Morgunblaðið - 07.04.2018, Qupperneq 47

MENNING 47
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. APRÍL 2018
PÖNTUN AUGLÝSINGA:
fyrir mánudaginn 16. apríl.
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105 kata@mbl.is
SÉRBLAÐ
Fatnaður fyrir brúðhjónin, förðun, hárgreiðsla,
brúðkaupsferðin, veislumatur, veislusalir og
brúðargjafir eru meðal efnis í blaðinu.
Brúðkaups-
blað
fylgir Morgunblaðinu föstudaginn 20. apríl
ICQC 2018-20
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Myndlistarkonan Gabríela Friðriks-
dóttir hefur unnið verk sín í ólíka
miðla á um tveggja áratuga farsæl-
um ferli; hefur teiknað, málað, unnið
skúlptúra, myndbönd, innsetningar
og gjörninga en á sýningu hennar í
Hverfisgalleríi, sem opnuð verður í
dag kl. 16, eru málverk allsráðandi.
Verkin eru hengd upp í anda salon-
sýninga, þekja veggi gallerísins frá
gólfi upp í loft og einkennast af lita-
gleði, furðuverum og -heimum. Og
pólitík og umhverfismál koma einnig
við sögu enda Gabríelu hugleikin.
Hún fær sér vænan sopa af sóda-
vatni úr plastflösku og tekur svo
fram að hún hafi ekki keypt
flöskuna.
Farið til baka
„Mér finnst ég hafa farið til baka,“
segir hún um verkin á sýningunni
þegar blaðamaður nefnir að þau séu
ákaflega litfögur. „Litadýrðin hefur
alltaf fylgt mér, alveg frá upphafi og
var fyrst í skúlptúrunum, rosalega
mikil lakkríslitadýrð. Ég byrjaði að
ganga út frá því, hugsaði með mér að
það væri betra að hugsa um bragðið
en að falla í þá gryfju að fara að
herma eftir einhverjum fagurfræði-
legum hugmyndum um liti.
Ég var á ákveðnum stað í skól-
anum að velta fyrir mér hver væri
mín palletta og frá og með þriðja ári í
skóla ákvað ég að ég hún væri svart-
ur, hvítur, brúnn og Allsorts (lakkr-
ískonfektið) og allir pastellitirnir,“
segir Gabríela kímin. Henni hafi þótt
þessir litir dásamlegir og girnilegir
og notað þá háglansandi í skúlptúr-
um sínum.
Gabríela segist upp úr árinu 2000
hafa ákveðið að leyfa efninu að tala í
verkum sínum, moldinni, heyinu og
lyktinni og hinir glansandi lakklitir
hafi vikið um tíma. „En í málverkum,
sem ég hef alltaf gert á milli og alveg
frá upphafi, hafa alltaf verið þessir
litir því ég þrái að takast á við furðu-
lega liti. Mér finnst ekki gaman að
gera settlega hluti, það er ekki ögr-
andi. Þetta kveikir á ákveðinni stöð í
heilanum,“ segir Gabríela. Hún hafi
alltaf sinnt málverki og teikningu
samhliða stórum verkefnum og sýn-
ingum sínum víða um heim. „Ég fer
alltaf heim í málverkið og teikning-
arnar og ég kalla þetta heimilisiðnað.
Þannig að ég hef ekki breyst, í raun
og veru, í málverkinu. Það eina sem
hefur breyst er að þetta er í fyrsta
skipti sem ég er að sýna málverk á
striga opinberlega,“ segir hún.
Hugmyndafræðin heima
Gabríela er spurð að því hvort hún
sé farin að sinna málverkinu í meira
mæli en áður og segist hún hafa gert
það eftir að hafa haldið stóra sýn-
ingu í Frankfurt árið 2011. „Þá
ákvað ég að nú skyldi ég bara þjálfa
mig í því. Ég er með vinnustofu
heima og það er svo auðvelt að fara
alltaf inn á milli og mála og teikna,“
segir hún. Hún líti á málverkin sem
eins konar dagbók og „sálarvaka“.
„Með þessari sýningu er ég mjög
heiðarleg, er í raun og veru að bjóða
fólki heim til mín, inn í hjarta mitt,
inn í þessa hringiðu sjálfs míns,“ út-
skýrir hún.
