Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.2017, Qupperneq 12

12 Helgarblað 12.–15. maí 2017fréttir
„Ég vil aldrei heyra
þetta hljóð aftur“
n Karlmaður framdi sjálfsvíg á miðvikudaginn n Stökk út um glugga í Hátúni
R
étt fyrir miðnætti á miðviku-
daginn framdi íbúi í blokk-
um Öryrkjabandalagsins
við Hátún sjálfsvíg með því
að henda sér út um glugga
af einni af efstu hæðum hússins.
Maðurinn var rétt rúmlega fimm-
tugur. Að sögn Júlíusar Þórðarsonar,
íbúa í blokkunum og vinar manns-
ins, er þetta fimmti íbúinn sem hann
þekkti persónulega sem sviptir sig lífi
á þennan hátt frá því að hann flutti í
blokkina árið 2001. Hann segist hafa
orðið vitni að þeim flestum. „Hátún
er biðsalur dauðans,“ segir Júlíus.
Júlíus lýsir manninum sem lést á
miðvikudaginn sem góðum manni
sem öllum líkaði vel við. Hann hafi
verið rólegur í fasi en skarpgáfaður.
Júlíus segir að hann hafi haft mikinn
áhuga á skák og verið sterkur skák-
maður.
Hildur Hjálmarsdóttir, íbúi á jarð-
hæð í blokkunum, kom að mannin-
um en hann féll niður beint fyrir utan
svefnherbergi hennar. Hún segist
ekki hafa hætt að skjálfa þegar hún
ræddi við blaðamann DV daginn eft-
ir. Blóðsletta á verönd hennar hafði
enn ekki verið þrifin.
Leo J. W. Ingason missti son sinn,
Gunnar Leó Leosson, árið 2007 með
þessum hætti en hann var nýfluttur í
blokkirnar. Öll eru þau sammála um
að ábyrgð stjórnvalda sé mikil.
DV óskaði eftir viðtali við
Björn Arnar Magnússon, fram-
kvæmdastjóra Brynju – Hússjóðs Ör-
yrkjabandalagsins, sem á og rekur
íbúðirnar í Hátúni 10, en ekki náðist
í hann, þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir.
„Hátúnið, og íbúarnir þar, hefur verið
mér hugleikið, enda sagði ég af mér
formennsku í ÖBÍ vegna andstöðu
Hússjóðsins við róttækar umbætur,“
sagði Sigursteinn Másson, fyrrver-
andi formaður Öryrkjabandalagsins
og Geðhjálpar, í samtali við DV.
Vill aldrei heyra þetta hljóð
aftur
Hildur er nýflutt á jarðhæð þar sem
henni finnst gott að geta farið beint
út á veröndina vegna veikinda sinna.
Hún var í áfalli en þó brött þegar hún
tók á móti blaðamanni. Hún þekkti
manninn sem lést ágætlega að eig-
in sögn. Það var um ellefuleytið á
miðvikudagskvöld, þegar Hildur var
í tölvunni, að hún heyrir þungt högg
fyrir utan. Hún leit út og sá að vinur
hennar lá í blóði sínu fyrir utan á ver-
öndinni. „Hann lá með hendurnar
frá sér. Ég reyndi að hringja í 112 en
ég skalf svo mikið að ég gat það varla.
Ég fór svo strax út til hans og sagði
honum að hjálp væri á leiðinni en ég
sá á augunum að þetta var búið,“ seg-
ir Hildur.
Hildur segir að þetta hafi verið
einfaldlega skelfileg lífsreynsla. Hún
segir að lögreglan hafi staðið sig með
prýði en furðar sig þó á því að sér hafi
ekki verið boðið upp á áfallahjálp.
Hún segir þó að prestur hafi boðað
komu sína síðar um daginn. „Þetta
er bara hryllingur. Það er enn þá
blóð fyrir utan,“ segir Hildur. Hún
segist vilja skipta um hellurnar og
láta grasleggja fyrir utan íbúðina
sína þar sem hún búist allt eins við
því að þetta muni endurtaka sig. „Ég
vil aldrei heyra þetta hljóð aftur,“ seg-
ir Hildur.
Sjálfsvígin þögguð niður
Júlíus bendir á að ríflega þrítug kona
hafi hent sér úr blokkinni á nákvæm-
lega sama stað árið 2011. Hann
kom að henni og segir það hneyksli
hvernig það mál var meðhöndlað.
„Hún henti sér niður út um glugga á
8. hæð. Hún var lengi í dauðateygj-
um en vettvangurinn var opinn alltof
lengi. Líkið lá svo fyrir allra manna
sjónum í um 20 mínútur. Ég gekk í
kringum hana margoft,“ segir Júlíus.
