Morgunblaðið - 22.04.2017, Qupperneq 29

UMRÆÐAN 29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. APRÍL 2017
Jóhann Hjartarson er í hópiþeirra 16 skákmanna semunnið hafa allar þrjár skákirsínar á Reykjavíkurskák-
mótinu sem hófst í Hörpunni á mið-
vikudaginn. Jóhann hefur ekki teflt
á Reykjavíkurskákmóti síðan árið
1996 og er í framvarðsveit þeirra ís-
lensku skákmanna sem tefla á
mótinu. Hannes Hlífar Stefánsson,
Þröstur Þórhallsson, Bragi Þor-
finnsson og hinn síungi Áskell Örn
Kárason hafa hlotið 2 ½ vinning og
sitja í 17.-42. sæti.
Þróunin vill verða sú þegar mikill
stigamunur er á keppendum að í
fyrstu umferðunum er eins og dreg-
ið sé í dilka; hinir stigahærri hafa
oftast betur og raðast saman síðar í
mótinu. Tefldar verða tíu umferðir
og keppendur eiga kost á ½ vinn-
ings yfirsetu tvisvar. Stigahæstur
allra er Hollendingurinn Anish Giri
með 2771 elo stig en þeir stiga-
lægstu eru með í kringum 1000 elo
stig. En þarna getur hver sem vill
tekið þátt og ófáir íslenskir skák-
menn hafa tekið sín fyrstu skref á
alþjóðavettvangi skákarinnar á
Reykjavíkurskákmóti. Björn Blön-
dal, formaður borgarráðs, benti á þá
merkilegu staðreynd í setningar-
ræðu sinni, að þegar Reykjavík-
urskákmótinu var „hleypt af stokk-
unum“ í ársbyrjun 1964 var það
fyrsti alþjóðaviðburðurinn sem
tengdist nafni Reykjavíkur.
Fyrsti stórmeistara Færeyinga
fer fyrir stórum hópi keppenda
Eftir að Reykjavikurskákmótið
flutti sig um set yfir í Hörpuna hafa
nokkrir erlendir keppendur haldið
mikilli tryggð við mótið og koma ár
eftir ár. Nefna má Englendinginn
Gawain Jones, Svíann Nils Grande-
lius, indversku skákdrottninguna
Tönju Sadchev, Hollendinginn Eric
Winter og ýmsa aðra. Samsetning
keppenda leiðir í ljós að Bandaríkja-
menn eru fjölmennastir með 18 full-
trúa, Indverjar eiga 16 skákmenn
og 13 Svíar taka þátt. FIDE sæmdi
Helga Dam Ziska stórmeistaratitli á
dögunum og hann fer fyrir hópi 12
Færeyinga. Bandaríkjamaðurinn
James Tarjan lætur ekki mikið yfir
sér en hefur þó ákveðinn status á
þessu þingi; fyrir meira en 30 árum
hætti hann sem atvinnumaður og
gerðist bóksafnsfræðingur. Hann og
Beljavskí eru þeir einu sem hafa
teflt í sigursveit á Ólympíuskákmóti.
Tarjan var með þegar Bandaríkja-
menn unnu gullið í Haifa árið 1976
og Beljavskí var í sigursveit Sovét-
manna árin 1982, 1984 og 1988.
Hvað varðar baráttuna í Hörp-
unni þá virðist mikill stigamunur oft
gefa þeim stigahærri sálfræðilegt
forskot. Þannig virtist a.m.k fara
fyrir hinum finnska andstæðingi Jó-
hanns í 2. umferð. Hann hefði átt að
kíkja betur á hið flókna afbrigði Vín-
artafls. Það byggist á peðsfórn strax
í 6. leik og annað peð er að fá ef
svartur vill:
Jóhann Hjartarson – Samu
Ristoja
Vínar tafl
1. d4 Rf6 2. c4 e6 3. Rf3 d5 4. Rc3
dxc4 5. e4 Bb4 6. Bxc4 Rxe4 7.
O-O Rxc3 8. bxc3 Bxc3?
