréfum frá 10. maímán. 1737 og2. desembermán.
1791 htífðu stiptsyfirvöldin á íslandi mynduglcika til, þcgar enginn
sOkti um eitthvert aí fálæku brauðunum, að skj'lda hvern þann stúdent,
scin fengið hafði kennslu borgunarlausl i skólunum á Islandi og að
öðru lejli var hæfur til prestsskapar, til að verða prestur i brauð-
inu, og var honum um leið heitið þrí, að hann að nokkrum árum
liðnum skjldi fremur öðruin koma til greina til að fá belra brauð,
ef liann hegðaði sér vel og lcysti embættisskyldur sínar aí hendi
með samvizkusemi. Stiptsjfirvöldin hafa lika samkvæint þessum
ákvör&unum áður fjrri nokkrum sinnum skikkað prcsta i fátæku
brauðin, þcgar enginn hefir sókt um þau. En eplir að sú breyt-
ing var komin á, að ekki tnátti lengur veita þeim brauð, sem út-
skrifuðust úr latinuskólanum, nema því að eins að þeir hefðu
gcngið undir próf við menntunarstofnun þá lianda preslaefnum á
íslandi, sem stolnuð var samkvæmt konungsúrsktirði frá 7. júní-
mán. 1811 (prcstaskólann), var svo álitið, að ákvarðanir þessar
yrðu ckki beinlinis heimfærðar uppá þá, scm úlskrifuðusl úr presta-
skólanum , jafnvel þó þeir hefðu fcngið þar kennslu borgunarlaust
og slyrk úr opinbcrum sjóði. A hinn bóginn var reynslan búin að
sýna, að við því mátti búast, að cf ekki mætti gjöra ncinum að
skyldu að verða prestur i fátæku brnuðunum, mundi svo fara,
að margir söfnuðir cf til vill í mörg ár yrðu prestslausir. Af
þcs«um ástæðum var samkvæmt þegnlegum uppáslungum dóms-
málastjórnarinnnr ákveðið i konungsúrskurði dags. 17 maímán. 1862,
að þeim kandídötum, sem lokið haTa prófi \ið prcstaskólann og
notið hafa styrks úr almennum sjóði til tnenntaiðkana sinna við
skóla þcnna, vcrði, þegar þörf er á, gjört að skyldu að verða
preslar á fálækum brauðum á Islandi, sem cnginn sækir um, cr
hæfilegur sé til að fá þau; en aptur á móti megi þeir eiga von á
að koma öðrum fremur til greina til að fá bélra brauð, eptir að
þcir eru búnir að þjóna fátæku brauði hæfilega langan troa; en
færist þeir undan að þiggja slik brauð, borgi þeir tafarlaust apt-
tir styrk þann, er þcir hafa fengið