Morgunblaðið - 01.04.2017, Blaðsíða 22

22 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. APRÍL 2017
BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Nú standa yfir framkvæmdir við
byggingu nýs hafnarbakka í Sunda-
höfn, utan Klepps. Honum er ætlað
að verða megin
vöruflutn-
ingabakki fyrir
stærri og djúp-
ristari flutninga-
og gámaskip.
Verkefnið er
mjög stórt á ís-
lenskan mæli-
kvarða, en búist
er við því að um
4.900 tonn af stáli
fari í gerð bakkans. Til byggingar
bakkans og niðurrekstrar á stálþili
þarf sérhæfðan búnað sem ekki var til
hér á landi.
„Stálið sem við keyptum til bygg-
ingar á nýja hafnarbakkanum er svo-
nefnt samsett þil. Þá eru reknir niður
mjög öflugir stálbitar í þillínu og síð-
an hefðbundnar þilplötur á milli þess-
ara bita,“ segir Jón Þorvaldsson, að-
stoðarhafnarstjóri Faxaflóahafna sf.
Jón segir að þetta sé þilfrágangur
sem í dag sé notaður erlendis við
stóra hafnarbakka með mikið dýpi í
viðlegu.
„Þilveggurinn verður með þessu
efnismeiri en með hefðbundnu þili,
sterkari og hefur lengri líftíma. Þetta
er í fyrsta sinn sem slíkt efni er keypt
hingað til Íslands og byggður hafnar-
bakki með þessari forsendu,“ segir
Jón.
Vinna með tugtonna þyngdir
Það er Ístak sem er verktaki á
þessari hafnarbakkaframkvæmd og
danska verktakafyrirtækið Per Aars-
leff leggur því til mjög reynda menn
og allan tækjabúnað til þilrekstrarins.
„Þeir eru með öflugan vibrohamar
og eins mjög stóran beltakrana við
verkið. Allar þyngdir á hamrinum og
þilefninu eru meiri en við erum vanir
og þetta er tækjabúnaður sem ræður
við erfiðar aðstæður á byggingarstað
og vinnur með tugtonna þyngdir í
mikilli fjarlægð frá krananum,“ segir
Jón. Verkið er á áætlun, að sögn Jóns.
Vonast er til að hægt verði að taka
nýja hafnarbakkann í notkun í lok árs
2018 eða byrjun árs 2019. Heildar-
kostnaður er áætlaður um þrír millj-
arðar króna.
Nýi hafnarbakkinn verður alls 400
metra langur. Hin nýju skip Eim-
skips, sem smíðuð verða í Kína, munu
leggjast að þessum bakka.
Þau verða 26.500 brúttótonn.
Djúprista þeirra verður níu metrar
en dýpið í viðlegu við nýja hafn-
argarðinn verður á bilinu 12,50 til
13,50 metrar. Hin nýju og stóru skip
munu ekki geta lagt að bryggju í nú-
verandi aðstöðu Eimskips í Sunda-
höfn.
Innan fárra ára á samkvæmt áætl-
un Faxaflóahafna að ráðast í næsta
áfanga Kleppsbakka. Hann verður
byggður í vesturátt, 200 metra lang-
ur.
Sagan skráð með dróna
Verkfræðistofan Hnit hefur eftirlit
með verkinu fyrir hönd Faxaflóa-
hafna. Hnit hefur bryddað upp á
þeirri nýjung að skrá sögu verksins
með myndatökum úr lofti.
Að sögn Leifs Skúlasonar Kaldal
byggingaverkfræðings er reynt að
fljúga þarna yfir mánaðarlega, eins
og veður og birta leyfir. „Við hjá Hnit
eigum Phantom 3-dróna og notum
hann talsvert til að taka ljósmyndir af
framkvæmdum,“ segir Leifur. Að-
spurður taldi Leifur að þetta væri
ekki orðið algengt í verktaka-
starfsemi, enn sem komið er.
Niðurrekstur Mjög öflugur vibrohamar og risastór beltakrani eru notaðir til að reka niður stál-
þilið í Kleppsbakka. Þetta er tækjabúnaður sem ræður við erfiðar aðstæður á byggingarstað.