Svarta staðan er óteflandi eftir
þetta peðsrán, 8. … Be7 hefur
margoft sést.
9. Hb1 c6 10. Hb3 Ba5 11. Re5
b5?
11. … Rd7 kom til greina en hvít-
ur á fórnina 12. Rxf7! Kxf7 13.
Bxe6+! Kxe6 14. De2+ Kf7 15.
Dc4+! Kf8 16. Ba3+ c5 17. Hf3+ og
vinnur.
12. Dg4! g6 13. Bg5 f5 14. Dh4
Dc7 15. Be2 Hg8 16. Hc1 a6 17. Bf3
Bb7
18. Bd8!
Laglegur hnykkur sem gerir út
um taflið.
18. … Dxd8 19. Dxh7 Hf8 20.
Dxg6+ Ke7 21. Dg7+
– og svartur gafst upp, 21. … Kd6
22. Dxb7 er algerlega vonlaust
framhald.
Línur að skýrast á
Reykjavíkurskákmótinu
Skák
Helgi Ólafsson
helol@simnet.is
Ljósmynd/Ómar Óskarsson
Stórmeistari Helgi Dam Ziska fer fyrir hópi 12 Færeyinga á mótinu.
Þar sem einelti er
mikið í umræðunni
núna og haldin var ný-
lega ráðstefna hjá
menntamálasviði HÍ
um þennan vágest og
ráð til að sporna við
honum kom upp í hug-
ann það einelti, sem
RÚV/sjónvarp hefur
haldið uppi gagnvart
saklausum manni í langan tíma. Þarna
er átt við Sigmund Davíð Gunn-
laugsson, þingmann Framsókn-
arflokksins og fyrrverandi forsæt-
isráherra, sem lagður hefur verið í
einelti án þess að hafa brotið nokkuð
af sér annað en vera til og ekki hlotið
dóm fyrir.
Það hafa verið sérstakir aðilar hjá
RÚV sem hafa leikið þann ljóta leik og
illskiljanlegt hvað þeim hefur gengið
til eins og t.d. Sigmari Guðmundssyni
og Jóhannesi Kr., sem setti saman
ófyrirleitinn „leikþátt“, sem svo sýnd-
ur var í sjónvarpi RÚV.
Þessir tveir nafngreindu menn hjá
stofnuninni hafa verið hvað ötulastir
við að skálda upp óhroðann á Sigmund
Davíð. RÚV spyr ekki að því þó ráðist
sé á saklausan mann og hann ataður
auri og lagður í einelti svo mánuðum
skiptir.
Sagan er ekki öll sögð því á gaml-
ársdag sl., þegar árið það leið í ald-
anna skaut, var eineltið rifjað upp í
þættinum „Á síðustu
stundu“ þegar einn
þáttastjórnenda, Sigmar
Guðmundsson, lét ljós
sitt skína enn einu sinni
eftir að hafa margoft
ráðist að Sigmundi Dav-
íð t.d. í Kastljósþáttum
með órökstuddum árás-
um. Nú var það langt
viðtal við Jóhannes Kr.,
sem staddur var í sum-
arbústað í Borgarfirði
þar sem frægur sjón-
varpsþáttur varð til og Sigmundur
Davíð síðan plataður í þáttinn á
rammfölskum forsendum. Til að bíta
höfuðið af skömminni nú fyrir stuttu
þá hengdi Blaðamannafélag Íslands
medalíu á Jóhannes Kr. fyrir rann-
sókn á Panamaskjölunum, sem ekkert
hefur heyrst af nema dylgjurnar og
óþverrinn á Sigmund Davíð svo ætla
má að Blaðamannafélagið aðhyllist
árásirnar og eineltið og útbýti medalí-
um fyrir. Tekið skal fram að ekki er
allt starfsfólk RÚV undir eineltissök-
ina selt en minna má þó á frægan
sjónvarpsþátt með gosanum Gísla
Marteini, sem ætlaði svo sannanlega
að láta ljós sitt skína og réðst óvægi-
lega á Sigmund Davíð en hafði lítið út
úr því nema að verða sjálfum sér til
skammar. Eitt dæmi enn má nefna er
ung fréttakona, bersýnilega enn blaut
á bak við eyrun, Sunna Valgerð-
ardóttir, byrjaði viðtal við Sigmund
Davíð fyrir kosningarnar sl. haust á
því að spyrja „Ertu í fýlu?“. Svona
byrjar fólk ekki á fréttaviðtali.
