Skírnir - 01.09.2010, Blaðsíða 304

ist ætíð á huglægu og persónulegu vali.“9 Allar myndir búa yfir ein-
hverjum fagurfræðilegum eiginleikum, allar myndir búa yfir merk-
ingu af einhverju tagi, engin mynd er laus undan ein stakl ings-
bundinni íhlutun listamannsins í verkið, og allir þessir þættir til
samans útiloka hlutlægni. Þessi mótsetning, annars vegar milli til-
rauna til hlutlægni til að nálgast heiminn eins og hann er í raun og
veru, og hins vegar þeirrar sannfæringar að hlutlægni sé alltaf utan
seilingar, rennur eins og rauður þráður í gegnum bókina og, ég held
ég megi segja, höfundarverk Einars Fals sem ljósmyndara.
Ekki dettur mér í hug að halda því fram að Einar Falur Ingólfs -
son sé haldinn einhverjum firrum um ljósmyndir eða sé kominn í
röklega mótsögn við sjálfan sig. Þvert á móti sýnist mér að í þessu
felist ákveðin afstaða til ljósmyndalistarinnar og myndsköpunar al-
mennt sem er auk þess í veigamiklum atriðum frábrugðin þeirri fag-
urfræði sem Ruskin og Collingwood aðhylltust. Ég skil það sem
Einar Falur er að reyna að gera á þann veg að ef yfirleitt er hægt að
tala um hlutlægni í myndlist þá ráðist hún af samanburði milli
mynda innbyrðis frekar en samanburði milli eftirmyndar og fyrir-
myndar. Það er merkingarlaust að velta fyrir sér hlutlægni stakrar
myndar, þ.e.a.s. hversu trú hún er raunveruleikanum. Það er aðeins
innan ákveðinnar heildar sem hlutlægni verður til og sérhver mynd
sem tilheyrir heildinni tekur þátt í að skapa þá hlutlægni sem til-
heyrir heildinni einni. Hér komum við aftur að mikilvægi mynd -
raðarinnar, hins myndræna dagbókarforms og bókarformsins sjálfs
sem ákveðinnar leiðar til að birta þá heild sem myndast innan
myndraðar. Ég leyfi mér að kalla þetta heildarhyggju um merkingu
mynda, til aðgreiningar frá þeirri innlifunarfagurfræði sem Ruskin
og Collingwood aðhylltust, sem felst í því að komast nær og nær
sannleikanum með skarpri athyglisgáfu, næmni augans og einbeitni
þjálfaðs handbragðs.
Einar Falur getur ekki varist þeirri tilhugsun frekar en flestir
aðrir menn að það sé eitthvað við vélræna skráningu ljósmynda-
tækninnar sem geri hana hlutlægari en handgerðar vatnslitamyndir.
Það er þó umhugsunarefni að þegar Collingwood birti myndir sínar
560 gunnar j. árnason skírnir
9 Einar Falur Ingólfsson 2010: 96.
Skírnir haust 2010_Layout 1 27.10.2010 18:03 Page 560