Ný Dögun - 01.11.1992, Blaðsíða 7

/sjý Dðgurv
•Hillingar
Þörfin fyrir að ræða um barnið á jákvæðan
hátt og draga fram aðallega það bjarta og
góða við það verður sterk. Barnið er nánast
tekið í dýrlingatölu og allt var s vo gott meðan
það lifði, en nú er ekkert framundan. Nú er
minningin um dauðann sjálfan og missinn
ekki lengur aðalatriði, heldur er minningin
um lífið meðan bamið var ennþá lifandi,
farin að skipa stærri sess. Það má segja, að
hér eigi sér stað fyrsta skrefið í átt til upp-
byggingar, þar sem umfjöllun er fyrst og
fremst jákvæð, þó að hún sé ekki nauðsyn-
lega raunsæ.
Samþykki
Á þessu þrepi er kökkurinn horfinn úr
hálsinum. Syrgjandinn horfist í augu við
missinn og þá staðreynd að lífið verður al drei
eins og áður var, hann verður aldrei samur
maður aftur, en hugsanlega og vonandi heilli
og betri manneskja með aukið næmi á verð-
mæti lífsins.
Alý mynsfuí*
Við endi einhvers er upphaf annars. Þegar
hér er komið í sorgarferlinu blasir framtíðin
við með ný viðfangsefni. Tengslin við það
liðna hafa rofnað, sem þýðir þó ekki að
fortíðin fylgi ekki syrgjandanum. Sumum
finnst jafnvel að sorgin hafi styrkt skynjun
þeirra á lífinu og gæðum þess. Tilhlökkunin
og gleðin er aftur orðin hluti að tilverunni og
syrgjandinn er farinn að lifa eins eðlilegu lífi
og hægt er eftir missinn.
A3 lifc við missinn
Þetta þrep er markmiðið með sorgarferlinu.
Það felur í sér að horfast í augu við missinn
og horfa fram á veginn.
ÁÁismunu^ a upplifun föður og
móðuv*
Líkamleg tengsl móður eru alltaf meiri við
fæðingu og uppeldi barns. Þess vegna má
heita víst að missir móðurinnar verður alltaf
meiri a.m.k. frá líkamlegu tilliti. Þetta þýðir
þó ekki að missir föðurins sé lítilvægur.
Hann finnur á sama hátt og móðirin fyrir
söknuði, tómleika, kvíða, sekt og reiði. Á
undanförnum árum hefur vaknað skilningur
fyrir því að faðirinn hefur tengst barninu
ekki síður en móðirin og þarf því einnig að
fá tækifæri til að syrgja barnið, losa um
tilfinningaleg tengsl síðar meir og sætta sig
við orðinn hlut.
Sfuðniugu)* nákommtta
Flestir, sem eru nákomnir barninu og for-
eldrum þess, finna einnig fyrir djúpri sorg.
Þess vegna ber stuðningur nákominna
mikinn keim af því hve sorgmæddir þeir
eru sjálfir. Þannig getur stuðningur nákom-
inna verið takmarkaður vegna eigin sorgar
og einnig að þeir nákomnu vilji taka allar
byrðar foreldranna á sig. Jafnvel nánustu
ættingjar og vinir missa taktinn í samskiptum
sínum við syrgjendur og vita ekki hvað þeir
eiga að segja eða gera. Sumir reyna að dreifa
huga syrgjendanna með umræðuefni og
aðrir reyna um of að gefa ráð og enn aðrir
láta ekki sjá sig af ótta við sín eigin viðbrögð
og syrgjendanna.
Algengt er að fólk komi eða hafi samband
fyrstu dagana eða vikurnar eftir missinn og
svo ekki meira. Þetta getur leitt til þess að
syrgjandanum finnist hann hafa hrakið
fólkið frá sé með því að tala sífellt um sig og
missinn. Þetta getur líka leitt til þess að
þegar og ef fólk endurnýjar loks tengslin sé
það ónærgætið í spurningum, þar sem það
áttar sig ekki á ástandi syrgjandans og stöðu
hans í sorgarferlinu. Þá koma e.t.v. fyrir
spurningar eins og "ertu ekki farin/n að
jafna þig á þessu?", "er þetta ekki allt að
koma?", spurningar sem ætlast er til að sé
svarað játandi.
7