Þáttur Sigmundar Ernis
Á sjónvarpsstöðinni Hringbraut
hélt Sigmundur Ernir Rúnarsson úti
þætti á síðasta ári, sem nefnist „Rit-
stjórarnir“ og heitir víst enn. Þáttur
þessi var í margar vikur helgaður ein-
elti og skítkasti og auðvitað að ósekju
á Sigmund Davíð. Það var einkenn-
andi fyrir þessa þætti að Sigmundir
Ernir, sem var þáttastjórnandi, gerði
í því að fá til sín viðmælendur, sem
margir hverjir eru alræmdir frétta-
sóðar og víla þá ekki fyrir sér að taka
fólk „af lífi“ með skítkasti og óheið-
arleika ef svo ber undir og skammast
sín eðlilega ekki því þeir hinir sömu
kunna það ekki. Þættirnir einkennd-
ust líka af handasveiflum og leik-
rænum tilburðum þáttastjórnandans,
sem eflaust hafa átt að gefa þáttunum
sérstakt yfirbragð og gera alla lygina
trúverðuga. Það er með ólíkindum
hvað fólk, sem vill kallast fréttamenn,
ekki fréttasóðar, hefur í hávegum
falskan og óheiðarlegan fréttaflutn-
ing hvort sem eru fréttir eða frétta-
tengdir þættir. Ég held að það sé eitt-
hvað að á heimilum fólks sem hagar
sér svona, eða í undirmeðvitundinni,
og það á skilið nafnið fréttasóði.
Eftir Hjörleif
Hallgríms
»Einelti er virkilega
skaðlegur og ljótur
leikur.
Hjörleifur Hallgrímsson
Höfundur er eldri borgari á Akureyri.
Einelti RÚV/sjónvarps
Undarlegt misræmi
varðandi sjálfsónæm-
issjúkdóma er í nýju
reglugerðinni um
greiðsluþátttöku sjúk-
linga.
Psoriasis er sjálfs-
ónæmissjúkdómur
sem hefur viðtæk áhrif
á sjúklinga. Til
skamms tíma var í
ræðu og riti talað um
húðsjúkdóm en frekari rannsóknir,
ekki síst frá Íslenzkri erfðagrein-
ingu, sýna að næstum hvaða líffæri
sem er getur skaddast. Þetta er al-
varlegur sjúkdómur sem rústar heil-
brigði margra ævina á enda.
Fyrir utan aukna hættu á hjarta-
og æðasjúkdómum, sykursýki,
Crohńs, liðagigt o.fl. sjúkdómum eru
ótalin andlegu sárin en þau svíða oft
mest. Við sem fengum sjúkdóminn á
barnsaldri urðum fyrir alvarlegri
mismunun í skóla og síðar hvað
varðaði vinnuval og nám. Svo ekki sé
minnst á allan kostnaðinn við lyf og
læknishjálp.
Nýja reglugerðin er afar íþyngj-
andi fyrir psoriasissjúklinga.
1) Fyrir meðferð sem felst í B-
geislun og/eða A-geislun með eða án
smyrsla, 90% af heildarverði. (Hér
vísar samt reglugerðin í 3. gr. þar
sem útskýrt er hámarksþak
greiðslna.
2) Fyrir meðferð sem felst í
PUVA-meðferð. 90% (sami fyrirvari
um undanþágur 3. greinar.)
3) Fyrir margþætta húðmeðferð,
sama gjald og í 1. tl. Þ.e. sjúklingar
greiði 90% nema þeir falli undir 3.
grein.
