Dagblaðið Vísir - DV - 09.06.2017, Qupperneq 12

12 Helgarblað 9. júní 2017fréttir
Steinn Jónsson, sérfræðingur í í lungnasjúkdómum á Landspítalanum, vill fagstjórn yfir spítalanum
S
teinn Jónsson, sérfræðingur
í í lungnasjúkdómum á
Landspítalanum í Fossvogi,
segir framkvæmdastjórn
spítalans of einráða og það
verði heillaskref að skipa fagstjórn
yfir spítalann. Steinn segir að samn­
ingur Sjúkratrygginga Íslands við
sérfræðilækna sé mikilvægur til að
tryggja aðgengi fólks að skilvirkustu
þjónustunni og gagnrýnir hann
harðlega hugmyndir Birgis Jakobs­
sonar landlæknis um að segja upp
samningnum og færa starfsem­
ina inn á Landspítalann. Erfitt er
að festa nákvæma tölu á hvað þjón­
usta kostar á einkastofu saman­
borið við Landspítalann. Í skýrslu
Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands
á kostnaðargreiningu á heilbrigðis­
þjónustu, sem unnin var fyrir
Læknafélag Íslands árið 2004, kom
í ljós að meðalkostnaður á komu til
sjálfstætt starfandi sérfræðilæknis
kostaði á sínum tíma að meðaltali
rúmar 3.400 krónur á meðan heim­
sókn á göngudeild Landspítala gat
kostað allt að 14.000 krónum. Tekið
er þó fram í skýrslunni að erfitt sé
að aðgreina allan kostnað á göngu­
deildum vegna ýmissa óvissuþátta á
borð við húsaleigu og hvort sjúkling­
ur á göngudeild sé að hitta lækni eða
annan starfsmann.
Misskilningur landlæknis
Steinn starfar að mestu leyti á
Landspítalanum en starfar einn dag
í viku á einkastofu. Undanfarin miss­
eri hefur hann gagnrýnt Birgi Jakobs­
son landlækni, þá sér í lagi í kjölfar
ummæla landlæknis í fjölmiðlum
um að læknar sem starfi að hluta á
einkastofum stofni öryggi sjúklinga
í hættu. „Það er mikill misskilning­
ur hjá landlækni því sérfræðilæknar
á LSH eru ábyrgir fyrir starfseminni
alla daga allan ársins hring meðal
annars með vöktum í öllum sér­
greinum. Þá er það rangt hjá land­
lækni að sérfræðilæknar sem starfa
á stofum séu einyrkjar, þetta er alls
ekki þannig. Á síðustu tuttugu árum
hefur starfsemi sérfræðilækna breyst
í grundvallaratriðum að því leyti til
að nú eru starfandi öflug fyrirtæki
þar sem læknar í ýmsum sérgrein­
um vinna saman. Fyrirbæri sem er
vel þekkt erlendis. Ég tek sem dæmi
Orkuhúsið, þar er starfandi á um
annan tug bæklunarlækna og svæf­
ingalækna og röntgenlæknar sem
vinna saman, aðallega við stoðkerfis­
vandamál. Hinum megin við götuna
er Læknastöðin í Glæsibæ, þar vinn­
ur á fimmta tug sérfræðilækna í
ýmsum greinum skurðlækninga og
lyflækninga með sameiginlega að­
stöðu, skurðstofur og rannsóknar­
stofur, og geta leitað til kollega sinna
innanhúss út af vandamálum sjúk­
linga. Í þessu felst öryggi og augljóst
hagræði fyrir sjúklingana.“
Framkvæmdastjórnin of einráð
Steinn segir að læknar innan
Landspítalans séu langt frá því að
stýra starfseminni líkt og þeir geti
alfarið gert á sinni einkastofu. Þetta
sé ein höfuðástæðan fyrir því að
læknar vilji frekar vinna á stofu og í
hlutastarfi á spítalanum. Þótt Steinn
sjái margt sem þurfi að breyta innan
spítalans þá sé hann langt frá því að
vera alslæmur:
„Mér finnst Landspítalinn standa
sig að mörgu leyti mjög vel þegar
kemur að háþróaðri þjónustu. Þegar
maður lítur á árangur til dæmis í
krabbameinslækningum og hjarta­
og æðasjúkdómum ásamt mörgum
öðrum mikilvægum hlutum sem
við berum saman við aðrar þjóðir,
þá er þetta stór hluti af okkar ár­
angri í lækningum á Íslandi. Spít­
alinn gæti hins vegar staðið sig enn
betur ef honum væri stjórnað með
tilliti til fagsjónarmiða lækna, ég tel
að framkvæmdastjórnin sé of einráð
og það er vandi sem liggur í stjórn­
skipulagi spítalans sem var komið á
við sameiningu Borgarspítalans og
Landspítalans um aldamótin.“
Steinn telur það hafa verið feil­
spor þegar hætt var að hafa sérs­
taka stjórn yfir spítalanum og þess
í stað sé ráðherra beintengdur
við framkvæmdastjórn spítalans í
gengum forstjóra, telur hann það
einstaklega óheppilegt fyrirkomu­
lag. „Þetta hefur leitt til þess að
framkvæmdastjórnin er einráð og
einangruð og leitar ekki til fagfólks­
ins um lausn mála. Þetta hefur leitt
til deilna milli læknaráðs og fram­
kvæmdastjórnar svo ekki sé talað
um áhrif á starfsanda hér inni. Það
er mjög mikilvægt á svona stórri
stofnun að það ríki góður starfs­ og
liðsandi. Það á að leyfa hugmyndum
fólks að njóta sín og gera það þannig
að allir séu stoltir af því að starfa á
Landspítalanum. Mér finnst stjórn­
kerfi spítalans ekki laða fram það
besta, þvert á móti.“
Óábyrgur málflutningur
landlæknis
Fyrir skömmu var greint frá því að
fjárlaganefnd Alþingis hygðist skipa
stjórn yfir Landspítalann og segir
Steinn að það sé skref í rétta átt:
„Þetta er nákvæmlega það sem þarf
að gera. Það þarf fjölskipaða faglega
stjórn yfir spítalanum, sem ræður for­
stjóra, hefur eftirlit með hans störf­
um og sinnir stefnumótun fyrir spít­
alann.“
Gefum okkur að allri einkarekinni
heilbrigðisþjónustu hér á landi yrði
lokað, hver yrðu áhrifin af því?