Ný tækni við hafnargerð
 Unnið er að byggingu nýs hafnargarðs í Sundahöfn, utan Klepps  4.900 tonn af stáli fari í gerð
hafnarbakkans  Ný skip Eimskips leggjast þar að  Tækjabúnaður og reyndir menn að utan
Sundahöfn er aðal-innflutningshöfn lands-
ins. Flutningur skipafélaga úr Gömlu höfn-
inni inn í Sundahöfn hófst árið 1971 þegar
Eimskipafélagi Íslands var úthlutað landi fyr-
ir vöruskemmur. Fljótlega hófst svo hafn-
argerð fyrir austan Kleppsspítala þ.e.a.s.
bygging Vogabakka þar sem skipadeild Sam-
bands ísl. samvinnufélaga, síðar Samskip,
fékk aðstöðu. Síðasta stórframkvæmdin til
þessa var gerð Skarfabakka, sem tekinn var í notkun í júní 2006. Hann er
450 metra langur og dýpi við hann er 12 metrar. Með tilkomu Skarfa-
bakka gátu stærstu skemmtiferðaskipin lagst að bryggju í Reykjavik. Í
fyrsta skipti árið 2006 þurftu engin skemmtiferðakip að liggja út á leg-
unni við Gömlu höfnina og ferja farþega í land í skipsbátum.
Komu skemmtiferðaskipa hefur fjölgað gríðarlega á síðustu árum.
Helsta innflutningshöfnin
FLUTNINGUR SKIPAFÉLAGA Í SUNDAHÖFN HÓFST ÁRIÐ 1971
Ljósmynd/Leifur Skúlason Kaldal
Sprengingar Búnaður sem notaður er til að bora og sprengja fast berg í botni efnisskipta-
skurðar. Sprengt er í smáum skömmtum og undir um 10-15 metra þykkum grúsarfyllingum.
Jón Þorvaldsson
Kleppsspítali var tekinn í notkun árið 1907 og
á því 110 ára afmæli á þessu ári. Kleppsspítali
var fyrsta sjúkrastofnunin sem var reist og
rekin alfarið af landsjóði. Markmið stofnunar-
innar var að létta miklum vanda af heimilum
geðsjúkra og búa geðsjúkum mannsæmandi
aðbúnað.
Þegar Kleppsspítali var reistur var hann
langt úti í sveit og fá hús í nágrenninu. Nú er
öldin önnur, eins og meðfylgjandi myndir bera
með sér, sem teknar eru með nokkurra ára-
tuga millibili. Uppbygging hafnarmannvirkja
við Sundin og síðar landfyllinga hefur leitt til
þess að Kleppur er nú eins og eyja í „landfyll-
ingahafinu“. Efst á myndinni til hægri má sjá
hvar hinn nýi Kleppsbakki verður, alls 600
metrar fullbyggður. Upp af honum verða lóð-
ir, sem úthlutað verður síðar.
Fram kemur á samantekt á heimasíðu Faxa-
flóahafna að það var ekki skipafélag sem hóf
fyrst starfsemi í Sundahöfn heldur innflytj-
endur á fóðurkorni. Árið 1967 var farið að
huga að löndunaraðstöðu fyrir laust korn í
Sundahöfn og seinna sameinuðust innflytj-
endur um að byggja kornturna fyrir laust
korn á hafnarbakkanum sem í dag heitir
Korngarður. Þar var síðan seinna reist hveiti-
mylla.
Á eftir skipafélögunum fylgdu svo heild-
salar sem komu sér fyrir ýmist á hafnarsvæð-
inu eða á jaðri hafnarlandsins eins og til dæm-
is í Vatnagörðum, Skútuvogi og Kjalarvogi. Í
seinni tíð hafa svo vöruhótel Eimskips og Sam-
skipa risið og að nokkru leyti hefur starfssvið
heildsala breyst í þá veru að nú sjá þeir aðeins
um að markaðssetja vöruna en vöruhótelin sjá
um geymslu og dreifingu.
Sundahöfn er miðstöð fyrir inn- og útflutn-
ing í gámum. Landnotkun á svæðinu hefur því
einkennst af miklum gámavöllum.
Sundahöfn er einnig miðstöð fyrir heil-
farmaflutninga. Húsasmiðjan og BYKO eru
t.d. með stórar vöruskemmur á austanverðum
Vogabakka.
Kleppur er eins og eyja í „landfyllingahafinu“