Dagblaðið Vísir - DV - 19.04.2016, Qupperneq 4

Vikublað 19.–21. apríl 20164 Fréttir
100 milljarða gjaldeyriskaup
fyrstu þrjá mánuði ársins
S
eðlabanki Íslands keypti
gjaldeyri fyrir nærri 100 millj­
arða króna á fyrstu þremur
mánuðum ársins sem eru
um þrefalt meiri kaup en á
sama tíma fyrir ári. Námu kaupin ríf­
lega 60% af heildarveltu á millibanka­
markaði með gjaldeyrismarkaði.
Óskuldsettur gjaldeyrisforði Seðla­
bankans er kominn yfir 400 millj­
arða króna, eða sem nemur um 20%
af landsframleiðslu, og ljóst er að sá
tímapunktur nálgast þar sem bank­
inn þarf að fara stíga á bremsuna í
kaupum sínum og leyfa krónunni
þess í stað að styrkjast samhliða
miklu innflæði gjaldeyris til landsins.
Ashok Bhatia, formaður sendi­
nefndar Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
(AGS), sagðist aðspurður í samtali
við DV, eftir árlegan fund sjóðsins á
Kjarvalsstöðum síðastliðinn þriðju­
dag, ekki vilja nefna einhverja eina
tölu um hver væri æskileg stærð
gjaldeyrisforðans. Hins vegar nefndi
hann að sjóðurinn hafi fært rök fyrir
því að stærð forðans þurfi að mótast
af varfærinni nálgun, einkum á með­
an afnámsferlinu er enn ólokið. „Við
teljum að eins og sakir standa þá sé
meira betra en minna,“ sagði Ashok.
Gengisstyrking í pípunum
Mikil aukning í innflæði gjaldeyris
á milli ára, sem hefur gert Seðla­
bankanum kleift að safna enn frekar
í forðann, skýrist sem kunnugt er
einkum af auknum straumi ferða­
manna til landsins. Þá munar einnig
mikið um að sá gjaldeyrir sem Arion
banki og ýmsir lífeyrissjóðir fengu
við sölu á hlut sínum í Bakkavör
í byrjun árs – samtals um
27 milljarðar – skil­
aði sér allur til
Seðlabankans.
Við þetta bæt­
ist að erlendir
fjárfestingar­
sjóðir hafa
á síðustu
mánuðum
verið að
koma með
gjaldeyri til
landsins í
gegnum
nýfjár­
festingaleið Seðlabankans og fjárfest
í íslenskum ríkisskuldabréfum.
Samkvæmt upplýsingum í Lána­
málum ríkisins um eignastöðu er­
lendra aðila í óverðtryggðum ríkis­
skuldabréfum má áætla að innflæði
gjaldeyris í tengslum við slík vaxta­
munarviðskipti á fyrstu þremur
mánuðum ársins nemi um nítján
milljörðum króna. Á seinni helm­
ingi síðasta árs, þegar erlendir fjár­
festingarsjóðir hófu innreið sína í
ríkis skuldabréf á ný eftir að stjórnvöld
kynntu áætlun sína um losun hafta,
nam heildarfjárhæð vaxtamunar­
viðskipta 54 milljörðum. Þetta mikla
innflæði gjaldeyris hef­
ur því einnig átt
sinn þátt í því að
Seðlabankinn
hefur getað
byggt upp
forða sinn
jafn hratt
og raun
ber vitni.
Við­
mælendur
DV á fjár­
málamark­
aði telja
einsýnt að
verði
n Kaup Seðlabankans þrefölduðust á milli ára n AGS telur enn betra að hafa meiri forða en minni
Hörður Ægisson
hordur@dv.is
Gjaldeyriskaup
seðlabankans
2015
Jan
8 14 12
Feb Mars
2016
46 21 30
Jan Feb Mars
Tölur eru í milljörðum króna.
HeiMild: Seðlabanki ÍSlandS
framhald á þessu gríðarmikla inn­
flæði gjaldeyris, sem allt útlit er fyrir,
þá hljóti að koma fyrr eða síðar að því
að Seðlabankinn verði nauðbeygður
til að fara minnka gjaldeyriskaup sín.