„Það myndi stórskerða aðgengi
sjúklinga að sérfræðilæknaþjón­
ustu. Ég held að þessi málflutningur
landlæknis sé til dæmis algjörlega
óábyrgur. Hann hefur ekki einu sinni
haft fyrir því að kynna sér þessa hluti
og virðist kæra sig kollóttan um af­
leiðingarnar af þessu. Ég hef orðið
fyrir mjög miklum vonbrigðum með
hans framgangsmáta í þessu máli. Ég
veit að hann er klár maður og hon­
um gengur ekki illt til í sjálfu sér, en
hann hefur bara rangt fyrir sér. Og
það virðist ekki vera hægt að sann­
færa hann um að sjá stóru myndina
í þessu máli.“
Alþjóðleg skýrsla engin vitleysa
Steinn segir íslenska heilbrigðis­
kerfið sé langt frá því að vera að
hruni komið, þótt alltaf sé þörf á
meiri fjármunum þá felist vandinn í
skipulaginu. Hér á landi er veitt ein
besta heilbrigðisþjónusta á jörðinni,
það sanna nýlegar skýrslur Health
Consumer Powerhouse sem birtar
eru á netinu á tveggja ára fresti. Þá er
nýleg grein í Lancet sem ber saman
árangur í heilbrigðisþjónustu í fjölda
landa einnig gæðastimpill fyrir ís­
lenska heilbrigðisþjónustu.
„HCP er alþjóðlegt, sjálfstætt
fyrir tæki sem tekur út heilbrigðiskerfi
Evrópulanda á tveggja ára fresti og
skrifar um það skýrslur. Íslendingar
eru alltaf í topp 10, iðulega í topp 5.
Nú erum við í fimmta sæti og aðeins
Noregur, ríkasta þjóð í heimi, fyrir
ofan okkur af hinum Norðurlöndun­
um. Við erum talsvert ofar en Svíar,
sem landlæknir vísar alltaf til. Danir
eru fyrir neðan okkur, líka Finnar.
Við stöndum okkur vel í þessum
samanburði. Samkvæmt greininni í
Lancet vorum við í öðru sæti og þar
með fyrir ofan öll hin Norðurlöndin.
Það má spyrja sig hvað hefur skapað
þennan árangur?“ segir Steinn.
Hann vill meina að samningur
Sjúkratrygginga Íslands við sérfræði­
lækna, þar sem almannatryggingar
borga með hverjum sjúklingi, tryggi
að hver sem er hafi aðgengi að sér­
fræðilækni. Það sé varla hægt á
Landspítalanum í dag. Steinn segir
sjálfur að hann eigi stundum í vand­
ræðum með að ná í lækni í gegnum
skiptiborð Landspítalans. Samn­
ingurinn sé það sem tryggi aðgengi
að skilvirkustu heilbrigðisþjónust­
unni og það kerfi þurfi að verja.
„Áliti eins læknis sem situr hér á 7.
hæð í Fossvoginum er hægt að grafa
undan, en svona alþjóðlegar skýrslur
geta ekki verið byggðar á einhverri
vitleysu. Það er ábyrgðarhluti að tala
þennan árangur niður. Enginn hér
á landi borgaði fyrir þessa skýrslu
og það er ekki verið að leita eftir
einhverri tiltekinni niðurstöðu, og
hvað skýrir þennan árangur okkar?
Það eru líklega margir samverkandi
þættir, Landspítalinn á sinn þátt og
heilsugæslan líka en einn af þeim
mikilvægustu er þessi einstaki samn­
ingur milli sérfræðilækna og Sjúkra­
trygginga, sem landlæknir vill loka og
setja starfsemina inn á spítalann. Það
myndi stórauka kostnað, gera að­
gengi mun verra og starfsfólkið yrði
óánægðara.“ n
„Áliti eins læknis
sem situr hér á 7.
hæð í Fossvoginum er
hægt að grafa undan,
en svona alþjóðlegar
skýrslur geta ekki verið
byggðar á einhverri vit-
leysu.
Ari Brynjólfsson
ari@pressan.is
Ábyrgðarhluti að
tala árangurinn niður
Steinn Jónsson „Mér
finnst stjórnkerfi spítalans
ekki laða fram það besta,
þvert á móti.“ Mynd Sigtryggur Ari