Gerðir kirkjuþings - 01.01.2015, Qupperneq 15

15
Ávarp forsætisráherra, Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar
Forseti kirkjuþings, biskup Íslands, kirkjuþingsfulltrúar, góðir gestir.
Það er mikill heiður að fá að ávarpa þetta þing hér í dag, hjá þessari merku stofnun;
stofnun sem er í raun einstök, af ýmsum ástæðum. Einstök vegna þeirra áhrifa sem hún
hefur haft á íslenskt samfélag í þúsund ár og rúmlega það, en hún er líka einstök að því
leyti að það gilda ekki um hana sömu reglur og margar aðrar stofnanir. Eitt af því sem er
óvenjulegt við kirkjuna er að þegar gaf á hjá okkur, efnahagslega, og landið stóð frammi
fyrir miklum þrengingum þá bauðst kirkjan til þess af fúsum og frjálsum vilja að gefa
eftir af því sem voru ekki aðeins fjárveitingar til hennar, eins og komið hefur fram og þið
þekkið, heldur beinlínis sóknargjöld sem að henni voru ætluð. Það er einstakt að stofnun
gefi eftir af því fjármagni sem henni er ætlað. En, það vantar kannski svolítið upp á að
kirkjan hafi fengið nægjanlegar þakkir fyrir, og raunar kannski þvert á móti það hefur
verið gengið á lagið.
Það verður að segjast alveg eins og er að stjórnvöld hafa gengið á lagið og samfélagið í
umræðu um kirkjuna og framlög til hennar, eða sóknargjöldin, hafa gengið á lagið, vegna
þess m.a. að menn hafa ekki gert sér grein fyrir hvernig í þessu liggur, einnig vegna þess
að því miður er tilhneiging til þess að ganga á lagið þegar að menn gefa eftir. Það á ekki að
verða til þess að menn hætti að koma fram eins og kirkjan og gefa af sér og gefa eftir, þegar
að það á við, en það hins vegar minnir á að menn munu þurfa að standa á sínu. Það hefur
kirkjan þurft að gera núna, við höfum skilning á því, stjórnvöld, fullan skilning, a.m.k. svo
ég tali nú fyrir sjálfan mig, og við munum í framhaldinu vinna að því með kirkjunni að
leysa úr fjármálum hennar, en því er ekki að leyna að lagaleg staða kirkjunnar er sterk -
þetta er í raun borðliggjandi að kirkjan á rétt á ákveðnu fjármagni sem hún hefur sjálfviljug
gefið eftir, en ríkið getur ekki leyft sér að ganga endalaust á lagið hvað það varðar.
Það er reyndar almennt áhyggjuefni hvernig menn leyfa sér að tala um kirkjuna og
kristna trú. Hvernig menn leyfa sér að draga upp ranga villandi mynd af kirkju og trú
og stundum finnst mér vanta svolítið upp á það að kirkjan sjálf, eða kirkjunnar þjónar,
prestar, hafi nægt sjálfstraust til þess að svara fyrir kirkjuna. Sumir virðast nánast upplifa
það sem hlutverk sitt að afsaka kirkjuna - eða að passa að vera ekki fyrir. Þetta er ekki
vænlegt til árangurs. Ég er ekki að segja að þetta sé almennt stefna kirkjunnar, alls ekki, að
þetta eigi almennt við um presta, en því miður eru of mörg dæmi þess að menn þori ekki
að standa á sínu, séu feimnir við það, hafi látið villandi umræðu villa sér sýn. Kirkjan þarf
að hafa trú á sjálfri sér, og við þegnarnir í þessu landi sem að hefur þjóðkirkju, þjóðkirkju
hefur mótað þetta land í þúsund ár, við þurfum á því að halda að kirkjan hafi trú á sér.
Hún á að trúa því að hún sé að gera rétt, þetta sé hið rétta, vegna þess að skilaboðin til fólks
verða að vera þau að það eigi að koma til kirkjunnar vegna þess að hún sé að gera rétt, ekki
eins og menn séu að velja sér íþróttafélag til að halda með eða að ganga í verkalýðsfélag
eða stjórnmálaflokk.
Nei, það getur ekki verið nálgun kirkjunnar, nálgun kirkjunnar verður að vera sú að
hún sé að boða hið rétta. Það að hafa trú á sjálfum sér og trúa því að kirkjan sé að boða hið
rétta fagnaðarerindi felur ekki í sér að litið sé niður á önnur trúarbrögð eða aðra trúarhópa.