Það ætti að óbreyttu að verða til þess
að gengið fari að styrkjast nokk­
uð og telja margir ekki ólík­
legt að krónan gæti þá
hæglega hækkað í verði
um 10–20% á skömm­
um tíma. Í fyrra keypti
Seðlabankinn gjald­
eyri fyrir um 313
milljarða, sem var
sögulegt met, en
núna er allt útlit fyrir
að kaupin verði að
óbreyttu vel yfir 400
milljarðar. Í yfirlýsingu
sendinefndar AGS kemur fram að
Seðlabankinn eigi að leggja áherslu
á verðbólgumarkmið og gefa skýrt til
kynna að ekkert gengismarkmið sé
til staðar. „Mótspyrna gegn gengis­
hækkunum, svo þversagnakennt
sem það er, getur skapað væntingar
markaðarins um frekari gengis­
hækkun,“ segir í yfirlýsingunni.
Fái fullt frelsi
Mikið gjaldeyrisinnflæði og stór
óskuldsettur forði Seðlabankans
gera að verkum að nú eru kjörað­
stæður, líkt og sendinefnd AGS bend­
ir á, til að stíga frekari skref við losun
hafta eftir að búið er að leysa út 300
milljarða aflandskrónueignir. Í yfir­
lýsingu AGS er lögð á það áhersla að
skynsamlegt sé í kjölfarið að heimila
aukna erlenda fjárfestingu lífeyris­
sjóða áður en stjórnvöld snúa sér að
losun hafta á almenning.
Sumir telja hins vegar að þegar
tekið er mið af hinu mikla gjaldeyris­
innflæði til landsins sé full ástæða til
að stíga mun meira afgerandi skref
við að losa um höft á innlenda að­
ila. Þannig hafa talsmenn Samtaka
atvinnulífsins (SA), meðal annars
Þorsteinn Víglundsson, fram­
kvæmdastjóri samtakanna, fært fyrir
því rök að í stað þess rýmka aðeins
heimildir lífeyrissjóða til að fjárfesta
erlendis ætti að stíga skrefið alla leið
og gefa þeim fullt frelsi til slíkra fjár­
festinga. Uppsöfnuð fjárfestingar­
þörf lífeyrissjóða erlendis hleypur
á hundruðum milljarða króna og
með þessari leið væri því hægt að
sporna gegn styrkingu krónunnar –
og um leið auka áhættudreifingu í
eignasafni lífeyrissjóðanna. n
Mynd DV ehf / Sigtryggur Ari
-------
183670
183670
Seðlabankastjóri Gjaldeyrisforði
Seðlabankans hefur byggst hratt upp í
aðdraganda losunar fjármagnshafta.
ashok bhatia „Við teljum að eins og sakir
standa þá sé meira betra en minna.“
Dýrkeyptur
gjaldeyrisforði
Sá mikli óskuldsetti gjaldeyrisforði sem
Seðlabankanum hefur tekist að byggja
upp dregur mikið úr lausafjáráhættu
þjóðarbúsins sem er afar mikilvægt
samhliða því að áætlun stjórnvalda um
losun hafta er fylgt úr hlaði. Forða af
þessari stærðargráðu fylgir hins vegar
einnig beinn kostnaður – og hann verður
meiri eftir því sem forðinn stækkar. Miðað
við stöðu forðans í árslok 2015 nam nei-
kvæður vaxtamunur á gjaldeyrisjöfnuði
bankans, þar sem innlendir vextir eru mun
hærri en möguleg erlend ávöxtun forðans,
um 18 milljörðum á ársgrundvelli.
Már Guðmundsson seðlabankastjóri
kom inn á þetta í ræðu sinni á ársfundi
bankans í síðasta mánuði og benti á að
ef þessi staða verði viðvarandi muni það
höggva „stór högg í afkomu Seðlabank-
ans.“ Hins vegar gæti þessi staða orðið
til þess, útskýrði seðlabankastjóri, að
mögulegt væri að leysa stærri hluta
aflandskrónuvandans í fyrirhuguðu
útboði með endanlegri hætti en áður
var útlit fyrir. Þannig mætti ímynda sér
að sá hluti aflandskrónueigna sem er í
höndum aðeins fjögurra erlendra fjár-
festingarsjóða, samtals um 230 millj-
arðar, færi allur úr landi strax í gegnum
gjaldeyrisútboð. Ef útboðsgengið yrði til
dæmis í kringum 220 krónur gagnvart
evru þá myndu um 150 milljarðar fara úr
forða Seðlabankans.
„Mótspyrna gegn
gengis hækkunum
[…] getur skapað
væntingar markaðarins
um frekari gengishækkun.
s: 426 5000 - booking@bbkefairport.is - bbkeflavik.com
Vetrartilboð út apríl
9.900 kr. fyrir 2 með morgunmat
Við geymum bílinn frítt, keyrum þig á
flugvöllinn og sækjum þig við heimkomu
Láttu fara vel um þig nóttina fyrir eða eftir flug og gistu hjá okkur