Morgunblaðið - 07.04.2017, Side 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 2017
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
„Um leið og Rauði krossinn á Íslandi
óskar þér til hamingju með stór-
afmælið á árinu langar okkur til þess
að benda þér á hvernig þú getur lát-
ið gott af þér leiða.“ Svo hefst bréf
sem mannúðar- og hjálparsamtökin
Rauði krossinn á Ísland sendir fólki
sem á sextugsafmæli á árinu, frá
mars fram í september. „Margir
sem fagna afmælinu sínu afþakka
gjafir en vilja þess í stað bjóða fólki
að styrkja góð málefni. Rauði kross-
inn á Íslandi er með einfalda leið til
þess að safna slíkum fjármunum,“
segir ennfremur í bréfinu.
Þá eru leiðbeiningar um hvernig
fólk getur látið gefa upphæðir til
samtakanna á sínu nafni og það
hvatt til að kynna sér þann mögu-
leika og leggja þannig sitt af mörk-
um til hjálpar- og mannúðarstarfs.
Þetta er í fyrsta skipti sem Rauði
krossinn fer þessa leið til fjáröfl-
unar. „Þegar fólk á stórafmæli af-
þakkar það gjarnan gjafir og bendir
á málefni sem það vill frekar að gjaf-
irnar renni til þannig að við
ákváðum að prófa að senda út svona
bréf til fólks sem verður sextugt á
árinu,“ segir Brynhildur Bolladóttir,
upplýsingafulltrúi Rauða krossins.
Hún segir að með þessu sé tilgang-
urinn að kynna nýtt söfnunarkerfi
sem virkar eins og söfnunin sem fer
fram í kringum Reykjavíkurmara-
þonið. „Það þarf enginn að gera
þetta. Fólki er bent á möguleika sem
það getur nýtt sér.“
Vanhugsuð leið
Þessi markaðssetning Rauða
krossins hefur lagst misvel í þá sem
hafa fengið bréfið. Kona sem verður
sextug í vor segir að það sé bæði
frekja og dónaskapur að sníkja af-
mælisgjafir, hvort sem er handa sér
eða öðrum. „Mér er bent á að ég geti
með því að afþakka afmælisgjafir
látið gott af mér leiða. Ég hef aldrei
beðið um gjafir og ég ætlast ekki til
þess að fá þær. Ef fólk vill styrkja
góð málefni í stað þess að fá afmæl-
isgjafir á það á finna þörfina til þess
hjá sér sjálft og fá að velja málefnið
sjálft. Mér finnst bréf Rauða kross-
ins vanhugað og bera vott um upp-
eldisleysi, að skrifa fólki bréf og
spyrja; má ég eiga pakkann þinn?“
segir konan.
Brynhildi segist ekki vera kunn-
ugt um að þau hafi fengið kvartanir
vegna þessara bréfa en þau séu bara
að benda á möguleika, tilgangurinn
sé ekki að sníkja eða láta fólk fá
samviskubit yfir að þiggja afmæl-
isgjafir. „Við teljum ekki að við séum
dónaleg með því að benda á valkost.
Einhvernvegin þurfum við að koma
þessari leið til skila svo fólk viti að
það sé hægt að nýta þetta. Það er
engin pressa eða krafa frá Rauða
krossinum en við þurfum að leita
leiða til að geta fjármagnað þau
fjöldamörgu verkefni sem við sinn-
um.“
Gagnrýnir fjáröflun Rauða krossins
 Rauði krossinn sendir bréf til þeirra sem verða 60 ára í ár og bendir þeim á hvernig þeir geta látið
afmælisgjafirnar renna til samtakanna  „Dónaskapur að sníkja“ segir kona sem er ósátt við bréfið
Morgunblaðið/Heiddi
Hjálparsamtök Rauði krossinn leitar nýrra leiða til að afla fjár.
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
„Hugmyndin var að taka klæðn-
inguna af, sementsfesta veginn og
setja malbik yfir. Við nánari hönn-
unarvinnu kom í ljós að það gengur
ekki upp. Við þurfum að setjast nið-
ur með þjóðgarðsverði og Þingvalla-
nefnd og ræða betur hvernig að
þessu verður staðið. Þarna þarf að
koma góður og öruggur vegur til
framtíðar litið,“ segir G. Pétur Matt-
híasson, upplýsingafulltrúi Vega-
gerðarinnar, en deildar meiningar
eru um hvernig viðhalda beri veg-
inum gegnum þjóðgarðinn á Þing-
völlum, frá þjónustumiðstöðinni að
Gjábakka.