Þess má geta að þetta var fyrir utan
þáverandi matsal blokkanna.
Júlíus leggur áherslu á að sjálfs-
vígin séu orðin of mörg í Hátúni og
eitthvað þurfi að gera. Hann segir
ekki lengur hægt að þagga þessi mál
niður. „Ábyrgð stjórnvalda á þessu
er mikil. Sjálfsmorðum hér á eft-
ir að fjölga verði stjórnin ekki dreg-
in til ábyrgðar. Við erum manneskj-
ur fyrst og fremst. Mér hefur verið
sagt að tala ekki við fjölmiðla en það
er nauðsynlegt að stöðva þöggun-
ina. Ég gæti misst húsnæðið fyrir að
tala en hvað gerir maður ekki fyrir
vini sína?“ segir Júlíus. Hann segir að
húsvörður hafi sagt sér í trúnaði að
sjálfsvíg sem eigi sér stað inni í íbúð-
um séu margfalt fleiri.
Bæði Júlíus og Hildur segja að
geðheilbrigðismál á Íslandi hafi ver-
ið í lamasessi alltof lengi. Þau segjast
fullviss um að það hefði verið hægt
að koma í veg fyrir mörg þessara
sjálfsvíga ef fólk gæti fengið al-
mennilega heilbrigðisþjónustu. Þess
má geta að hvorugt þeirra er öryrki
vegna geðrænna sjúkdóma.
Hjálmar Friðriksson /
Sigurður Mikael Jónsson
hjalmar@dv.is / mikael@dv.is
Tveir látist á sama stað Júlíus bendir á staðinn þar sem hann kom að þrítugri konu sem hafði svipt sig lífi. Karlmaðurinn lést á sama reit á miðvikudaginn. Mynd SigTryggur Ari
„Ég harma þennan hræðilega sorglega
atburð og þó ég taki fram að ég þekki
ekki til þessa máls sérstaklega þá varpar
það engu að síður ljósi á stærra vanda-
mál í þjóðfélaginu,“ segir Ellen Calmon,
formaður Öryrkjabandalags Íslands,
aðspurð um málið.
„Við heyrum það í hópi örorkulífeyr-
isþega að það eru fleiri sem svipta sig
lífi og það eru fleiri sem íhuga að enda
líf sitt. Við höfum lengi talað fyrir því að
það þurfi að bæta heilbrigðiskerfið og
það þarf að bæta sálfræðiþjónustu. Hún
þarf að vera hluti af heilbrigðiskerfinu og
þarf að vera gjaldfrjáls.“
Ellen segir marga örorkulífeyrisþega
glíma við sára fátækt og bendir á að
vísbendingar séu um að fjármálaáætl-
un ríkisins til næstu fimm ára hrökkvi
skammt.
„Þegar örorkulífeyrisþegar sem að
stærstum hluta glíma við við geðrask-
anir horfa fram á þetta, að lífskjör þeirra
muni ekki batna á næstu árum, þá er
hætt við því að fólk sjái svartnættið
eitt.“
Ekki verði séð að verið sé að bæta
raunfjármunum inn í heilbrigðis- og
almannatryggingakerfið.
„Það þarf að bæta verulegum
fjármunum þar inn og tryggja það að fólk
sjái fram á það að geta framfleytt sér.
Þessir þættir hafa allir áhrif á líðan fólks
og sérstaklega líðan fólks með geðræn-
an vanda. Ég velti því oft fyrir mér, hafa
stjórnvöld hugsað hvers virði mannslífið
er? Því þarna eru stjórnvöld ekki að hlúa
að fólki sem þarfnast aðhlynningar og
eru ekki að byggja upp til framtíðar.“
DV óskaði eftir viðtali við Þorstein
Víglundsson, félags- og jafnréttismála-
ráðherra, vegna málsins en fékk þær
upplýsingar að hann væri í fríi og því ekki
til viðtals.
„Hætt við því að fólk sjái svartnættið eitt“
Formaður ÖBÍ segir sorgaratburði sem þessa varpa ljósi á stærra vandamál í þjóðfélaginu, stöðu og
aðbúnað öryrkja á Íslandi
Framdi sjálfsvíg árið 2007 Gunnar Leó
Leosson var afar vel menntaður og hafði
ekki verið lengi öryrki þegar hann lést. „Ég fór svo strax út
til hans og sagði
honum að hjálp væri á
leiðinni en ég sá á augun-
um að þetta var búið.