Á sýningunni, sem heitir einfald-
lega Gabríela, gangi gestir inn í heim
sem hún búi alltaf í og tengi hana við
fortíð og framtíð, allt frá barnæsku
til þess ókomna. „Sálarvökvinn er
þarna og þú sérð að það eru teikn-
ingar inni í málverkunum. Ég myndi
segja að þetta væri kannski of heið-
arlegt, ég veit það ekki en ég ákvað
að vera bara hugrökk og gera það
þannig því maður vill oft fela sig bak
við ákveðna hugmyndafræði. Ég
ákvað að hafa hugmyndafræðina í
þessari sýningu hugmyndafræðina
heima, hugmyndafræðina í sálu
minni og ég valdi ekki neitt heldur
málaði bara og málaði í heilt ár og
það voru engar hömlur. Þetta var
hömlulaust.“
Milli reglu og óreiðu
Gabríela segir listfræðinginn og
sýningastjórann Raphael Gygax,
sem ritaði texta um myndheiminn
fyrir sýninguna, þekkja list hennar
náið og lýsa henni vel. Gygax skrifar
m.a., í þýðingu Ingunnar Snædal, að
listheimur Gabríelu væri í ætt við
súrrealisma, hann byggi blendingar
og kynferðislegar verur sem hægt
sé að túlka sem myndlíkingar fyrir
fornar grunnkenndir mannskepn-
unnar á borð við depurð, sársauka
og vanhæfni til að rjúfa eigin ein-
angrun. Lýsa megi málverkum
hennar sem „andlegu landslagi“ sem
leitist í sífellu við að draga fram úr
djúpi undirmeðvitundarinnar ástand
þar sem eilíf óvissa ríki og verk
hennar leitist við að bera boð á milli
raunveruleikans og drauma, milli
reglu og óreiðu, milli völundarhúss-
ins hið innra og áferðarfallegs yf-
irborðsins, milli ákafrar ástríðu og
gleði og hyldjúprar depurðar.
Gygax nefnir að í mörgum verk-
anna kallist tveir þættir á: Gabríela
noti pastelliti og skæra liti sem geti
vakið umræðu um smekk en minni
einnig á hið „barnalega“ og í öðru
lagi byggi hún á grunnþáttum tákn-
mynda sem eigi uppruna sinn í næf-
um (e. naive) málverkum á borð við
verk Henris Rousseau.
Gabríela tekur undir þetta og seg-
ir að næfisma megi einnig finna í
myndbandsverkum hennar og skúlp-
túrum. „En málverkið er heimur út
af fyrir sig og maður ræður ekkert
rosalega miklu sjálfur, er svona eins
og „reception“, móttaka,“ útskýrir
hún. Og með því að vinna af kappi og
opna sig upp á gátt streymi ýmislegt
fram, allt aftan úr barnæsku. „Þetta
eru í raun og veru minningar og
hugsanlegar sýnir inn í framtíðina,“
segir Gabríela um verkin.
Hún minnir á að verkin séu líka
pólitísk. „Þetta er náttúrlega allt
pólitík,“ segir hún og sýnir blaða-
manni verk sem nefnist „Bráðnun“.
„Þetta eru jöklarnir að hörfa og þeir
eru bara „svona er þetta“,“ segir
Gabríela og líkir eftir jöklunum sem
eru leiðir á svip, enda að bráðna.
Hver myndi ekki verða leiður yfir
því?
Ekkert kjaftæði, bara myndir
Gabríela segist hafa unnið mikið
með konsept á ferli sínum og búið til
hina ýmsu heima. Í þetta skipti sé
sýningargestum hins vegar boðið
heim til hennar. „Þess vegna heitir
sýningin líka bara Gabríela, því mér
fannst það bara heiðarlegt.“
Á sýningunni verður til sölu bók
með ljósmyndum af málverkum
Gabríelu en á milli verkanna eru
auðar síður sem bókaeigendur geta
skissað á eða skrifað hugleiðingar
sínar. Eða notað til að hvíla augun
milli mynda, bendir Gabríela á. „Ég
vildi ekki hafa neitt kjaftæði, bara
myndir,“ segir hún brosandi.
Morgunblaðið/Eggert
Sýnir „Þetta eru í raun og veru minningar og hugsanlegar sýnir inn í framtíðina,“ segir Gabríela um verkin á
sýningu sinni í Hverfisgalleríi. Hér sést hún með eitt málverkanna skömmu fyrir upphengingu í gær.
Allsorts-lakkríslitadýrð
 Gabríela Friðriksdóttir opnar sína
fyrstu opinberu sýningu á málverkum
á striga í Hverfisgalleríi í dag
Tónlistarmaðurinn Prins Póló,
réttu nafni Svavar Eysteinsson,
sendi frá sér tilkynningu í gær þess
efnis að hann hefði náð settu marki
í hópfjármögnun sem hann stóð fyr-
ir á Karolina Fund fyrir þriðju
hljómplötu sína. Platan kemur því
út í þessum mánuði, föstudaginn 27.
apríl, og mun bera titilinn Þriðja
kryddið. Útgáfutónleikar verða
haldnir í Iðnó á útgáfudegi og verð-
ur Árni+1 úr FM Belfast prinsinum
til halds og trausts á tónleikunum
og jafnvel einhverjir fleiri öðlingar
kallaðir til, eins og prinsinn orðar
það. Leikin verða gömul lög í bland
við ný. Í kjölfarið hefst svo tón-
leikaferð prinsins um landið, stefn-
an er sett á 13 tónleika frá 28. apríl
til 20. maí. Nánari upplýsingar um
tónleikaferðina má finna á fésbók-
arsíðu Prins Póló.
Prinsinn kemur víðar við í list-
inni og mun opna myndlistarsýn-
ingu fimmtudaginn 26. apríl í Gall-
eríi Porti á Laugavegi 23b.
Sýningin samanstendur af mál-
verkum unnum upp úr texta lagsins
„Er of seint að fá sér kaffi núna?“
sem finna má á plötunni nýju.
Fjölsnærður Prins Póló er fjölhæfur listamaður og bulsugerðarmaður.
Prins Póló gefur út Þriðja kryddið