Vegurinn er orðinn mjög illa far-
inn og erfitt fyrir stór ökutæki að
mætast, einkum hópferðabíla. Um
síðustu helgi mátti litlu muna að illa
færi þegar vegkantur gaf sig undan
rútu með breska skólakrakka og
hallaðist hún verulega, án þess þó að
velta á hliðina.
„Vegurinn er ónýtur“
Að sögn G. Péturs er Vegagerðin
tilbúin með 200 milljónir króna af
viðhaldsfé, til að endurbæta hluta
vegarins gegnum þjóðgarðinn. Á
fundi Þingvallanefndar á síðasta ári
var fallist á að taka klæðninguna af
núverandi vegi og setja malbik yfir,
án þess að breikka hann, en veg-
urinn er 6,5 metra breiður. Fram-
væmdaleyfi var gefið út og sam-
þykkt af hálfu Þingvallanefndar.
G. Pétur segir að við nánari hönn-
unarvinnu verkfræðinga hafi komið í
ljós að þessi útfærsla væri ekki
möguleg.
„Vegurinn er ónýtur og það þarf
að byggja hann alveg upp á nýtt.
Hugmyndin stóðst ekki forsendur
um burðarþol og fláa í vegköntum.
Eins og vegurinn er núna þá er hann
of mjór og erfitt fyrir rútur að mæt-
ast. Ef yrði bara klætt yfir veginn
óbreyttan þá væru vegkantarnir
fljótir að gefa sig,“ segir G. Pétur,
en í fyrra vildi Vegagerðin laga fláa
á hluta vegarins og breikka hann.
G. Pétur segir Vegagerðina hafa
skoðað það hjá sérfræðingum Land-
búnaðarháskólans á Hvanneyri
hvernig færa má gróður vegna vega-
framkvæmda á viðkvæmum svæð-
um. Það sé víða gert erlendis en
gróðurinn er þá fjarlægður og lagð-
ur til hliðar, vegurinn breikkaður og
sami gróður settur aftur á sinn stað.
Miðað við reynsluna erlendis sé
ástand gróðursins orðið mjög gott
ári eftir svona framkvæmdir.
Þingvallanefnd umboðslaus?
Þingvallanefnd hefur ekki fjallað
um vegaframkvæmdirnar á undan-
förnum vikum og ekki fengið beiðni
frá Vegagerðinni um nýja útfærslu á
verkinu. Sigrún Magnúsdóttir, for-
maður Þingvallanefndar, segir ríkis-
stjórnina ekki hafa skipað nýja
nefnd. Í henni sitji núna nokkrir
fyrrverandi þingmenn og segist Sig-
rún líta svo á að nefndin hafi ekki
umboð til að taka stórar ákvarðanir
um framtíð þjóðgarðsins.
„Við höfum verið langeyg eftir því
að Vegagerðin hæfi þessar fram-
kvæmdir. Við þurfum jafnframt að
gæta að því að þetta er vegur í gegn-
um þjóðgarð, þannig að þarna getur
ekki komið hraðbrautarvegur. Ég
vil að í þjóðgarði sé ákveðið yfir-
bragð en samt þannig að ef vegur
liggur þar um þá sé hann vel úr
garði gerður,“ segir Sigrún og telur
að ökumenn geti vel dregið úr hrað-
anum þá 11 kílómetra sem vegurinn
liggur um, og notið þjóðgarðsins í
leiðinni.
Morgunblaðið/Ómar
Þingvellir Fjöldi ferðamanna fer um þjóðgarðinn á degi hverjum og margir þeirra koma í hópferðum á rútum.
Tekist á um viðhaldið
 Vegagerðin telur útfærslu á endurbættum vegi á Þingvöll-
um ekki ganga upp  Þingvallanefnd ekki fengið nýtt erindi
Ljósmynd/Ragnhildur Sævarsdóttir
Óhapp Vegkantur gaf sig undan
þessari rútu um síðustu helgi.
Alþýðusamband Íslands (ASÍ) telur
fjármálastefnu og áætlun ríkisins
hvorki skapa grundvöll að efnahags-
legum né félagslegum stöðugleika og
velferð. Í athugasemd ASÍ við ríkis-
fjármálaáætlunina segir sambandið
að skattalækkanir undanfarin ár
hafa veikt tekjustofna ríkisins og
dregið úr aðhaldi ríkisfjármála í
miðri uppsveiflu.
