Skírnir - 01.09.2010, Blaðsíða 78

IV Annað líf Kambans
Der skal mod til at have talent.
Georg Brandes.
Skáld eiga sem kunnugt er tvö líf. Annars vegar þetta venjulega, að
fæðast, nærast, vinna og deyja. Hins vegar það líf sem skáldverk
þeirra öðlast. Sennilega var þeim hugrakka manni Guðmundi
Kamb an meira annt um hið síðarnefnda.
Svo sem fram hefur komið hefur fátt verið ritað um Kamban
utan Íslands síðan hann féll fyrir kúlu ungmennisins og hefur margt
af því verið tíundað hér. Reyndar á þetta einnig við um Ísland. Ein
undantekning, sem einmitt snertir þetta annað líf, skal hér tilfærð,
af því að hún lýsir stöðunni vel og kallast á við upphaf þessa grein-
arkorns. Ef undan er skilin stytt tékknesk þýðing á Skálholti er eina
verk Kambans, sem komið hefur út undanfarin 60 ár erlendis, ensk
þýðing eftir Einar Haugen á Oss morðingjum. Þetta er í ritröð nor-
rænna leikrita og inngang að leiknum skrifar bókmenntafræðing-
urinn D.E. Ashley. Hann segir í kynningarskyni í inngangi eftir -
farandi orð sem lýsa vel þeirri afstöðu enskumælandi þjóða að miða
ágæti bókmenntaverka fyrst og fremst við velgengni þeirra í ensku-
mælandi löndum (og þetta vissi Kamban vel): „Verk Kambans sem
var ekki bókmenntamaður í fremstu röð segja okkur talsvert um
hans eigin skaphöfn og eiginleika þeirra tíma sem hann er að lýsa.“
Innganginn skrifi hann í þá veru að það að rekja æviatriði hans muni
auðvelda lesara að skilja eitt af þekktari verkum hans. Ennfremur
segir þessi höfundur: „Lífið fór ekki alltaf þakklátum höndum um
Kamban, sigrar hans voru aldrei nógu miklir til að færa honum þann
frama og það fé sem hann sóttist eftir. Margvísleg vonbrigði juku
aðeins á staðfestu hans við að fylgja áfram hugsjónum sínum. Vilja-
styrkur hans einn sér gaf honum kraft til þess að láta ekki marg-
faldlega gagnrýni brjóta sig niður.“105
334 sveinn einarsson skírnir
105 „The works of Kamban who was not a great literary figure, but do tell us some-
thing about his character and the characters of the time in which he worked. In
order to facilitate an understanding of one of his better known works, the play
We Murderers, this introduction…[will tell about his life]…. Life was not always
Skírnir haust 2010_Layout 1 27.10.2010 18:02 Page 334