Skírnir - 01.09.2010, Blaðsíða 292

1988 sem varð ein kveikjan að því að hann lagði fyrir sig ljós-
myndun.
Í bók sinni Sögustaðir skrifar Einar Falur af yfirlætisleysi og
hreinskilni um eigin verk, er óhræddur við að túlka eigin myndir,
útskýra vinnubrögð sín og segja meiningu sína. Sjaldgæft er að lesa
jafn ítarleg og greinargóð skrif eftir ljósmyndara og myndlistar-
menn samtímans um eigin verk og annarra. Listamenn samtímans
vilja yfirleitt forðast að þröngva skoðunum sínum upp á áhorfand-
ann og óttast kannski að með slíkum skrifum kunni þeir að
eyðileggja fyrir sér, fæla áhorfendur frá myndverkunum eða tæma
myndirnar af merkingu. Áhorfandanum er eftirlátið að ráða í rún-
irnar og túlka myndirnar eftir eigin höfði. Vera má að listamaður-
inn eigi á hættu að verða misskilinn eða missi eitthvað af þeirri áru
dulúðar sem umkringir hann — finnist hann jafnvel hafa verið af-
hjúpaður. Afleiðingin er sú að listamenn hafa dæmt sig í sjálfskipaða
þöggun um eigin listsköpun. Jafnvel þótt myndlistarmönnum hafi
fjölgað jafnt og þétt og menntun þeirra batnað, er eins og alvarleg
skrif þeirra um eigin list séu orðin sjaldgæfari. Á síðustu árum er
það helst þegar þeir bregða sér í hlutverk gagnrýnandans að þeir
láta til sín taka um myndlist annarra listamanna. Bók Einars Fals er
ágætt dæmi um það hvernig hugleiðingar listamannsins gefa áhorf-
endum og lesendum tækifæri til að nálgast myndirnar á annan hátt
svo að þeir geti átt opnari samræðu við listamanninn. Það er ekki
verið að þröngva neinni skoðun upp á áhorfandann eða spilla ánægj-
unni sem hann kann að hafa af verkunum, þvert á móti gefur þetta
tækifæri til að upplifa verkin með listamanninum og velta fyrir sér
öðrum túlkunum með hliðsjón af hugmyndum listamannsins.
* * *
Besta yfirlit um feril Einars Fals er að finna í fyrirlestri sem hann
flutti í Ljósmyndasafni Reykjavíkur árið 2002, Dagbók í myndum.
Fyrirlesturinn var gefinn út og hægt að nálgast hann á vef lista-
safnsins.2 Það segir sig sjálft að listamaðurinn er áreiðanlegasta
heimildin um eigin feril og því er óþarfi fyrir mig að bæta þar ein-
548 gunnar j. árnason skírnir
2 Einar Falur Ingólfsson 2002: 4.
Skírnir haust 2010_Layout 1 27.10.2010 18:03 Page 548