Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.03.2018, Blaðsíða 31

þangað kom bað hann þjóninn að setja saman drykk
sem drægi úr líkum á því að hin heittelskaða grunaði
hann um græsku. Lét hann blanda saman vodka,
worcestershire-sósu, tabasco og nokkrum kryddum
og sagði, þegar hann smakkaði blönduna: This will
fool that bloody Mary. Þannig varð sá drykkur til.
Aðrir hafa söguna að vísu ekki svona litríka. En hér
er kosið að hafa það sem betur hljómar.
En hvers má nú vænta?
En nú hefur 21. öldin mjakast áfram um nærri fimmt-
ung. Á þeim tíma hafði sú síðasta komið að einni
heimsstyrjöld og spönsku veikinni, svo nokkuð sé
nefnt. Það hefur þó vissulega eitt og annað gerst.
Bandaríkin gleyma seint fyrsta heila ári aldarinnar
þegar ráðist var á turnana tvo í New York og varnar-
málaráðuneytið og til stóð að ráðast jafnframt á ann-
aðhvort Hvíta húsið eða þinghúsið. Stríðið í Afganist-
an, sem á rót í þessari mestu árás sem gerð hefur
verið á meginland Bandaríkjanna, stendur enn og
satt best að segja eru ekki verulegar líkur á að þar
hafist sigur. Íraksstríðið var angi af sama meiði og
leyniþjónustur vesturveldanna höfðu sannfært sig og
svo leiðtoga sína um að Saddam Hussein einræðis-
herra væri að koma sér upp gereyðingarvopnum á
ný. En hann hafði látið drepa 300 þúsund Kúrda, sem
tilheyrðu ríkinu, með efnavopnum. Ekki verður sagt
að friðvænlegra sé í veröldinni nú en var á upphafs-
árum næstsíðustu aldar. Bandaríkin héldu sig þá til
hlés og fengu ekki þá hernaðarlegu yfirburðastöðu og
varð í kjölfar síðari heimsstyrjaldar. En þá eru kjarn-
orkuvopn ekki talin með, því að hinn óskráði sann-
leikur er sá, að slík vopn, svo ógurleg sem þau eru, og
einmitt af þeirri ástæðu, eru algjörlega handan við
brúk.
Kjarnorkuveldin tvö, Bandaríkin og Rússland,
væru að loka bók tilveru sinnar ef þess háttar stríð
hæfist.
Öðru máli gæti gegnt um smáríki eins og Norður-
Kóreu sem gæti náð að gera mikinn skaða áður en því
yrði eytt, en það yrði þó aldrei altækur skaði.
Breytingar að verða í vopnaskaki?
Nú segjast Rússar hafa komið sér upp flaugum sem
fara yfir á slíkum ofsahraða að engar varnir séu til.
Bandaríkin halda því fram að sú þróun sé ekki jafn-
langt komin og látið er, en margt bendir þó til að
þeim sé ekki fyllilega rótt.
En á þessum fyrstu tveimur áratugum nýrrar aldar
hefur það einnig gerst að komið er upp kommúnista-
ríki af algjörlega nýrri tegund. Það lýtur alræði
kommúnismans sem fyrr og hann lýtur einstaklingi
sem hefur persónugert og óumdeilt vald á meðan
hann dregur andann.
Í þessu einkennilega kommúnistaveldi búa næst-
flestir milljarðamæringar í heiminum. Það fer ekki
leynt og það virðist ekki stangast óþægilega á við
kennisetningarnar um rauða fána og alræði öreig-
anna. Kína lætur í vaxandi mæli finna fyrir sér.
Það hefur fleiri menn undir vopnum en nokkur þjóð
önnur enda í meiri skara að sækja en allir aðrir.
Kína leynir því ekki að það þurfi aukið olnbogarými
og eigi að auki tilkall til þess. Það sækir nú sjó í öllum
skilningi orðanna. Óróleikinn vex því í nágrenninu.
Það mun ekki mjög langur tími líða þar til flotaveldi
Kína endurspeglar fjölmennasta landher veraldar.
Rússar hugsandi
Landmesta ríki heims líður ekki vel þar sem það situr
eins og á milli steins og sleggju. Það hefur hvorki
fjárhagslegan né hernaðarlegan styrk á við hin ríkin
tvö, hvað sem síðar verður. Það væri því hægt að
sýna því yfirlæti, eins og gert var af nokkrum móð
fyrstu tvo áratugina eftir fall múrsins. En kjarnorku-
vopnin eru enn á sínum stað. Rússland er enn eina
ríkið sem fræðilega getur ógnað öryggi Bandaríkj-
anna. Og ef og þegar þessar ofurflaugar verða að
veruleika þarf að hugsa allar hernaðaráætlanir upp á
nýtt.
