Morgunblaðið - 30.05.2018, Blaðsíða 18

Á vef átaksins Plastlaus september eru ýmsar tillögur um hvern-
ig má lágmarka plastnotkun með því að skipta yfir í umhverf-
isvænni valkosti. Þar má sem dæmi nefna hefðbundnar leiðir eins
og að notast við margnota innkaupapoka í stað plastpoka og að
afþakka plastlok og plasthnífapör þegar snætt er að heiman.
Einnig eru lagðar til óhefðbundnari leiðir til að forðast plastið
en það er ljóst að það leynist víða. Á vefnum er fólki til að mynda
bent á að skipta út plasttannburstum fyrir tannbursta úr bambus
og að matreiða sitt eigið jógúrt í stað þess að kaupa það í dósum.
Plastlaus lífsstíll
HVERNIG Á AÐ SLEPPA PLASTI?
18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. MAÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ítalskir kjós-endur brugð-ust Brussel.
Og þeir brugðust
líka Þýskalandi.
Þeir áttu að kjósa
óbreytt ástand.
Þeir áttu að kjósa flokka sem
styddu evruna og „Evrópu“
eins og það er orðað, en þýðir
í raun Evrópusambandið og
sífellt aukinn samruna.
Í staðinn kusu Ítalir flokka
sem höfðu efasemdir um evr-
una og Evrópusambandið í
óbreyttri mynd og vildu ekki
óbreytt ástand. Þetta gat
varla gengið.
Svo gerðust flokkarnir, sem
náðu saman um að mynda rík-
isstjórn, svo ósvífnir að ætla
að velja fjármálaráðherra sem
fylgdi þeirra stefnu en ekki
stefnu Brussel. Þá gat þetta
ekki gengið lengur og forseti
Ítalíu, sem valinn er með bak-
tjaldamakki á ítalska þinginu
en ekki í almennum kosn-
ingum, hafnaði ráðherranum.
Þar með hafði hann forðað
Ítalíu frá Ítölum og tryggt að
þeir sem unnu kosningarnar
settust ekki líka við stjórnvöl-
inn í landinu. Og hann ákvað
að skipa sjálfur nýja stjórn og
láta svo kjósa aftur, sem von
var fyrst kosningarnar í mars
misheppnuðust svo illa að
mati elítunnar í Brussel.
Rökin fyrir því að taka
fram fyrir hendurnar á lýð-
ræðislega kjörnum fulltrúum
eru meðal annars þau að
ávöxtunarkrafa skuldabréfa
hafi hækkað og bankar lækk-
að. Evran væri þannig í hættu
því að veikar stoðir hennar
þyldu ekki titring frá Ítalíu.
Ambrose Evans-Pritchard,
sem stýrir alþjóðlegri við-
skiptaumfjöllun
hjá Daily Tele-
graph, bendir á að
þessi viðbrögð
þurfi ekki að koma
á óvart: „Brussel
og Seðlabanki
Evrópu felldu ríkisstjórn Ber-
lusconis árið 2011. Uppljóstr-
arar hafa síðan sagt frá því að
þeir hafi haft áhrif á ávöxt-
unarkröfu skuldabréfa til að
byggja upp hámarksþrýsting.
ESB hafi meira að segja
reynt að fá Washington með
sér í lið en Bandaríkin hafi
neitað að hjálpa. „Við getum
ekki verið með blóðugar
hendur,“ sagði fjármála-
ráðherra Bandaríkjanna, Tim
Geithner.“
En þó að atburðarásin nú
sé ef til vill ekki alveg for-
dæmalaus á Ítalíu getur hún
haft afar alvarlegar afleið-
ingar. Ekki er ofmælt að kjós-
endur og forystumenn flokk-
anna sem forsetinn hafnaði
hafi reiðst við þessi inngrip í
lýðræðislegt ferli. Leiðtogi
Fimmstjörnuhreyfingarinnar
gengur svo langt að segjast
vilja að forsetinn verði settur
af og ákærður. Hann vill að
þingið grípi inn í og leysi mál-
ið áður en allt fari úr böndum.
Ekki liggur fyrir hver nið-
urstaðan verður, en ekki er
ólíklegt að forsetanum, fyrir
hönd Brussel og Þýskalands,
takist að koma á starfsstjórn
sem starfi í nokkra mánuði
þar til kosið verði á ný. Þá
vonast hann til að kjósendur
verði orðnir nægilega hrædd-
ir við efnahag landsins til að
kjósa eins og fyrir þá er lagt.
Fyrstu kannanir benda þó
ekki til að það muni takast.
Þvert á móti.
