Morgunblaðið - Sunnudagur - 12.03.2017, Qupperneq 37

hálfa söguna. Það er vafalaust að allir einstaklingar
hafa sína sérgáfu af einhverju tagi, eða þá alhliða
gáfu og lundarfar sem rétt er að skima eftir og hlúa
að. Það þarf ekki að leiða til heimsfrægðar og skýfalls
aura og gulls. En það gæti dugað til að einstakling-
urinn fengi sjálfstraust sem hann ella færi á mis við.
Það traust gæti auðveldað honum að fóta sig og finna
reit til að njóta sín. Á því myndu allir græða.
Það er ekkert sérstakt keppikefli fyrir þjóð, fjöl-
skyldur eða einstaklinga að sigra heiminn. Við erum
ekki í slag við hann. Leiðtogar þjóðar, sem ekki hafa
ofmetnast, vita vel að þeir munu minnstu ráða um
það, hvort henni farnast vel eða illa. Það er ekki einu
sinni víst að þeir þekki merkin sem sýni að þjóð sé á
lukkunnar vegi. Hagvöxtur og „verg þjóðarfram-
leiðsla“ eru ekki marktæk merki.
Þjóðarleiðtogar eru betri ef þeir þekkja sín tak-
mörk og viðurkenna að minnsti hlutinn veltur á þeim.
En það breytir ekki því, að þeir hljóta að vera sann-
færðir um að þeir geti samt lagt sitt af mörkum og
séu jafnvel vænlegustu eintökin sem þjóð má hafa
gagn af um þær mundir. Ef svo væri ekki ættu þeir
að færa sig.
Mannanna verk
Á Íslandi er gösprurum netsins uppsigað við „fjór-
flokka“. Enginn veit af hverju. Það kemur ekki fram
hjá gösprurunum. Gaspur er heldur óheppilegt til að
flytja rök fyrir flóknum hlutum. Lengi vel vissu menn
í megindráttum fyrir hvað fjórflokkarnir stóðu. Þar á
meðal það, að þeir stæðu að verulegu leyti fyrir ólík-
um lausnum. Þess vegna settu kjósendur þá gjarnan
aftur á. Enginn veit fyrir hvað Píratar og Björt fram-
tíð standa. Þau fyrirbæri munu því standa stutt við og
verður lítt saknað.
Viðreisn og Samfylking virðast telja sig eiga
nokkra samleið með slökkviliðum. Öll fyrirbærin eiga
erindi inn í brennandi hús. Slökkviliðin þó eingöngu
til að bjarga fólki sem kann að vera inni og svo að
slökkva bálið. Viðreisn og Samfylking eru í öðrum er-
indum. Þau vilja inn í hin brennandi hús og fá að ylja
sér við eldana og kíkja þar í pakkann áður en allt er
brunnið til grunna.
Vinstri grænir njóta þess að vera taldir yst til
vinstri í stjórnmálum. Samfylkinguna langaði að
verða turn og þótti ágætt að Vinstri græn yrðu áfram
til sem smáflokkur. Það yrði flóknara fyrir Samfylk-
ingu að verða að turni sem sæist langt að ef órólega
deild „gömlu kommanna“ væri þar innanborðs og ýtti
flokknum til vinstri, jafnvel svo að efast yrði um að
turninn væri „stjórntækur“.
En þegar Samfylkingin stóð ekki lengur fyrir neitt
annað en að koma fólki hið snarasta inn í brennandi
hús, hrundi sá turn til grunna og var burðarsteypan
þá ekki orðin þurr í mótunum.
Tebbit talar
Það eru ekki margir menn lögfræðingar af Guðs náð.
Ekki er með því verið að segja að almættinu sé upp-
sigað við lögfræðinga. Sumir benda þó á, að himna-
ríkismenn velji sjaldan lagalegu leiðina í baráttunni,
því djöfsi sé svo miklu betur mannaður.
Maður, sem var töluvert upplagðari fyrir lögfræði
en aðrir, hafði það einu sinni á móti tilteknum laga-
bálki að í hann vantaði söguþráð. Þetta rifjaðist upp
þegar Norman Tebbit lávarður, sem var handgeng-
inn frú Thatcher, minntist á að Winston Churchill
hefði sent búðing, sem borinn var fram, aftur inn eld-
hús, því búðinginn hefði vantað „theme“. Það má orða
á íslensku að smekk. Búðingurinn hefði verið per-
sónulaus sem búðingur, í rauninni ekki snúist um
neitt sérstakt. Hann hefði vantað stef og melódíu eða,
eins og lagabálkinn, skort söguþráð.
Lávarðurinn minnti á það, að hann hefði sem
framkvæmdastjóri breska Íhaldsflokksins stjórnað
seinustu kosningabaráttu frú Thatcher er hún
reyndi að sigra í kosningum í 4. sinn í röð, sem var
næsta einstakt. Það tókst. Tebbit telur að mestu
hafi ráðið að stefnuskrá frúarinnar hafi haft þráð.
Sá þráður leiddi fólk með trúverðugum hætti til
þeirrar niðurstöðu að það væri í þjóðarþágu að
Thatcher héldi áfram um tauma. Um leið hafi þess
verið gætt að reyna ekki að ganga í augun á and-
stæðingunum og í þeim tilgangi stíga á tær þeirra
sem hefðu lengst af sýnt flokki frúarinnar tryggð og
trúnað. Með trúverðugleika af þessum toga hefði
sigur unnist á móti öllum líkum.
Kaflaskil?
Ef skilin á milli fjórflokkanna á Íslandi eru að verða
óljós og flokkarnir eða einhver þeirra snuddast aðal-
lega í því að fanga aðdáun andstæðinganna verður
þeim fárra daga auðið. Sé svo komið, þá er óþarft að
sýta það. Flokkar eru mannanna verk.
Þúsund ára reynsla og lipurlega kveðið ljóð sanna
bæði að öllu er skammtaður tími. „Losnar og raknar
sá hnútur sem traustast vér bindum,“ eru lokaorðin
þegar ævistarf skáldsins er kvatt.
Það er eftirsjá að sumum hnútum sem rakna.
En ekki endilega öllum.
Lausa hnúta má oft binda aftur sé þess þörf.
Flokkur án tilgangs má fara.
En tilganginn vantar þá samastað.
Það er lakara.
Miklu lakara.
Morgunblaðið/Ásdís
12.3. 2017 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 37