Skírnir - 01.09.2010, Blaðsíða 160

meykongvr yfir òllv rikinv“ (Partalopa saga 1983: 2).9 Upprunalegi
textinn segir frá Partonopeu, systursyni konungs Frakklands, sem
fer afvega í veiðiferð. Hann gengur fram á mannlaust skip sem ber
hann því næst í konungsdæmi þar sem þegnarnir eru allir ósýni-
legir. Um nóttina þegar hann leggst til svefns kemur til hans dular-
full vera sem reynist svo vera ung kona. Partonopeu er gripinn losta
og sviptir hana meydómnum. Hún tilkynnir honum að hún sé keis-
araynja yfir Miklagarði. Hún hafi valið hann sem eiginmann, en að
þau þurfi að bíða í hálft þriðja ár með brúðkaupið, eða þar til hann
hafi náð aldri. Á meðan megi hann ekki líta hana augum. Hann
brýtur boðorð hennar, en þau sættast að lokum, ganga í hjónaband
og hann verður keisari yfir ríkinu.
Í íslenska textanum hefur frásagnarröðinni verið breytt og text-
inn hefst því á Marmoríu (sem er íslenska heiti Melior). Hún flytur
Partalópa til sín, eins og í franska textanum, en ákveður að halda
honum fyrir sig þar sem
hon villdi óngvann mann lata vera sier rikara ef hon mætti rada ok sa hon
þat sem var at sa mvndi keisari verda yfir allri Grecia er hennar feingi ok sa
mvndi rikari verda en hon ok þotti henni þat mikil minkan at heita sidan
keis<ar>ina þar er advr het hon meykongvr yfir P(artalopa) ok morgvm
ódrvm hófdingivm. (Partalopa saga 1983: 8)
Þessi staðhæfing Marmoríu gefur til kynna ákveðna grundvallar-
breytingu frá upprunatextanum en þar er engar slíkar vangaveltur að
finna um stöðu kvenna og vald. Sjálfur titillinn „meykóngur“ gefur
til kynna að hún hefur yfirtekið karllæga valdastöðu konungs eða
keisara. Samkvæmt málvenjum ætti hún að bera titilinn „drottning“
eða „keisaraynja“ rétt eins og hún gerir í franska textanum. Megin-
umskiptin frá franska textanum felast þó í yfirlýsingu hennar að
416 sif ríkharðsdóttir skírnir
9 Tilvitnun er úr handriti A1 (AM 533 4to). Notast verður við A1 nema annað sé
tekið fram. Bæði A1 og A2 (Stockh. Perg. Fol. Nr. 7) vísa hér til Marmoríu sem
meykóngs, en B1 (Stockh. Papp. Fol. Nr. 46) tekur það ekki sérstaklega fram. B1
vísar engu að síður til hennar sem meykóngs síðar í sögunni (sjá bls. 8). Um
tengslin milli norrænu og frönsku gerðar sögunnar og aðlögun norrænu sögunnar
að meykóngahefðinni sjá Sif Ríkharðsdóttur 2006: 154–216. Benda má á að Mari-
anne Kalinke fjallar einnig um Partalopa sögu og tengsl við meykóngahefðina í
væntanlegri grein sinni.
Skírnir haust 2010_Layout 1 27.10.2010 18:03 Page 416