Menn ættu að um-
gangast lýðræðið af
meiri virðingu og af
minni fautaskap}
Lýðræðið á Ítalíu
Umræður hóf-ust í gær og
stóðu lengi um
stjórnarfrumvarp,
sem á rætur að
rekja til reglna
Evrópusambands-
ins, um persónuvernd og
vinnslu persónuupplýsinga.
Þetta regluverk, sem þekkt er
undir skammstöfuninni GDPR
(e. General Data Protection
Regulation), fjallar eins og
nafnið gefur til kynna um
vernd persónuupplýsinga.
Regluverkið þótti nauðsynlegt
vegna þess hve auðvelt er orð-
ið að safna upplýsingum um
fólk með rafrænum hætti og
hve berskjaldað það er oft fyr-
ir slíkri upplýsingasöfnun og
misnotkun hennar.
Miklu skiptir að vernda
réttindi ein-
staklinga til
einkalífs og í því
ljósi er jákvætt að
þessi mál séu
rædd og reglur
settar til að
vernda einstaklingana.
En það er að mörgu að
hyggja þegar slíkar reglur eru
settar. Eitt af því er að gera
glæpamönnum ekki auðveld-
ara fyrir að nota netið sem
skálkaskjól. Í leiðara WSJ í
gær er varað við því að of
langt sé gengið í þá átt í
GDPR-reglunum og að glæpa-
menn muni geta nýtt sér þær
til að leynast og vinna illvirki.
Það getur ekki verið ætlunin
með slíkri löggjöf og mikil-
vægt að þessi hlið málsins
verði skoðuð til hlítar.
Að mörgu er að
hyggja þegar reglur
um persónuvernd
eru annars vegar}
Verndum ekki glæpamenn U
m liðna helgi náði Sjálfstæðis-
flokkurinn góðum árangri víðs
vegar um land og er sem áður
langstærsti flokkurinn á lands-
vísu. Meðaltalsfylgi flokksins í
þeim 34 sveitarfélögum, sem hann bauð fram
í, er tæp 40% og hann er forystuflokkur í öll-
um stærri sveitarfélögum. Í níu sveitarfé-
lögum náði Sjálfstæðisflokkurinn hreinum
meirihluta og er stærsti flokkurinn í 23 sveit-
arfélögum.
Yfir þessum glæsilega árangri má gleðjast.
Á höfuðborgarsvæðinu er Sjálfstæðisflokkur-
inn með yfir 30% fylgi í öllum sveitarfélögun-
um. Í Reykjavík hefur flokkurinn endurheimt
stöðu sína sem stærsti flokkurinn á sama tíma
og meirihluti vinstrimanna féll. Ákall borgar-
búa um breytingar er skýrt, í takt við þau
sveitarfélög þar sem sjálfstæðismenn hafa
verið í forystu, þar sem grunnþjónustu er sinnt og fjármál
í góðu jafnvægi.
Ekki síst vill ungt fólk geta búið sér heimili í höfuð-
borginni og fá sambærilega þjónustu á leikskólum og veitt
eru í nágrannasveitarfélögunum. Það mun þó skýrast í
meirihlutaviðræðum hvort af því verður eða hvort vinstri-
menn framlengja taumhald sitt á borginni.
Það er einnig gaman að segja frá því hve margar konur
hlutu kosningu á listum Sjálfstæðisflokksins nú um
helgina. Alls hlutu 57 konur kosningu á vegum flokksins og
eru því ríflega 48% allra kjörinna sveitarstjórnarfulltrúa
hans. Það segir sína sögu um forystuhlutverk Sjálfstæðis-
flokksins að þessu leyti að í sveitarstjórnum landsins sitja
nú fleiri konur fyrir Sjálfstæðisflokkinn en alla
hina almennu stjórnmálaflokkana samanlagt.
Á margan hátt er það þó áskorun fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn að koma stefnu sinni betur til
skila, enda eiga hugsjónir sjálfstæðismanna
hljómgrunn meðal fólks um land allt. Við meg-
um aldrei gleyma að í stjórnmálum líkt og lífinu
sjálfu, eru það mannleg samskipti sem mestu
skipta og þau mega menn ekki vanrækja þrátt
fyrir breytta samfélagshætti og tækni. Í heim-
sóknum mínum um landið í aðdraganda kosn-
inganna kynnist maður ekki aðeins skemmti-
legu fólki, heldur ólíkum viðhorfum og aðstæð-
um. Stjórnmálin þurfa að mæta þessum ólíku
aðstæðum og það er sú áskorun sem bæði
sveitarstjórnarmenn og þingmenn standa
frammi fyrir.
Nú þegar framboð og flokkar hafa aldrei verið
fleiri þarf Sjálfstæðisflokkurinn að leggja enn
meira á sig til að halda málstað sínum á lofti bæði með
kröftugum málflutningi en ekki síður með því að skila
góðu verki við stjórn sveitarfélaga.