Nú er það svo að flest okkar þurfa
á ljósameðferð að halda 2-3 sinnum í
viku skv. læknisráði. Auk þess þurfa
flestir að smyrja sig daglega. Þeir
sem fengu auk þess psoriasis-
liðagigt verða að mæta á sex vikna
fresti á sjúkrahús og fá lyf í æð. Allt
þetta kostar – að sjálfsögðu.
Skv. reglugerðinni hækkar hvert
skipti í ljósameðferð frá 264 kr/í
1.296 eða 432 kr./í 1.944
kr. Flestir þurfa tvö-
falda meðferð sem þýð-
ir tæpar fjögur þúsund
fyrir hvert skipti.
Nú eru 27 ónæm-
issjúkdómar þekktir í
heiminum. Ég sé mér
til mikillar gleði að þeir
falla allir undir afar
lága greiðsluþátttöku
sjúklinga í nýja reglu-
gerðinni nema við. Af
hverju er psoriasis eini
sjálfsónæmissjúkdómurinn þar sem
sjúklingar verða að þola 80% hækk-
un?
Fjöldi sjúklinga ræður engan veg-
inn við þessa gífurlegu hækkun.
Leyfist mér að segja ykkar hvað
gerist þegar sjúkdómurinn er ekki
meðhöndlaður? Hann versnar og
lífsgæði sjúklinga verða engin.
Mætti ég einnig benda á að lang-
flestir psoriasis-sjúklingar þreyja
þorrann og góuna og vinna eins og
þeir geta. Ekkert sjúklingafélag hef-
ur jafnfáa öryrkja.
Fái fólk ekki ódýrustu og bestu
meðferðina til þessa, þ.e. ljósa-
meðferð, endar það óvinnufært.
Sálrænni byrði psoriasis hefur
ekki verið gefinn jafnmikill gaumur
og líkamlegu hliðinni en sá tími mun
koma.
Bætið ekki við byrðina, hún er
nógu þung og ég bið hæstvirtan heil-
brigðisráðherra af sínu snotra
hjartalagi að kippa þessu í lag. Það
er ólíðanlegt að einn erfiður lífstíð-
arsjúkdómur sé meðhöndlaður öðru
vísi en hinir sjálfsónæmissjúkdóm-
arnir.
Sjálfsónæmissjúk-
dómurinn psoriasis
fær ekki sömu
meðferð og hinir
Eftir Ernu
Arngrímsdóttur
Erna Arngrímsdóttir
» Skv. nýju reglugerð-
inni er 80% hækkun
á meðferð sjúklinga með
sjálfsónæmissjúkdóm-
inn psoriasis.
Höfundur er sagnfræðingur.
Eigum við að fyrirgefa þeim af því
að þeir vita ekki hvað þeir eru að
gera? Vita ekki að þeir séu búnir að
stela frá okkur landinu og við, hæst-
virtir kjósendur, erum orðnir af-
gangsstærð í eigin landi.Verðum að
skjótast eftir ónýtum þjóðveginum
til að versla, meðan hlé er á rútu- og
bílaleiguumferðinni um miðjan dag-
inn?
Enginn Íslendingur lætur sér til
hugar koma að skoða perlur lands-
ins, varla heldur Evrópubúar, því ör-
tröðin gerir það að verkum að eng-
inn getur notið neins.
Nei, við eigum ekki að fyrirgefa,
þetta allt láta menn viðgangast fyrir
opnum tjöldum og þykjast ekki sjá
nein hættumerki, heldur hengja sig í
klisjur eins og jaðarbyggðir og upp-
bygging á landsbyggðinni.
Það verður með öllum ráðum að
koma einhverjum böndum á skefja-
lausa aukningu ferðamannastraums-
ins, annars fer illa og skellurinn
verður margfalt meiri.
Hóflegar, réttlátar aðgerðir til að
tempra aukninguna eitthvað kemur
öllum til góða þegar upp er staðið.
Líka stjórnarþingmönnum er þeir
leita endurkjörs. Það langar engan
að kjósa þingmann sem ekki sér
hvað er að gerast í kringum hann.
Sunnlendingur.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Ferðamannaflóðið