Ráðunautafundur - 11.02.1985, Qupperneq 170

-160-
RÁÐNAUTAFUNDUR 1985
ENDURRÆKTUN LANDS EFTIR KAL
Bjarni E. Guðleifsson,
Ræktunarfélagi Norðurlands
og
Tilraunastöðinni á Möðruvöllum
I. Inngangur.
1 túnunum á Islandi lætur sáðgresi undan síga með timanum, hlutdeild
þess minnkar en önnur grös koma 1 staðinn, grös sem oft eru uppskeruminni
eðagefa lélegra fóður en sáðgresið. Þessi gróðurkipti verða mishratt og
eru háð ýmsum ytri aðstæðum svo sem veðurfari, legu landsins, jarðvegsgerð
og nýtingu túnsins. Stundum grisjast sáðgresi vegna álags að vetrinum en
annað gras fyllir þá oft út í eyðumar. í alvarlegum kalárum eyðist hins
vegar og drepst nær allt sáðgresi á einum vetri og oft einnig önnur grös
sem í túninu vaxa. Til að fá góða uppskeru af þessum túmim hafa bændur
gripið til þess að endurrækta þessi tún og sá i þau sáðgresi á ný. Reynsla
manna af endurræktun er mjög misjöfn og telja sumir árangurinn mun lélegri
en við sáningu í nýtt land. Hafa ýmsir kennt því um að illgresi er oft
meira vandamál við endurvinnslu. Aðrir segja að eitthvað annað komi til,
og eru þess dæmi að menn hafa reynt endurræktun oftar en einu sinni og með
mismunandi aðferðum en án árangurs og hafa sumir reyndar gefist upp.
íslenskar rannsóknir á jarðvinnslu eru afar takmarkaðar, og gegnir það
raunar furðu vegna þess að óvíða í búskapnum er hæpnara að byggja á er-
lendri þekkingu vegna sérstæðni íslensks jarðvegs. Eðlilega erurannsókn-
ir á endurræktun túna enn fátæklegri, svo leiðbeiningar ráðunauta hafa
aðallega stuðst við reynslu bænda og heilbrigða skynsemi. Astæðan fyrir
þekkingarskorti okkar á ræktunaraðferðum og endurræktun kann að vera sú að
þetta er erfitt viðfangsefni og menn hafa ekki lagt í að kljást við það.
Enn fremur henta hinar hefðbundnu tilraunaaðferðir illa til ræktunarrann-
sókna, hér þarf einnig að beita öðrum rannsókanaaðferðum. Á vegumi >RALA
hafa verið gerðar nokkrar tilraunir þar sem prófaðar eru mismunandi leiðir
við endurræktun kalins lands. Flestar þessara tilrauna eru með hefðbundnu
sniði jarðræktartilrauna og allar eiga þær það sameiginlegt að skipulagi
og framkvæmd þeirra er mjög ábótavant og því túlkun niðurstaðanna erfið
og áþreifanlegar og gagnlegar niðurstöður takmarkaðar. Má t.d. nefna að