Ég hlakka til að fylgjast með byggðum landsins
blómstra á næstu árum. Kosningabaráttan bar þess
merki að hér á landi viðrar vel í efnahagsmálum og öll
sveitarfélög landsins, sem og ríkið, þurfa á næstu miss-
erum að mæta þeirri áskorun að viðhalda stöðugleika og
efla efnahag landsins. Þar leikur Sjálfstæðisflokkurinn
mikilvægt hlutverk. aslaugs@althingi.is
Áslaug Arna
Sigurbjörns-
dóttir
Pistill
Forystuflokkur á landsvísu
Höfundur er formaður utanríkismálanefndar og ritari
Sjálfstæðisflokksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
KASTLJÓS
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
Einnota plastvörur verðabannaðar innan Evrópu-sambandsins nái ný til-laga um tilskipun fram-
kvæmdastjórnar ESB fram að ganga.
Þetta kom fram í kynningu sem
Frans Timmermans, varaforseti
framkvæmdastjórnarinnar, hélt á
mánudag varðandi tillöguna. Tillagan
um bannið nær meðal annars til
eyrnapinna, einnota borðbúnaðar og
drykkjarröra en einnig kemur fram
að aðildarlönd eigi að draga úr notk-
un annars konar plastíláta og plast-
vara að verulegu leyti.
Ljóst er að plastnotkun hefur
lengi verið vaxandi vandamál en á vef
framkvæmdastjórnar ESB kemur
fram að um 70% af sorpi í sjónum séu
einnota plastvörur.
Hvað með Ísland?
Í ljósi aðildar Íslands að EES-
samningnum má leiða líkur að því að
tilskipunin verði að lögum hérlendis,
nái hún fram að ganga innan ESB.
Þetta segir María Mjöll Jónsdóttir,
deildarstjóri upplýsinga- og greining-
ardeildar hjá utanríkisráðuneytinu, í
samtali við Morgunblaðið.
„Ráðuneytið getur staðfest að
telja verður líkur á að efni umræddr-
ar tillögu að nýrri tilskipun ESB
verði talið falla undir gildissvið EES-
samningsins og þar af leiðandi beri að
taka tilskipunina upp í samninginn
þegar þar að kemur og innleiða hana
hér á landi. Í tillögunni kemur fram
að hún er talin „EES-tæk“ sem stað-
festir að mat ESB er að gerðin falli
undir EES-samninginn,“ segir María
og bætir við: „Einnig má benda á að í
nýjum lista yfir þau mál sem eru í
lagasetningarferli hjá ESB og metin
sem forgangsmál út frá hagsmunum
Íslands er fjallað um „hringrás-
arhagkerfið“ (Circular economy
package), en þessi tillaga
um tilskipun fellur einmitt
undir þá stefnu.“
Ísland komið af stað
Þrátt fyrir að ennþá
sé óvíst hvort plastbannið
muni verða að tilskipun þá
er Ísland þegar farið að
vinna að því að minnka
plastmengun. „Mikil vitundarvakning
hefur átt sér stað varðandi plast-
mengun, sérstaklega í hafi, og vilja ís-
lensk stjórnvöld leggja sitt á vog-
arskálarnar til að draga úr
plastmengun. Ísland tekur þátt í
átaki Umhverfisstofnunar Samein-
uðu þjóðanna gegn plastmengun og
verið er að skoða hvernig vinna megi
gegn plastmengun í þróunarsam-
vinnu Íslands. Unnið er að því að að-
gerðir gegn plastmengun verði einnig
ofarlega á baugi í tengslum við for-
mennsku Íslands í Norðurskauts-
ráðinu og Norrænu ráðherranefnd-
inni á næsta ári,“ segir María.
Veitir af banninu?
Íslendingar hafa eins og aðrar
vestrænar þjóðir verið duglegir að
nota plast, bæði til einka- og atvinnu-
notkunar, en samkvæmt gögnum frá
Umhverfisstofnun notuðu Íslend-
ingar að meðaltali 40 kg af umbúða-
plasti á mann árið 2016. Má því full-
yrða að plastbannið muni hafa
gríðarleg áhrif á Íslendinga, nái það
til landsins. Rétt er þó að benda á að
undir flokk umbúðaplastvara falla all-
ar umbúðir, drykkjarvöruplast og
fleira, en tölur varðandi einnota um-
búðir hafa ekki verið teknar saman.
Bann við einnota
plasti nær til Íslands
AFP
Bann Plaströr verða fyrirsjáanlega sett á bannlista í ESB og hér á landi.
Fjölnota poki.