Hvað sem mönnum sýnist um Pútín þá hefur hann
spilað af ótrúlegum styrkleika úr sínum spilum.
Stundum verður ekki betur séð en að hann hafi að-
eins hunda á höndunum. En með slík roð hefur hann
snúið á umheiminn og hefur náð stöðu í Mið-Aust-
urlöndum sem Sovétríkin töpuðu fyrir mörgum ára-
tugum.
Það hefur hentað bandarískum demókrötum að
skálda það upp að Pútín hafi ákveðið að fella Hillary
sem hafi átt forsetaembættið víst. Í seinustu viku
voru leyniforingjar fyrir þingnefnd og þar á meðal
menn frá dögum Obama. Þeir voru ítrekað spurðir
um það hvort vitað væri til að Rússar hefðu náð að
breyta einhverju atkvæði, einu einasta atkvæði, í
kosningunum í nóvember 2016 þannig að það kæmi út
úr kjörkassanum með önnur fyrirmæli en kjósandinn
hafði gefið. Enginn þeirra taldi að nokkurt dæmi væri
þekkt um það.
Engu að síður vildu þeir ekki hverfa frá því að
Rússar hefðu reynt að hafa áhrif á kosningarnar með
öðrum hætti, svo sem á fésbók og þar fram eftir göt-
unum. Sá söngur virðist vera að falla af listanum yfir
40 vinsælustu stjórnmálasöngvana hjá almenningi
vestra. Núna síðast snýst dæmið um hin hræðilegu
mistök Trumps forseta að hafa óskað Pútín til ham-
ingju með úrslit kosninganna hjá sér!
Því er haldið fram að sitthvað hafi verið brenglað
við kosningarnar í Rússlandi. Enginn dregur þó í efa
að Pútín forseti nýtur yfirburðafylgis og mikilla vin-
sælda í Rússlandi um þessar mundir, þrátt fyrir efna-
hagslegt andstreymi. Ekki er útilokað að tilraun til
þess að teikna hann upp á Vesturlöndum sem yfir-
gengilega öflugan stjórnmálamann sem geti hagrætt
kosningum í öllum löndum sem honum dettur í hug,
jafnvel í Bandaríkjunum sjálfum, ýti undir stolt á
honum heima fyrir. En þessi nýjasta vitleysa, að ekki
megi óska honum kurteislega til hamingju með kosn-
ingaúrslit, er sérkennileg. Jafnvel þjóðhöfðingjar
smáríkja sem senda hefðbundnar heillaóskir telja sér
frekar óhætt að gera það, láti þeir fylgja hamingju-
óskunum smá umvandanir í gömlum barnakennara-
stíl.
Einhver undirsáta Trumps í Hvíta húsinu lak því í
sjónvarp að forsetinn hefði ekki hlýtt undirmönnum
sínum (!) um að óska Pútín ekki til hamingju í samtali
sem þeir áttu og það þótt á undirbúningsblað hafi
verið skrifað með upphafsstöfum EKKI ÓSKA TIL
HAMINGJU.
Fjölmargir þeirra sem lítið vita hafa tekið fjálglega
undir þetta hneyksli.
Nú mundu þeir umturnast
Í desember 1941 gerði Japan svívirðilega árás á Pearl
Harbour. Churchill, fyrir hönd Bretlands, sendi þeg-
ar orðsendingu til Japans um að Bretar segðu Japan
stríð á hendur.
Hvað myndu allir bjálfarnir gera nú, meira en að
hrópa sig hása af fordæmingum, ef þeir hefðu séð
bréfið sem Churchill sendi til forstöðumanns jap-
anska sendiráðsins í Ludúnum?
Það vantaði ekkert upp á fordæmingu á árásunum.
En bréfinu lauk með þessum orðum:
„I have the honour to be, with high consideration,
Sir,
Your obedient servant,
Winston S. Churchill.“
Ef Trump hefði fetað svipaða slóð myndi ekki heyr-
ast mannsins mál um öll Bandaríkin fyrir kröfum um
að forsetinn yrði þegar í stað færður í spennitreyju á
öruggasta geðsjúkrahús í Bandaríkjunum, hengdur,
skotinn og settur í rafmagnsstólinn og í framhaldinu
flæmdur úr embætti.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
25.3. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31