„Afleiðingarnar verða þær að
tekjustofnar ríkisins nægja ekki til
að fjármagna nauðsynleg útgjöld til
velferðar og innviða þrátt fyrir upp-
sveiflu,“ segir í athugasemd ASÍ.
Telur sambandið það fyrirséð að
þegar dragi úr umsvifum muni blasa
við niðurskurður í opinberum rekstri
eða skattahækkanir þvert á hag-
sveifluna.
Fjölgun hjúkrunarrýma ónóg
ASÍ gerir nokkrar alvarlegar at-
hugasemdir við efnisatriði fjármála-
áætlunarinnar. Telur sambandið til
að mynda ekki nógu langt gengið í
fjölgun hjúkrunarrýma en sam-
bandið segir áformaða fjölgun fram
til ársins 2022 aðeins nema rúmlega
helmingi áætlaðrar viðbótarþarfar
fyrir ný hjúkrun-
arrými til ársins
2020. ASÍ gagn-
rýnir einnig stytt-
ingu bótatímabils
atvinnuleysis-
trygginga úr 30
mánuðum í 24 og
kallar skerð-
inguna „alvarlega
aðför að grund-
vallarréttindum
launafólks“.
ASÍ fagnar framlögum til bygg-
ingar nýs Landspítala en segir
rekstur spítalans enn alvarlega van-
fjármagnaðan og gagnrýnir að þak á
greiðsluþátttöku sjúklinga í heil-
brigðiskerfinu sé fjármagnað með
hækkun á kostnaði hjá allflestum
notendum heilbrigðisþjónustunnar.
Þá segir ASÍ að barna- og vaxta-
bótakerfin sem séu mikilvæg tekju-
öflunartæki fyrir ungt fólk séu áfram
veik og gagnrýnir jafnframt að engin
áform séu um að lengja fæðingaror-
lofið í 12 mánuði líkt og ASÍ hefur
lagt áherslu á. ASÍ gagnrýnir einnig
seinagang í tímabærum breytingum
á réttindum örorkulífeyrisþega.
Ónógt aðhald í
ríkisfjármálum
 ASÍ gagnrýnir ríkisfjármálaáætlun
ASÍ Betur mætti
gera, segir ASÍ.
Íslandsbanka er gert að greiða
Slökkviliði höfuðborgarsvæðisins
tæpar 168 milljónir króna vegna út-
reiknings á ólöglegum erlendum lán-
um sem slökkviliðið tók á árunum
2001 til 2005. Hæstiréttur dæmdi í
málinu í gær og sneri þar við dómi
héraðsdóms sem hafði sýknað Ís-
landsbanka.
Í dómi Hæstaréttar kemur fram
að augljós aðstöðumunur hafi verið á
bankanum og slökkviliðinu hvað
varðar þekkingu á fjármála-
starfsemi. Þá hafi slökkviliðið greitt
í íslenskum krónum inn á banka-
reikning Íslandsbanka til að greiða
af láninu. Þannig hafi meginskyldur
beggja aðila skv. lánssamningnum
verið með greiðslum í íslenskum
krónum.
Um er að ræða þrjú erlend lán
sem veitt voru. Það fyrsta í sept-
ember 2001 að upphæð 190 milljónir
króna, annað í júlí
2002 upp á 423
milljónir og þriðji
lánasamning-
urinn í febrúar
2005 upp á 353
milljónir króna.
Greindi máls-
aðila á um hvort
lánasamningana
þrjá bæri að meta
hvern og einn
sem sjálfstæða
lánaskuldbindingu, sem svokallaðan
rammasamning eða lánalínu sem
leiði til þess að skoða beri hverja og
eina útborgun lánshluta sem hinar
eiginlegu lánveitingar. Þá var tekist
á um hvort lánveitingarnar teldust
lögleg lán í erlendum gjaldmiðlum
eða lán í íslenskum krónum sem
bundin væru við gengi erlendra
gjaldmiðla með ólögmætum hætti.
Slökkvilið hafði betur
gegn Íslandsbanka
 Gert að greiða tæpar 168 milljónir
Hæstiréttur Deilt
var um erlend lán
slökkviliðsins.